Item details
Item ID
KK1-0425
Title Ninggawng Wa Magam a labau (History of Ninggawng Wa Magam) with English translation
Description Translation (Rita Seng Mai)
Now, I, Langai Tu, will tell you about N-gawn Wa Magam. It was written by our ancestors. N-gawn Wa Magam was the son of Hpunggam Wa Woi Shun and his wife, Chyanun. They had three children. The eldest child was N-gawn Wa Magam, the second child was Gwilawng Nawng Laran and the youngest was Lamu La Hpan Sang. They were their three sons. When Ninggawn Wa Magam grew up, the sky nats gave him three things such as a hammer, a bamboo pole, and iron tongs to fix the earth. He went to the earth to do his tasks. His parents were Ninggawn jan Chyanun and Hpunggam wa Woi Shun. They had many children before they had their three sons. When they got older, they left a message for Ninggawn wa Magam. Ninggawn wa Magam was told, "Your mom is going to die." He said, "There is no one to watch the field." So he didn't go back home. Later, his parents sent the greater ractet-tailed drongo to tell him, "Tell him that his father is going to die." They sent the drongo to call him. It told him, "Let's go home. Your father is going to die soon. He told me to wait for you and take you home." Then it was waiting for him on a small hill. While it was waiting there, a termite ate its tail. Therefore, the drongo's tail was damaged. Since the racket-tailed drongo was waiting for him, he decided to go back. He just left his hammer somewhere in the field. That place is now Hpareng Bum. The place where he put his iron tongs is now called Lailawng Hput Ba Bum in Hugawng Valley. And the place where he threw the bamboo pole that he used in measuring the land is now called Shagawng Maren Bum. When Ninggawn wa Magam arrived home, his parents were dying. So they couldn't speak a lot. "Ninggawn wa Magam, marry the lady you meet when you visit along the Mali Hka River," said his parents. As his parents' message, he went up to the Mali Hka River. However, he didn't see any ladies there. In a pool near Mali Hka, he saw something bright. So he went there to check. He asked, "Who are you?" The girl replied, "I am a girl named Numraw ma Ja Bang." And she asked him, "Who are you?" He answered, "I am Ninggawn wa Magam. My parents left a message for me before they died, so can I marry you?" Numraw ma Ja Bang said, "Yes, you can. But if the rhymes in our names are not matched, I won't marry you." He said, "Then I will change my name to Ninggawn Duwa Shawa Nang to match the rhyme with your name. Is it okay?" She said, "It's okay now. However, the land is too dirty these days. I dislike it. If you can build a bridge between your house and my place to take me to your house, I will marry you." Ninggawn Duwa Shawa Nang built the bridge over Mali Hka from his house to Numraw wa Ja Bang's place and married her. However, Numraw ma Ja Bang had a strong snake scent, so they couldn't have sex. To get rid of her strong smell, he let her cross the elephant grass. Then Ninggawn Duwa Shawa Nang and Numraw ma Ja Bang could finally become a real married couple after her strong scent had disappeared. They had many children later. Their first child was a boy named Mungkan Sumpawng. When he grew up, he married Samyen Lagaw. Mungkan Sumpawng and Samyen Lagaw had a son too. Their son was named Magam Jinghkyi. When Magam Jinghkyi grew up, he married a girl named Daru Chyani. They had a child called Magam Shapri. When Magam Shapri grew older, he married Daru Chyingli. They had a child called Kazaw Wabaw Kaba. When Kazaw Wabaw grew up, he married Mahtum ma Kaw Ja. They had a son called Shingra wa Kum Ja. When Shingra wa Kum Ja grew up, he married Madai ma Ja Nga. They had a son named Ka-ang wa Shingra. When Ka-ang wa Shingra grew up, he married Madai Nga Hpraw. They had a son named Mashang wa Labat. When Mashang wa Labat grew up, he married Mahtum Kaw Zai Lat. They had a son called Kading Wu Ning Awn. When Kading Wu Ning Awn grew up, he married Bunang Mahkawn. They had a son named Kinseng La Shabrang. When Kinseng La Shabrang grew up, he married the daughter of Mu Ningshe La Ja and Hkawn Tsin Ma Nang Hpa. His wife's name was Hpungdim Kai Nang. They had three sons. Kinseng La Shabrang had three sons. The three sons' names were La N-gam Shanhtoi Gam Ba, La N-naw Shanhkyeng Naw, and La N-la Shanhpraw La. Their first son, Shanhtoi Gam Ba married Mahtum Ma Kaw Ja. They had six sons. They were (1) Gam Munghpan Gam, (2) Naw Shanhkyeng Naw, (3) La Dabam La, (4) Tu Mungnun Tu, (5) Tang Danta Tang, and (6) Yaw Shapawng Yawng. Shapawng Yawng was the ancestor of Jinghpaw. When Yaw Shapawng Yawng grew up, he married Madai Ma Ja Hkawng. They had six sons. They were Hkang Gam, Rawang Naw, Rungmi La, Lamun Tu (or) Lisaw Tu, Tangbau Tang and Tingli Yaw. They were ancestors of the Jinghpaw ethnic groups. When Tingli Yawng grew up, he married Madai Ma Ja Nga. However, their names were not matched. So Tingli Yawng changed his name to Jawa Rum Ja. And he got married to Madai Ma Ja Nga. They had five sons. They were Marip wa Kum Ja Gam, Lahtaw wa Naw Lawn, Magawng La, Matsaw Nhkum Tu, and Maran Yapang Tang. When Marip wa Kum Ja Magam grew up, he got married to Madai ma Hpraw Nga. They had a son named Sut Mu Du. When Sut wa Mu Du grew older, he married Krang Kumju Shawi. They had an only son too. They named him after his grandfather, Marip wa Kum Ja Magam. His name was the same as his grandfather's. When he grew up, he married Tsit Gai Lung who was from the Nhkum clan. They had a son named Wahkret wa Sing Gawng Magam. When Wahkret wa Sing Gawng Magam grew up, he married two ladies. The first wife was Magawng Shawi Shingtung Kapang, and the second wife was Nhkum Shawi Gai Lung Ginlawng. He had seven children with his first wife. They were Dingla Hkin Gawng, Mashun Tingmai Dawng Naw, Lahpai Daina La, Jasen Tu, Lapyen Tingsa Tang, Hprup Yaw Yawng Den, and Hka who was the great-grandfather of the Hkashu Hkasha clan.

