پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

انواع مختلف علیت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی (ره)، تهران، ایران

چکیده

در این جستار پارکینسون با اشاره به رابطة علیت و تبیین و طرح این پرسش که آیا از اصطلاح«علت» در کاربردهای مختلف آن معنای واحدی اراده می‌شود یا نه،به بافت و زمینه و شیوة طرح علل چهارگانه نزد ارسطو می‌پردازد وبه تحولی که در فهم این بحث در اثر ترجمه‌های یونانی به لاتینی اتفاق افتاده است،اشاره می‌کند؛سپس به منظور بررسی شیوه‌های کاربرد واژة «علت» به بیان هیوم از این مفهوم و سه ملاک وی برای تشخیص رابطة علّی و معلولی توجه می‌کند و دو تفاوت عمدة بیان هیوم و جان استوارت میل را برمی‌شمارد. آنگاه دیدگاه کالینگوود در باب سه معنای مختلف علت به تفصیل بررسی می‌کند وبا مقایسة علت تاریخی کالینگوود با علت غایی ارسطو، از تبیین غایت‌شناختی سخن به میان می‌آورد و دو نوع غایت‌شناسی درونی و بیرونی را از هم متمایز می‌سازد وآرایراسل، دیویدسن، تایلر، بنت و وودفیلد را بررسی می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که به منظور ارائةتبیینهای غایت‌شناختی باید افزون بر شناسایی معلول یک علت، از دیدگاهی خاص حکم به خیر بودن آن معلول کرد؛بنابراین،نوع تبیین مستلزم هم مؤلفه‌ای علّی است و هم مؤلفه‌ای ارزشی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Different Types of Causation

نویسنده [English]

  • Masoud Sadeqi (Trans) Parkinson, G.H.R (Author)

Assistant professor of Department of Islamic Mysticism at Research Institute of Imam Khomeini, Tehran, Iran

چکیده [English]

Referriing to causation and raising the question whether a single meaning is intended by the term "cause" in its various usages, Parkinson deals in the present article with the context, background, and the way of raising "Four Causes" of Aristotle. He also refers to the development occurred in understanding this issue due to the translation of Greek texts into Latin.
Further, he surveys various usages of the term "cause" as Hume states, and examines the latter three criteria for the recognition of the relation of cause and effect. Thus he refers to two significant differences between Hume and J.S. Mill, s explanations.
Finally, he surveys Collingwood, s view on three different meanings of "cause" in detail, and compares the historical cause of Collingwood with the final cause of Aristotle, thus mentioning teleological explanation and distinguishing the two types of internal and external teleology. At the end, he examines the views of Russel, Davidson, Taylor, Bennett, and Woodfield, and comes to the conclusion that presentation of teleological explanations requires not only recognizing the effect of a cause, but establishing the goodness of the effect from a particular perspective. Therefore, the type of explanation involves both causal and value indices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • causation
  • explanation
  • Aristotelian four causes
  • Hume
  • Mill
  • Russel
  • Davidson
Ackrill, J. L. (1981), Aristotle the philosopher, Oxford: Oxford University Press.
Aristotle (1983), Physice Iand II, Oxford: Clarendon press.
Ayer, A.J. (1971), Russell and Moore: the analytical heritage, London: Macmillan.
Id. (1984), Freeom and Morality, Oxfard: Clarendon Press.
Bennett, Jonathan (1976), Linguistic Behaviour, Cambridge: CambridgeUniversity Press.
Id. (1984), A Study of Spinoza's Ethics, Cambridge: CambridageUniversity Press.
Braithwaite, R.B. (1953), Scientific explanation, Cambridge: Cambridge Unviversity Press.
Broad, C. D.(1925), The Mind and its place in nature, London: Routledge.
Id. (1975), Leibniz: an introduction, Combridge: Cambridge University Press.
Collingwood , R. G. (1940), An essay on metaphysics, Oxford: Clarendon press.
Hume, David (1975), Enquiries Concerning human understanding, Oxford: Oxford University Press.
Id. (1978), A treatise of human nature, Oxford: Oxford University Press.
Hart, H.L.A. and Honore', A.M. (1959), Causation in the Law, Oxford: Clarendon press.
Hospers, J. (1969), Introduction to Philosophical analysis, London: Routledye.
Kant, Immanuel (1928), The Critique of Judgment, Oxford: Clarendon press.
Mill, J. S. (1843), A System of Logic, London: Longmans Green.
Mockie, J.L. (1974), The cement of the Universe, Oxford: Clarendon Press.
Nagel, Ernest (1961), The Structure of Science, London: Routledge.
Parkinson, G.H.R. (1983), Spinoza,Milton Keynes: Open University Press.
Russell, B. (1912-13), "On the notion of cause" in Proceeding of the Aristote lian Society, Vol.13.
Id. (1918), Mysticism and Logic, London: Allen and Unwin.
Id. (1921), The Analysis of Mind, London: Allen and Unwin.
Von Wright, G. H. (1971), Explanation and Understanding, London:Routledge.
Taylor, Charles (1964), The Explanation of Behaviour, London: Routledge.
Wright, Larry (1976), Teleological Explanations, Berkeley: University of California Press
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1384
صفحه 207-232