Ablacja cieśni trójdzielno-żylnej wśród pacjentów z przetrwałym migotaniem przedsionków jako terapia pomostowa celem utrzymania rytmu zatokowego — badanie pilotażowe
Streszczenie
Wstęp. W znacznej części populacji pacjentów z migotaniem przedsionków (AF) współistnieją napady trzepotania przedsionków (AFL). Zważywszy na niekorzystny efekt AF w postaci remodelingu przedsionka, istotne dla rokowania pacjentów jest, by okres arytmii był jak najkrótszy. W opisanym niżej badaniu, w celu uzyskania rytmu zatokowego, podjęto próbę leczenia ablacją prądem o częstotliwości radiowej (RF) cieśni trójdzielno-żylnej (CTI) oraz antagonistą receptora aldosteronowego. Celem badania była ocena wyników odległych takiego postępowania u chorych z AFL i/lub AF poddanych ablacji CTI.
Materiał i metody. Badana populacja składała się z 64 pacjentów (średni wiek 64,7 roku) podzielonych na 3 grupy: I — AFL (n = 34); II — AFL z napadami AF w wywiadzie (n = 13); III — przetrwałe AF mimo leczenia antyarytmicznego (n = 17). Ablację CTI przeprowadzono u wszystkich pacjentów. Pozabiegowe leczenie antyarytmiczne w grupie II rozpoczęto u wszystkich chorych, a w grupie III kontynuowano dotychczasowe leczenie. Antagonistę receptora aldosteronowego zastosowano u części pacjentów z grupy I oraz u wszystkich z pozostałych grup. Okres obserwacji wynosił średnio 13,9 miesiąca.
Wyniki. U chorych z grupy I nawrót AFL obserwowano u 3 pacjentów (8,8%), u których wykonano kolejny zabieg, po którym nie notowano AF/AFL podczas obserwacji. W grupie II doszło do jednego nawrotu AFL w ciągu 5 miesięcy, poddanego ponownej ablacji zakończonej sukcesem, oraz jednego epizodu AF (11 miesięcy bez nawrotu arytmii). W grupie III zanotowano 7 nawrotów AF, z następczym zabiegiem izolacji żył płucnych lub uznanych za utrwalone AF. Odsetek skutecznych pierwotnych zabiegów w okresie obserwacji wyniósł 91% w porównaniu z 85% w porównaniu z 59% (p < 0,05).
Wnioski. Ablacja CTI stanowi procedurę terapeutyczną dla chorych z typowym AFL oraz osób z AFL i towarzyszącym napadowym AF. Zabieg ten jest umiarkowanie korzystnym rozwiązaniem u pacjentów z przetrwałym AF, pod warunkiem zapewnienia leczenia antyarytmicznego propafenonem i antagonistą receptora aldosteronowego. Ablacja CTI może się okazać terapią pomostową w przetrwałym AF przed izolacją żył płucnych służącą utrzymaniu rytmu zatokowego.
Słowa kluczowe: migotanie przedsionkówtrzepotanie przedsionkówablacja cieśni trójdzielno-żylnejantagonista receptora aldosteronowegoleczenie hybrydowe
Referencje
- Kirchhof P, Benussi S, Kotecha D, et al. 2016 ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation developed in collaboration with EACTS. Eur Heart J. 2016; 37(38): 2893–2962.
- Verma A, Jiang Cy, Betts TR, et al. STAR AF II Investigators. Approaches to catheter ablation for persistent atrial fibrillation. N Engl J Med. 2015; 372(19): 1812–1822.
- Wyse DG, Waldo AL, DiMarco JP, et al. The Atrial Fibrillation Follow-up Investigation of Rhythm Management (AFFIRM) Investigators. A comparison of rate control and rhythm control in patients with atrial fibrillation. N Engl J Med. 2002; 347(23): 1825–1833.
- Ohmura K, Kobayashi Y, Miyauchi Y, et al. Electrocardiographic and electrophysiological characteristics of atrial fibrillation organized into atrial flutter by oral administration of class I antiarrhythmic agents. Pacing Clin Electrophysiol. 2003; 26(3): 692–702.
- Koźluk E, Piątkowska A, Kiliszek M, et al. Trzepotanie i migotanie przedsionków — bliscy przyjaciele, a tak bardzo różni. Forum Med Rodz. 2008; 2: 112–120.
- Murdock CJ, Kyles AE, Yeung-Lai-Wah JA, et al. Atrial flutter in patients treated for atrial fibrillation with propafenone. Am J Cardiol. 1990; 66(7): 755–757.
- Nabar A, Rodriguez LM, Timmermans C, et al. Effect of right atrial isthmus ablation on the occurrence of atrial fibrillation: observations in four patient groups having type I atrial flutter with or without associated atrial fibrillation. Circulation. 1999; 99(11): 1441–1445.
- Moreira W, Timmermans C, Wellens HJJ, et al. Can common-type atrial flutter be a sign of an arrhythmogenic substrate in paroxysmal atrial fibrillation? Clinical and ablative consequences in patients with coexistent paroxysmal atrial fibrillation/atrial flutter. Circulation. 2007; 116(24): 2786–2792.
- Reithmann C, Dorwarth U, Dugas M, et al. Risk factors for recurrence of atrial fibrillation in patients undergoing hybrid therapy for antiarrhythmic drug-induced atrial flutter. Eur Heart J. 2003; 24(13): 1264–1272.
- Huang DT, Monahan KM, Zimetbaum P, et al. Hybrid pharmacologic and ablative therapy: a novel and effective approach for the management of atrial fibrillation. J Cardiovasc Electrophysiol. 1998; 9(5): 462–469.
- Schmieder S, Ndrepepa G, Dong J, et al. Acute and long-term results of radiofrequency ablation of common atrial flutter and the influence of the right atrial isthmus ablation on the occurrence of atrial fibrillation. Eur Heart J. 2003; 24(10): 956–962.
- Anastasio N, Frankel DS, Deyell MW, et al. Nearly uniform failure of atrial flutter ablation and continuation of antiarrhythmic agents (hybrid therapy) for the long-term control of atrial fibrillation. J Interv Card Electrophysiol. 2012; 35(1): 57–61.
- García Seara J, Raposeiras Roubin S, Gude Sampedro F, et al. Failure of hybrid therapy for the prevention of long-term recurrence of atrial fibrillation. Int J Cardiol. 2014; 176(1): 74–79.
- de Jong S, van Veen TAB, van Rijen HVM, et al. Fibrosis and cardiac arrhythmias. J Cardiovasc Pharmacol. 2011; 57(6): 630–638.
- Mayyas F, Alzoubi KH, Van Wagoner DR. Impact of aldosterone antagonists on the substrate for atrial fibrillation: aldosterone promotes oxidative stress and atrial structural/electrical remodeling. Int J Cardiol. 2013; 168(6): 5135–5142.
- Tsai CT, Chiang FT, Tseng CD, et al. Increased expression of mineralocorticoid receptor in human atrial fibrillation and a cellular model of atrial fibrillation. J Am Coll Cardiol. 2010; 55(8): 758–770.
- Reil JC, Hohl M, Selejan S, et al. Aldosterone promotes atrial fibrillation. Eur Heart J. 2012; 33(16): 2098–2108.
- Dabrowski R, Borowiec A, Smolis-Bak E, et al. Effect of combined spironolactone-β-blocker ± enalapril treatment on occurrence of symptomatic atrial fibrillation episodes in patients with a history of paroxysmal atrial fibrillation (SPIR-AF study). Am J Cardiol. 2010; 106(11): 1609–1614.
- Williams RS, deLemos JA, Dimas V, et al. Effect of spironolactone on patients with atrial fibrillation and structural heart disease. Clin Cardiol. 2011; 34(7): 415–419.
- Neefs J, van den Berg NWE, Limpens J, et al. Aldosterone pathway blockade to prevent atrial fibrillation: a systematic review and meta-analysis. Int J Cardiol. 2017; 231: 155–161.
- Prof. Szumowski: ablacja jest najskuteczniejszą metodą leczenia arytmii serca. http://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Kardiologia/Prof-Szumowski-ablacja-jest-najskuteczniejsza-metoda-leczenia-arytmii-serca,142060,1014.html (27.02.2017).
- Baranowski R, Bieganowska K, Cygankiewicz I, et al. Wytyczne dotyczące wykonywania długotrwałych rejestracji EKG. Kardiol Pol. 2013; 71(Suppl IX): 225–242.