Transcription (La Ring)
E ya gaw N-gawn wa Magam a labau hpe e myitsu salang ni tsun jahta dan ai hpe e ka lajang tawn ai hpe e ya ngai salang Langai Tu kaw nna hti dan mat wa na re. Ninggawn wa Magam gaw Ninggawn jan Chyanun hte Hpunggam wa Woi Shun yan a kasha rai ai. Ninggawn jan Chyanun gaw hkawn se mahkawn Hpunggam wa Woi Shun mung brang se shabrang bai nan shapawng ninggun bai kang yang lu ai kasha ni gaw 1) Ninggawn wa Magam 2) Gwilawng Nawng Laran 3) Lamu La Hpan Sang ndai la masum gaw N-gawn jan Chyanun hkawn se mahkawn bai htang manoi chyu rawng bai kang Hpunggam wa Woi Shun mung brang se shabrang bai htang shapawng N-gun bai nang yang e shangai shaprat la lu ai kasha ni rai ai. Ninggawn wa Magam prat asak kaba yang mahtum mahta du ni kaw nna ginding aga hpe bai dup shara na matu ga dup sumdu hte ga shadawn noi ren hpri noi lakap ndai masum hte jaw nna mahtum mahta mung kaw nna dinghta wayang ga de lamu ga dup shara na matu sa du wa sai nga ma ai. N-gawn wa Magam a kanu yan kawa Ninggawn jan Chyanun hte Hpunggam wa Woi Shun gaw ya hpang na shadang ma masum hpe garai nshangai yang shawng de kashu kasha law law shangai chyinghkai lai wa sai rai nna prat n-gun yawm mat wa sai majaw kasha Ninggawn wa Magam hpe numhtet numra ga ni tsun na matu "Nnu si wa sai" ngu nna shaga la yang "Goi yi malai gaw nga ai lo goi la malai she nnga ai" nga nna Ninggawn wa magam gaw nlung wa ai. Dai majaw hpang jahtum gaw "Chyinghkai kawa n-gun yawm wa sai na chyinghkai kawa si na sha rai sai" ngu nna lanung u sinwa hpe "Sa woi la su" ngu matsun ai hte lanung u sinwa sa nna "Saw na awa n-gun yawm mat sai jaw yum na rai sai prat htum na rai sai. Dai majaw gaw ngai hpe la di woi la rit nga majaw nang hpe ngai lat woi la" nga nna N-gawn wa Magam hpe woi la sa ai lanung u sinwa gaw nhpu bum kaw dung nga let la yang e lanung u sinwa a mai koi hpe pyi gaw nhpu bum kaw nga nga ai u hkrun kanu ni kaw na zat sha kau ya nna ya du hkra lanung sinwa u a mai tsan azat aza rai nga ai nga ma ai. Shingrai shi hpe woi la sa ai ni la nga nna "Wa ra sai ngu" shi a ga dum sumdu hpe shara langai mi de kabai tawn da ai wa ya du hkra hpareng bum ladi tai ai nga ma ai. Bai shi lang ai lakap hpe tawn kau da ai shara mung ya aten du hkra hugawng mung de lailawng hput ba bum ngu nna shamying ai nga ma ai. Bai shi lang ai ga shadawn noi ren hpe kabai tawn da ai wa mung shagawng maren bum ni tai wa sai nga ma ai. N-gawn wa Magam gaw kanu yan kawa hpang bai du wa yang kanu yan kawa gaw jaw yum prat htum na sha rai sai majaw hpa ga numhtet na mung n-gun nnga sai. Kawa gaw kasha hpe "N-gawn wa Magam e nang la na num gaw mali hka nu kaba hpe hkan hkawm yang mu hkrum lu ai num shayi sha hpe la u" ngu ai mungga langai sha shi hpe numhtet numra da lu sai nga ma ai. Dai majaw N-gawn wa Magam gaw kawa hte kanu numhtet da ai hte maren mali hka nam hka hku yu yu lung lung hkawm yu tim shi la na num kasha langai mi mung nmu lu nna mali hka nu la-ing kaba langai mi kaw gaw le hka la-ung grai sung ai shara hta atsit brim brim rai nga ai hpe sha shi yu yu lung lung mu da ai majaw hpabaw re nchye nna shi san yu ai. San yu ai shaloi "Ngai gaw Numraw ma Ja Bang ngu ai shayi sha rai nngai" nga nna tsun ai hte "Nang gaw kadai rai nta" ngu nna bai san dat ai shaloi "Ngai gaw N-gawn wa Magam rai nngai" ngu tsun ai hte "Ngai a nu hte wa numhtet da numra da ai ga nga ai hte maren nang hpe ngai la nmai na kun" ngu san dat wu ai. Numraw ma Ja Bang gaw "La gaw mai ai raitim mying ninggup nbung yang nmai wa nmai la ai ngu" tsun ai hte N-gawn wa Magam gaw "Dai rai yang nang gaw Numraw ma Ja Bang ngai gaw N-gawn wa du wa shawa nang ngu yang wa mai na kun" ngu san dat ai shaloi gaw Numraw ma Ja Bang gaw "Mying ninggup htuk jang gaw wa la gaw mai sai raitim mungkan ga gaw grai maza mala nga ai re majaw ngai gaw grai matsat ai. Dai majaw nang ngai hpe la na rai yang na a nta hte ngai nga ai lapran hta mahkrai htan nna woi la yang gaw wa na" nga ai majaw N-gawn du wa shawa nang gaw shi a nta hte mali hka lapran mahkrai hkrai nna Numraw ma Ja Bang hpe woi la nna hkungran la sai nga ma ai. Ndai zawn hkungran la ngut sai raitim Numraw ma Ja Bang gaw lapu lasing nau manam nna shada da rai nlu kanawn ma ai nga ai. Numraw ma Ja Bang a lapu masing manam wai na matu gaw nbang ban nhpang hta bai shalai ra ai bai hpunshe hpun nhpang ni hta bai shalai rai ai hpang gaw Numraw ma Ja Bang gaw lapu masing manam wai nna Numraw ma Ja Bang hte n-gawn du wa shawa nang gaw mayaw htinggaw de sa wa lu ma ai da. Ninggawn du wa shawa nang hte Numraw ma Ja Bang yan gaw mayaw htinggaw de sa wa yang lawu na hte maren kashu kasha ni hpe shangai shaprat lu ma ai. 1) Kasha Mungkan Sumpawng ngu ai shadang sha langai mi hpe shaprat lu ai. Mungkan Sumpawng kung kaba wa ai hte shi a ningrum ningtau gaw Samyen Lagaw ngu ai num kasha hpe la sai nga ma ai. Mungkan Sumpawng hte Samyen lagaw ngu ai yan a kasha gaw Magam Jinghkyi ngu ai la kasha langai mi nga ai. 2) Magam Jinghkyi prat asak kaba wa yang Daru Chyani ngu ai num kasha hpe la yang Magam Shapri ngu ai shadang sha langai mi hpe shangai shaprat lu ai. 3) Magam Shapri gaw prat asak kaba wa yang Daru Chyingli ngu ai num kasha hpe la yang kazaw Wabaw Kaba ngu ai hpe shangai lu ma ai. 4) Kazaw Wabaw Kaba gaw prat asak kaba wa yang mahtum ma kaw ja hpe la wu ai. Ndai yan gaw shingra wa Kum Ja ngu ai shadang sha langai mi hpe shangai shaprat lu ai. 5) Shingra wa Kum Ja prat asak kaba wa yang madai ma ja nga hpe la wu ai. Shan gaw Ka-ang wa Shingra ngu ai shadang kasha langai mi hpe shangai shaprat lu ma ai. 6) Ka-ang Wa Shingra gaw prat asak kaba wa yang madai nga hpraw nga hpe la wu ai. Shan gaw Mashang wa Labat ngu ai shadang kasha langai mi hpe shangai lu ai. Mashang wa Labat gaw prat asak kaba wa yang Mahtum Kaw Zai Lat hpe la wu ai. Shan gaw Kading Wu Ning Awn ngu ai shadang kasha hpe shangai shaprat lu ai nga ma ai. Kading Wu Ning Awn prat asak kaba wa yang Bunang mahkawn ngu ai shayi sha hpe la yang shan lahkawng gaw Kinseng la shabrang ngu ai shadang sha langai mi hpe shangai shaprat lu ai. 9) Kinseng la shabrang prat asak kaba wa yang Mu Ningshe La Ja hte hkawn tsin ma nang hpa yan a kasha Hpungdim Kai Nang hpe la wu ai. Ndai yan gaw shadang sha marai masum lu ai nga ma ai. Kinseng la shabrang gaw prat sak kaba wa yang shadang sha masum hpe lu ai nga ma ai. La N-gam Shanhtoi Gam Ba la n-naw Shanhkyeng Naw la n-la Shanhpraw La ndai la kasha ni hpe shangai shaprat da sai nga ma ai. Kinseng la shabrang hte Hpungdum Kai Nang yan a kasha Shanhtoi Gam Ba gaw prat asak kaba wa yang kanu a kanam mahtum ma Kaw Ja hpe la wu ai. Ndai yan gaw shadang la kasha kru lu ai nga ma ai. 1) Gam Munghpan Gam 2) Naw Shanhkyeng Naw 3) La Dabam La 4) Tu Mungnun Tu 5) Tang Danta Tang 6) Yaw Shapawng Yawng, Shapawng Yawng gaw Jinghpaw a kaji rai sai. Ndai Yaw Shapawng Yawng gaw asak prat kaba wa yang Madai ma Ja Hkawng hpe la wu ai. Shan gaw shadang kasha chyu kru lu ai nga ai. Gam Hkang Gam Naw Rawang Naw La Rungmi La Tu Lamun Tu Lisaw Tu Tang Tangbau Tang Lhavao Lachid Zaiwa Yaw Tingli Yawng Jinghpaw ni a kaji tai sai. Tingli Yawng prat asak kaba wa yang kanu a kanam madai ma Ja Nga hpe la na rai yang mying nhkrum nrum ai majaw Tingli Yawng a mying hpe lai nna Jawa Rum Ja ngu bai shamying nna madai ma Ja Nga hpe bai la sai nga ma ai. Ndai yan gaw dinghku de sa wa yan shadang kasha marai manga hpe shangai shaprat lu ai nga ai. Ndai kasha ni gaw Gam Marip wa Kum Ja Gam Naw Lahtaw wa Naw Lawn La Magawng La Tu Matsa Nhkum Tu Tang Maran Yapang Tang. Marip wa Kum Ja Magam gaw prat asak kaba wa yang kanu a kanam Madai ma Hpraw Nga hpe la wu ai. Shan gaw shadang kasha sut mu du ngu ai langai sha shangai shaprat lu ai. Sut wa mu du asak prat kaba wa yang Krang Kumju Shawi hpe la wu ai. Ndai yan mung shadang kasha langai sha shangai shaprat lu ai. Ndai kasha hpe kaji a mying hkan nna Marip wa Kum Ja Magam ngu bai shamying ai nga ma ai. Ndai la wa gaw shi prat asak kaba wa yang Tsit Gai Lung ngu ai Nhkum num shawi hpe la wu ai. Ndai yan gaw shadang kasha Wahkret wa Sing Gawng Magam ngu ai shadang kasha langai mi hpe shangai lu ai. 5) Wahkret wa Sing Gawng Magam prat asak kaba wa yang num lahkawng la ai. Langai mi Magawng Shawi Shingtung Kapang lahkawng Nhkum Shawi Gai Lung Ginlawng yan hpe la wu ai nga ma ai. Wahkret wa Sing Gawng Magam hte Gai Lung Ginlawng yan a kasha ni Gam Dingla Hkin Gawng Naw Mashun Tingmai Dawng Naw La Lahpai Daina La Tu Jasen Tu Tang Lapyen Tingsa Tang Yaw Hprup Yaw Yawng Den Hka Hkashu Hkasha amyu a kaji rai sai.
Origination date 2017-02-03
Origination date free form
Archive link https://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0425
URL
Collector
Keita Kurabe
Countries To view related information on a country, click its name
Language as given Jinghpaw
Subject language(s) To view related information on a language, click its name
Content language(s) To view related information on a language, click its name
Dialect Standard Jinghpaw
Region / village Northern Myanmar
Originating university Tokyo University of Foreign Studies
Operator
Data Categories primary text
Data Types Sound
Discourse type narrative
Roles Keita Kurabe : depositor
L. Tu Awng : speaker
DOI 10.4225/72/598895639a072
Cite as Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), L. Tu Awng (speaker), 2017. Ninggawng Wa Magam a labau (History of Ninggawng Wa Magam) with English translation. EAF+XML/MPEG/VND.WAV. KK1-0425 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.4225/72/598895639a072
Content Files (3)
Filename Type File size Duration File access
KK1-0425-A.eaf application/eaf+xml 49.6 KB
KK1-0425-A.mp3 audio/mpeg 13.8 MB 00:15:07.442
KK1-0425-A.wav audio/vnd.wav 499 MB 00:15:07.427
3 files -- 513 MB -- --

