الگوی تدوین سیاست‌های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر بررسی اسناد بالادستی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه اقتصاد انرژی، دانشکدۀ معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد پیوسته، رشتۀ معارف اسلامی و اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد پیوسته، رشتۀ معارف اسلامی و مدیریت بازرگانی، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

دیپلماسی اقتصادی فن پیاده‌سازی سیاست خارجی است که منافع اقتصادی کشور را دنبال می‌کند و از توان اقتصادی در سطوح دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بهره‌مند می‌شود. کیفیت دیپلماسی اقتصادی در هر کشور متأثر از خط‌مشی‌های سیاستی است که عمدتاً در ضمن اسناد بالادستی تعیین، هدایت و ارزیابی می‌گردد. هدف این پژوهش ارائۀ الگوی تدوین سیاست‌های دیپلماسی اقتصادی مبتنی بر تحلیل و استخراج رویه‌های مفهومی آمده در اسناد بالادستی پیشینی است. سند چشم‌انداز 1404، سیاست‌های کلی ‌برنامۀ‌ چهارم، پنجم و ششم توسعه، و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی اسناد منتخب جهت انجام این پژوهش به‌شمار می‌آیند. پژوهش حاضر براساس روش کیفی تحلیل مضمون از نوع اکتشافی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای است. در این روش، پس از گزینش بندهای مرتبط با حوزۀ موضوعی پژوهش و انجام کدگذاری باز، درمجموع 172 مضمون پایه و 35 مضمون سازمان‏دهنده ذیل 12 مضمون فراگیر (بازطراحی سیاست خارجی با اولویت‌ اقتصادی و رویکرد تمدنی، منطقه‌گرایی، انتقال فناوری، بهبود تجارت خارجی، بهره‌مندی از سرمایه‌گذاری‌های خارجی، تعامل سازنده با رژیم‌ها و سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی، ارتقای برند ملی ایران، تقویت لجستیک تجاری، بهره‌برداری از موقعیت جغرافیایی، تدوین نقشۀ راه، مقابله با مخاطرات و اختلال‌های اقتصادی خارجی و تقویت دیپلماسی انرژی) استخراج و با استفاده از آن مدل اکتشافی مورد نظر حاصل شد. درنهایت الگوی پیشنهادی برای تدوین سیاست‌های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران نشان داد که تنظیم سیاست‌های دیپلماسی اقتصادی در دورۀ پیشِ‌رو باید ضمن ارتباط معنادار در نسبت با برنامه‌های پیشینی، اقدام به حفظ نقاط مثبت، جبران کمبودها و لحاظ نمودن اقتضائات نوین کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Model for Formulating Economic Diplomacy Policies of the Islamic Republic of Iran based on the Review of the Higher Level Documents

نویسندگان [English]

  • Mahdi Sadeghi Shahdani 1
  • Reza Tavakoli 2
  • Amirhossein Arabpour 3
1 Professor, Department of Economy of Power, Faculty of Islamic Thought and Economy, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
2 MA Student of Islamic Thought and Economy, Faculty of Economy, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
3 MA Student of Islamic Thought and Commercial Management, Faculty of Management, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Economic diplomacy is a technique to put foreign policy into practice which follows the economy interest of a country and benefits from the economic capacities at the local and international levels. The quality of economic diplomacy in each country is influenced by the political thoughts which are commonly expressed through the higher level documents. The aim of the current study was to suggest a model for designing the policies of economic diplomacy based on the analysis and procedures mentioned in the higher level documents. The 2025 general perspective document, general policies in the 4th, 5th, and 6th development plans, and the general policies of resistance economy were the guidelines for this model. The research method was content-analysis and the data collection was library-based. After identifying the clauses related to the subject matter, the coding was done which resulted in 172 basic themes and 35 organizational themes subcategorized into 12 general themes (redesigning foreign policy through economic and civilization priorities, localism, technology transmission, improving foreign commerce, benefiting from foreign investment, productive interaction with regimes and economic organizations at the local and international levels, enhancing Iranian national brand, strengthening commercial logistics, benefiting from the geographical position, designing a general plan, combating the challenges and foreign economic sanctions, and empowering the diplomacy of energy) that were extracted by an exploratory model. Lastly, the suggested model for designing the policies of economic diplomacy for the Islamic Republic of Iran showed that they should not only have meaningful relationship with regards to the predictive plans, but also keep the positive aspects, compensate the lacks, and consider the potentialities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic diplomacy
  • higher level document
  • resistance economy
  • development plan
  • perspective document

