سبک زندگی در آموزه های امام سجاد (ع) بر اساس رو ش های کاربردی انحراف زدا و فضیلت افزا

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استاد علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

اصطلاح سبک زندگی برای اولین بار در سال 1908 توسط زیمل در علوم اجتماعی مطرح شد. این موضوع در دو سطح فردی و اجتماعی مطرح گردید و شاخصه مهمی برای تشخیص هویت فرد و جامعه محسوب شد. ورود موضوع سبک زندگی به جامعه دانشگاهی ایران آراء موافق و مخالفی را برانگیخت. برخی از نظری هپردازان مسلمان سعی در بومی سازی این مفهوم نمودند و تلاش کردند با واکاوی میراث علمی اسلامی و آثار اندیشمندان مسلمان، مفاهیم نزدیک و مرتبط با آن را بازیابند. ایشان با طرح اصطلاح سبک زندگی اسلامی به تولید متونی در این زمینه مبادرت ورزیدند. ادبیات بحث در حال نضج و شکوفایی است. مسئله مقاله حاضر آن است که مؤلف ههای سبک زندگی در آموزه های امام سجاد (ع) چیست؟ این مقاله با واکاوی آموزه های امام سجاد (ع) تلاش دارد مؤلفه های سبک زندگی را در این میراث بسیار غنی کشف نماید و به غنای ادبیات بحث، بیفزاید. برخی از این مؤلفه ها در مکتب تربیتی امام سجاد (ع) مانند: مهرورزی، عینیت بخشی به آموزه ها، ایجاد ارتباط مستمر با خدا، به عنوان رو شهایی کاربردی در انحراف زدایی و فضیل تافزایی مطرح
است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی است. شیوه کار این گونه است که ابتدا متن صحیفه سجادیه و روایات امام سجاد (ع) بررسی شده، از آیات و دیگر روایات مرتبط با موضوع، به منظور کشف مؤلفه های سبک زندگی از آموزه های آن حضرت، استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Imam Sajad's View on Lifestyle: Acting against Deviations and Promoting Virtues

نویسنده [English]

  • Mahdi Izadi

Professor of Quran and Hadith Sciences Department of Imam Sadiq University

چکیده [English]