Show 10 Show 50 Show all 3

Collection Information
Collection ID KK1
Collection title Kachin folktales told in Jinghpaw
Description Recordings of Kachin folktales and related narratives in Jinghpaw. These materials were collected by Keita Kurabe, Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, Hpauhkum Htu Bu, Labang Tu La, Gumtung Htu Nan, and Lashi Seng Nan as part of community-based collaborative fieldwork in northern Myanmar. A total of 2,491 stories with 2,481 ELAN files, 2,481 transcriptions, and 1,369 translations are currently available (March 25, 2024). Transcriptions were contributed by Gumtung Lu Awng, Pausa La Ring, Galang Lu Hkawng, Sumdu Ja Seng Roi, Hpauhkum Htu Bu, and Keita Kurabe. Stories were translated by Nbanpa Rita Seng Mai, Sumlut Gun Mai, Lazing Htoi San, Maran Seng Pan, Dumdaw Mike Tu Awng, Nhkum Htoi Awng, and Keita Kurabe.

Animated stories are available at:

https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK3
https://www.youtube.com/@kachinfolktales
https://www.facebook.com/KachinStories

Other Kachin culture and history are available at:

https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK2

Our research was made possible under the support of JSPS KAKENHI Grant Number JP17H04523, JP20K13024, JP20H01256, Linguistic Dynamics Science 3 (LingDy3) from Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies (TUFS), and JSPS Program for Advancing Strategic International Networks to Accelerate the Circulation of Talented Researchers "A collaborative network for usage-based research on lesser-studied languages."
Countries To view related information on a country, click its name
Languages To view related information on a language, click its name
Access Information
Edit access Nick Thieberger
Keita Kurabe
View/Download access
Data access conditions Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Data access narrative
Comments

Must be logged in to comment


No comments found