مراجع

Abedi Jafari, H., Taslimi, M., Feghhi, A., & Sheikhadeh, M. (2012). Content analysis and network of content a simple and practical method for understanding the current models using qualitative data. Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. (Persain)
Adibi, A., & Habibzadeh, T. (2020). Resistance economy, economic diplomacy, and preference agreements. Political Science Quarterly, 15(47), 169-200. (Persain)
Afzali, R., & Kiani, V. (2014). Analyzing the quality of Iran's foreign relations in the 4th development plan. Journal of The Macro and Strategic Policies, 1(1), 105-136. (Persain)
Arghavani Pirsalami, F., & Gholami, M. (2019). Economic diplomacy of Iran in development plans: a pathological study of the 4th to the 6th plans. Journal of Law Studies, 10(2), 1-27. (Persain)
Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: An analytic tool for qualitative research. Qualitative Research, 1(3), 385-405.
Bagheri, A., Farzin, M., & Amini, J. (2021). Requirements and supervising and monitoring consideration in designing the general policies of the government. Journal of The Macro and Strategic Policies, 9(34), 250-271. (Persain)
Baranay, P. (2009). Modern Economic Diplomacy. Received from: http://www.1v/mi/Baranay_Pavol_eng1.pdf.
Bayne, N., & Woodlock, S. (2011). The new economic diplomacy: Decision making and negotiation in international economical relations. 3rd ed. LSE Publication.
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Sage.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Jahangiri, S., & Saee, A. (2020). Analyzing China's approach to achieve the economic powerful status in the world. Journal of Foreign Policy, 32(1), 45-82. (Persain)
Jönsson, Ch., & Hall, M. (2005). Essence of diplomacy (studies in diplomacy and international relations). New York: Palgrave Macmillan.
Kamali, Y., Sheikhadeh Jooshani, S., Hossein Asgarir, F. (2021). Identifying and prioritizing the indexes of designing public policies. Journal of The Macro and Strategic Policies, 9(34), 210-248. (Persain)
Kazemi, A. (1990). New diplomacy in the changing era of international relations. Tehran: Office of Political and International Studies. (Persain)
Khamenei, A. (2013). Meeting with students. Retrieved from: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=20686. (Persain)
Khamenei, A. (2015). Meeting with laborers of MAPNA industrial group. Retrieved from: http://farsi.khamenei.ir/print-content?id=26279. (Persain)
Macro-policies of resistance economy. (2014). Retrieved from: http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=25370. (Persain)
Moons, S., & Bergeijk, P. Van (2013). A meta-analysis of economic diplomacy and its effect on international economic flows. ISS Working Papers - General Series 50074, International Institute of Social Studies of Erasmus University Rotterdam (ISS). The Hague. Received  from: https://ideas.repec.org/p/ems/euriss/50074.html.
Naray, O. (2008). Commercial diplomacy: A conceptual overview. World Conference of TPOs The Hague The Netherlands.
Nasrollah Zadeh, M., Khoramshad, M., & Habib Allah Zadeh, M. (2020). The approach of constitution and higher documents with regards of IRI's diplomacy. Journal of National Security, 10(37), 315-352. (Persain)
Neuendorf,  K. A. (2002). The content analysis guidebook. Thousand Oaks: Sage Publications.
Rana, K. (2017). Mutual diplomacy (translated into Farsi by Mehdi Sahabi). Tehran: Ministry of Foreign Policy. (Persain)
Rana, K. S. (2007). Economic Diplomacy: The Experience of Developing Countries, In The New Economic Diplomacy, Decision-Marking and Negotiation in international relations. N. Bayne & S. Woolcock (eds.). the London School of Economics and Politics Science, UK.
Rezaee, A. (2017). Macro-policies: the supreme leader's declaration until 2017. Office of Expediency Discernment Council. (Persain)
Samee Nasab, M. (2015). Economic diplomacy, a resisting strategy for combating economic sanctions in resistance economy. Journal of Security Horizons, 7(25), 115-147. (Persain)
Sheikh Atar, A. (2007). The contribution of diplomacy and economy, status of economic diplomacy in regional cooperation of IRI. Diplomatic Citizen, 3. (Persain)
Soleimani, Y., Seyed Hossein Zadeh Yazdi, S. (2017). Approaches and factors of macro-policies of resistance economy the case of the 12th clause on economic diplomacy. Journal of The Macro and Strategic Policies, 4(special issue), 91-114. (Persain)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار