نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• آزاده ابراهیمی فخاری ¹
• محمد علی رستمیان ²

¹ طلبة‌ سطح 4 مؤسسة آموزش عالی فاطمه الزهرا(س) اصفهان(خوراسگان)

² عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان

چکیده

فلسفه از جمله علومی است که همواره مورد هجمه مخالفان یا تأیید موافقان بوده است. عده‌‌‌ای قواعد فلسفه را فاقد حجیت دانسته‌اند و عده‌‌‌ای آن را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات و روایات، دخیل می‌‌‌دانند. از جمله روش‌‌‌هایی که می‌‌‌تواند کاربرد این‌‌‌گونه قواعد را در تفسیر متون دینی به منصه ظهور برساند بررسی گستره این قواعد در تفاسیری است که با گرایش فلسفی نگاشته شده است و بررسی تفسیر المیزان که به قلم مفسری فیلسوف به رشتة تحریر در آمده است می‌‌‌تواند کاربرد فلسفه را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات شریفة قرآن نمایان سازد. در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی کاربرد قواعد فلسفی در تقسیر آیات مربوط به توحید ربوبی مورد بررسی قرار می‌‌‌دهیم. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌‌‌دهد که قواعد فلسفی تا چه میزان در تفسیر متون دینی کارایی دارد. ایشان در تفسیر آیة 73-84 انعام با طرح قاعده «نیاز معلول به علت در مرحلة بقاء» استدلال ابراهیم علیه السلام بر توحید ربوبی را به تصویر کشیده‌‌‌اند. همچنین او از قاعده «معطی شیء نمیتواند فاقد شیء باشد» و قاعدة «سنخیت بین علت و معلول» در تفسیر آیة 258 بقره و رد استدلال نمرود بر اینکه‌ زنده می‌‌‌کند و می‌‌‌میراند، بهره جسته است. ایشان برای تبیین برهان تمانع در تفسیر آیة 22 انبیاء نیز دو قاعدة فلسفی «منحصر در فرد بودن نوع مجرد» و «سنخیت بین علت و معلول» را به کار می‌‌‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

• قواعد فلسفی
• تفسیر
• توحید ربوبی
• تفسیر المیزان
• علامه طباطبایی

عنوان مقاله [English]

Philosophical Rules and Ontology of Monotheism in Al-Mizan Exegesis

نویسندگان [English]

• azadeh ebrahimy ¹
• mohammadali rostamian ²

¹ Level 4 student of Fatemeh Al-Zahra Higher Education Institution in Isfahan (Khorasgan)

² Faculty member of Isfahan University

چکیده [English]

Philosophy is one of those disciplines which have either been countered by critics and opponents or approved by proponents. Some have considered philosophical rules baseless while others have emphasized their role in giving depth to our understanding of Quranic verses and traditions. One way to demonstrate the use of these principles in the interpretation of religious texts is the study of Quranic commentaries which have a philosophic orientation. Al-Mizan exegesis written by a philosopher commentator can show the application of philosophy in deepening our understanding of the noble verses of the Qur'an. In the present article, we examine the application of philosophical rules in the interpretation of the verses related to divine monotheism in a descriptive-analytical method. The conclusion is that philosophical principles have a great role to play in the interpretation of religious texts. In his interpretation of verses 73-84 of An'am, Allameh Tabatabai has illustrated the argument of Ibrahim on the oneness of God by proposing the rule of "the need of cause to an effect in the conservation phase". He has also used the rule of "a giver cannot be without an object" and the rule of "the consonance between cause and effect" in the interpretation of verse 258 of Al-Baghareh, and the rejection of Nimrod's argument that he gives life and death. To explain the argument of restraint in the interpretation of verse 22 of Al-Anbiya, he has used "the uniqueness of the abstract type" and "the consonance between cause and effect".

کلیدواژه‌ها [English]

• philosophical rules
• exegesis
• divine unity
• Al-Mizan Quranic exegesis
• Allameh Tabatabai