در تعداد قابل توجهی از عکسهای دوره قاجار نشانههایی از آثار هنرِسنتی دیده میشود. این عکسها بهمثابه اسناد و مدارکی دال بر حضور آثار هنرِسنتی در بطن زندگی مردمان آن دورهاند؛ لذا خوانش آنها میتواند اطلاعات مهمی در رابطه با نقش و جایگاه هنرِسنتی در سبک زندگی و هویت اجتماعی دوره قاجار در اختیار بگذارند که آگاهی از این امر مغفولمانده ضروری به نظر میرسد. در این پژوهش کاربردی نقد و ارزیابی 24 عکس منتخب از مجموعه عکسهای موجود ذیل چهار گروه به روش نشانهشناسی و با تکیه بر نظام نشانهشناسی چارلز ساندرز پیرس[i]صورت گرفته است تا بتوان چرایی و چگونگی حضور آثار هنرِسنتی را در عکسها جویا شد. شرح مطالعات متکی بر اسناد تصویری، به روش توصیفی-تحلیلی تنظیم شده و گردآوری اطلاعات به طریق کتابخانهای و اینترنتی صورت گرفتهاست. حاصل مطالعه نشانهشناسی حضور اثر هنرسنتی در عکسها، با استفاده از دستهبندی سهگانه پیرس (نشانههای شمایلی، نمادین و نمایهای) حاکی از آن است که: در عکسهایی که با هدف معرفی اثر گرفته شده است، حضور هنرسنتی جنبهای شمایلی دارد؛ در مواردی که عکس حکم تزیین و کالای کاربردی در دربار و زندگی طبقه متوسط را داشته است، نشانهها نمادیناند؛ و در عکسهایی که مرحله تولید هنرسنتی را نمایش میدهند و اثر حضور مستقیمی ندارد نشانه نمایهای است.
)