The term lifestyle was first introduced in social sciences in 1908 by Simmel. This was given individual and social dimensions and was considered as a major index of discerning the individual and social identities. The introduction of lifestyle issue in Iranian academia brought about its pros and cons. Some Muslim theorists tried to localize it and set about finding its associative concepts through investigating Islamic scientific heritage an Muslim scholars' ideas. By focusing on the term Islamic lifestyle, they produced texts in that field. Now, this new discourse is flourishing. The present article is centering upon and elaborating on Imam Sajad's view on lifestyle specifications, with the aim of contributing to the existing literature. Some of the specifications achieved are; compassion, actualizing one's instructions, and maintaining a constant relation with the Supreme God, all as practical methods in acting against deviations and promoting virtues. The research method has been descriptive/ analytical. The procedure includes selecting and analyzing Imam's Sahifa- al Sajadia and sayings, and then profiting from other related Ayas and traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Sajad (p.b.u.h))
  • lifestyle
  • Educational teachings
  • Sahifa al- Sajadia
  • Treatise on Law
  • Action against Deviation
  • Promoting virtues
قرآن کریم.
صحیفه سجادیه ( ۱۳۸۱ )، قم: موسسه چاپ الهادی، چاپ نهم.
آقابزرگ تهرانی، (ب یتا)، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت: دار الأضواء، چاپ دوم.
آمدی، عبد الواحد ( ۱۳۶۶ ش)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
آیتو، جان ( ۱۳۸۵ )، فرهنگ ریشه شناسی انگلیسی، ترجمه حمید کاشانیان، تهران: فرهنگ نشر نور.
ابن بابویه، محمد ( ۱۳۶۲ )، الخصال، قم: جامعه مدرسین، چاپ اول.
ابن شعبه حرانی ، ( ۱۴۰۴ )، تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ق م: جامعه مدرسین، چاپ: دوم.
ابن منظور، جمال الدین ابوالفضل ( ۱۴۰۵ )، لسان العرب، قم: نشر أدب الحوزة، چاپ اول.
ارسطو ( ۱۳۸۱ )، اخلاق نیکوماخوس ، ترجمه ابوالقاسم پورحسینی، تهران: موسسه انتشارات و چاپدانشگاه تهران.
اهوازی، حسین بن سعید ( ۱۴۰۲ )، الزهد، [بی جا]: انتشارات سید ابوالفضل حسینیان.
تهرانی، مجتبی ( ۱۳۹۴ )، ادب الهی، تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی مصباح الهدی.
جوادی آملی، عبدالله ( ۱۳۹۲ )، ادب قضا در اسلام، قم: نشر اسراء.
حر عاملی، محمد بن حسن ( ۱۴۱۴ )، تفصیل وسائل الشیعة، الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، چاپ دوم.
حسینی دهشیری، افضل السادات ( ۱۳۷۰ )، نگرشی به تربیت اخلاق از دیدگاه اسلام، با تأکید بر دوره نوجوانی، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
حسینی زاده، سید علی ( ۱۳۸۰ )، سیره تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
حسینی زاده، سید علی ( ۱۳۸۵ )، نگرشی بر آموزش، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم.
داوودی، محمد و حسینی زاده، سید علی ( ۱۳۸۹ )، سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
داوودی، محمد ( ۱۳۸۸ )، سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)؛ تربیت اخلاقی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
سجادی، سید مهدی ( ۱۳۷۹ )، رویکردها و روش های تربیت اخلاقی و ارزشی، بازنگری و نوع شناسی، فصلنامه پژوهش های علوم انسانی، صص 156 -159
سیرز، ویلیام ( ۱۳۶۹ )، مادر و پرورش فرزند، ترجمه پروین فرهادی، تهران: کتاب ماد.
شهید ثانی، (ب یتا)، الروضه البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، تحقیق و تعلیق: سید محمد کلانتر، دارالعلم الاسلامی، بیروت.
صدر، حسن ( ۱۳۸۳ )، تأسیس الشیعة، تهران : مؤسسه کتابسرای اعلمی.
صفایی حائری، علی ( ۱۳۸۶ )، نظام اخلاقی اسلام، قم: انتشارات لیلة القدر، چاپ دوم.
طباطبایی، سید محمد حسین، ( ۱۴۱۷ )، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
طبرسی، احمد بن علی ( ۱۳۹۰ ق)، إعلام الوری بأعلام الهدی ، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ سوم.
طبرسی، احمد بن علی ( ۱۴۰۳ )، الإحتجاج علی أهل اللجاج ، مشهد: انتشارات مرتضی، چاپ اول.
طبرسی، فضل بن حسن ( ۱۴۰۸ )، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة، چاپ دوم.
طبرسی، حسن بن فضل ( ۱۴۱۲ )، مکارم الاخلاق، قم: انتشارات شریف رضی.
طبرسی، علی بن حسن بن فضل ( ۱۳۸۵ ق)، مشکاة الانوار فی غرر الاخبار، نجف: حیدریة، چاپ دوم.
عرسان کیلانی، ماجد ( ۱۳۸۹ )، فلسفه تعلیم و تربیت، قم: انتشارات حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، چاپ اول.
عطاردی، عزیز الله ( ۱۳۸۸ ق)، مسند الامام السجاد ابی محمد علی بن الحسین (ع)، تهران: انتشارات عطارد.
علوان، عبد الله ناصح (ب یتا)، تربیة الاولاد فی الاسلام، ج ۱، [ب یجا]، چاپ سوم.
غرویان، محسن و ابراهیمی، عبدالجواد ( ۱۳۸۱ )، ترجمه صحیفه سجادیه کامله، قم: مؤسسه چاپ الهادی، چاپ نهم.
قمی، عباس ( ۱۳۷۴ )، دمع السجوم ترجمه نفس المهموم، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
قمی، عباس ( ۱۴۱۶ )، سفینة البحار و مدینة الحکم والآثار، تقدیم و اشراف علی اکبر الهی خراسانی، مشهد : بنیاد پژوهش های اسلامی.
قمی، عباس (بی تا)، مفاتیح الجنان ، تهران: سازمان اوقاف و ا مور خیریه ، انتشارات أسوه.
قمی، عباس ( ۱۴۰۹ )، منتهی الآمال، قم: انتشارات هجر ت، چاپ دوم .
کاویانی، محمد( ۱۳۹۲ )، سبک زندگی و ابزار سنجش آن، قم:پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب ( ۱۳۶۵ )، الکافی، به کوشش علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
متقی، علا ءالدین بن حسام الدین هندی ( ۱۴۰۹ )، المرشد الی کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: مؤسسة الرسالة، چاپ سوم.
مجلسی، محمد باقر ( ۱۴۰۳ )، بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار (ع)، به کوشش یحیی العابدی، بیروت: موسسة الوفاء.
محمودی، محمد هادی ( ۱۳۹۳ )، لایف استایل، تهران: انتشارات امیر کبیر.
موسوی خمینی، روح الله ( ۱۳۷۶ ) ، چهل حدیث تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
موسوی خمینی، روح الله ( ۱۳۷۰ )، آداب الصلاة، با تقریر آیة الله سید محمد حسن مرتضوی لنگرودی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ اوّل.
مهدوی کنی، محمد سعید ( ۱۳۸۷ )، مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی، تحقیقات فرهنگی، بهار، شماره ۱
مهدوی کنی، صدیقه ( ۱۳۸۸ )، ساختار گزاره های اخلاقی قرآن، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ اول.
نراقی، ملا مهدی (ب یتا)، جامع السعادات ، تصحیح و تعلیق سید محمد کلانتر، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ چهارم.
نوری، حسین ( ۱۴۰۸ )، مستدرک الوسائل، قم: موسسة آل البیت (ع) لاحیاء التراث .
هندری، لئوبی و دیگران ( ۱۳۸۳ )، اوقات فراغت و سبک های زندگی جوانان، ترجمۀ فرامرز ککولی دزفولی و مرتضی ملانظر، سازمان ملی جوانان، تهران: نسل سوم.
یالجن، مقداد ( ۱۴۱۶ )، جوانب التربیة الاسلامیة الاساسیة، بیروت: موسسة دار الریحانی.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (ب یتا)، تاریخ یعقوبی، قم: موسسه نشر فرهنگ اهل بیت (ع).

Frankena, W, (1956) Toward philosophy of Education, in what is philosophy of Education? U.S.A: Macmillan.
Hill, Brian V. (2004), Values Education in school: Issues and challenges, in primary and middle years educator, vol.2, issue 2.
Taylor, Shelley, et al. (2000), Social Psychology, Tenth Edition, Prentice-Hall.
A S Hornby, Oxford Advanced Learners Dictionary of Current English, London:
oxford
Merriam-Webster’s online dictionary (11th ed.) Life, Style, Lifestyle. (n.d.).
Retrieved from http://www.merriam-webster.com/dictionary/ accessed 8
September 2016