Hattat İmzalı Mezartaşları: Yahya Efendi Dergâhı Kabristanı Örneğinde
Description
Hüsn-i hat sanatının gelişiminin izlenebildiği mühim alanlardan biri mezartaşı kitabeleridir. Osmanlı Devleti’nin 18 ve 19. yüzyıllarında hat sanatının kaydettiği tekamülün bir yansıması olarak mezartaşı kitabeleri de yüksek sanat değeri göstermeye başlamıştır. Özellikle dönemin varlıklı, soylu ailelerine, devlet erkanına ve saray ahalisine ait mezartaşlarının hüsn-i hat örneği kitabeleri, ince işçilikle birleşerek sanat eseri haline gelmiştir. Bu örnekler ekseriyetle tarih ve imza barındırarak sanat tarihi için mühim kayıtlar halini almıştır. Sanat, edebiyat ve tarih başta olmak üzere birçok açıdan önem arz eden mezar taşları, çoğunlukla kamuya ve dolayısıyla tahribata açık durumdadır. Bu durum tarihi mezar taşlarının çok yönlü olarak değerlendirilerek tespit edilmesini, değerinin ortaya konmasını zaruri ve anlamlı kılmaktadır. Dolayısıyla mezar taşları ile alakalı yapılan ciddi araştırmalar son derece kıymetlidir. Bu makale, İstanbul-Beşiktaş’ta bulunan Yahya Efendi Külliyesi’ne ait kabristandaki hattat imzalı mezartaşlarını konu almaktadır. Çalışma, kabristanın güncel durumu da değerlendirilmek suretiyle, 2009-2013 restorasyonu öncesi toplanan verilerin analizini içermektedir. Burada bulunan mezartaşları, defnedilen şahısların önemi dolayısıyla sanat değeri gösterir. Külliye içerisinde mühim yer teşkil eden kabristanda, iki bin adedin üzerindeki mezartaşı bulunmaktadır. Bu taşlardan bir kısmı süslemeleri ve taş işçiliklerinin yanı sıra hüsn-i hat sanatının nadide örnekleri olan kitabeleriyle de dikkat çekmektedir. Bu kitabeler içinde yetmiş dokuz adet hattat imzalı örneğe rastlanmış olup bu eserler makale kapsamında incelenmiştir. Kabristanda imzası bulunan hattatlar arasında son dönemin öne çıkan sanatkarlarını görmek mümkündür. Yahya Efendi Kabristanı’nda Aziz Efendi, Sâmi Efendi, Şefik Efendi, Şevki Efendi, Hulusi Efendi, İzzet Efendi, Nuri Korman, Bakkal Arif Efendi ve Halim Özyazıcı başta olmak üzere otuz farklı hattatın imzalı kitabesi yer almaktadır.
Abstract (English)
One of the important areas where the development of Islamic calligraphy can be observed is the tombstone inscriptions. As a reflection of the evolution of calligraphy in the 18th and 19th centuries of the Ottoman Empire, tombstone inscriptions also began to contain high artistic value. Especially the epitaphs of the tombstones belonging to the noble families, state officials and the people of the palace, combined with the fine workmanship, became works of art. These examples are important records for art history as they mostly contain signatures and dates. Gravestones, which are important in many aspects, especially art, literature and history, are mostly open to the public and therefore to destruction. This situation makes it necessary and meaningful to evaluate historical gravestones in a multi-faceted way and to reveal their value. Therefore, serious research on gravestones is extremely valuable. This article is about the gravestones signed by calligraphers of the cemetery belonging to the Yahya Efendi Complex in Istanbul-Beşiktaş. The study includes the analysis of the data collected before the 2009-2013 restoration, considering the current situation of the cemetery. The cemetery is home to tombstones with high artistic value due to the importance of the buried people. There are over two thousand tombstones in the cemetery, which has an important place within the social complex. Some of these stones attract attention with their decorations and stone workmanship, as well as their inscriptions, which are rare examples of calligraphy art. Among these inscriptions, seventy-nine samples signed by calligraphers were found and these samples were examined within the scope of the article. It is possible to see the prominent artists of the last period among the calligraphers whose works are found in the cemetery. Yahya Efendi Cemetery is home to the signed epitaphs of twenty-seven different calligraphers, mainly Aziz Efendi, Sâmi Efendi, Şefik Efendi, Şevki Efendi, Hulusi Efendi, İzzet Efendi, Nuri Korman, Arif Efendi and Halim Özyazıcı.
Files
T_Azaklı.pdf
Files
(2.0 MB)
| Name | Size | Download all |
|---|---|---|
|
md5:3b606285bffe33ea2c1062d9ef50deea
|
2.0 MB | Preview Download |