اثربخشی آموزش مثبت‌نگری با رویکرد اسلامی بر خودمهارگری و دیدگاه فهمی همسر در زنان متأهل دانشجو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روانشناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

2 دانشجو کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

چکیده

< p class="a" dir="RTL">پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مثبت‌نگری با رویکرد اسلامی بر خودمهارگری و دیدگاه فهمی همسر بر زنان متأهل دانشجو انجام شد. این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه بود. جامعۀ آماری تعداد 3996 نفر (زنان متأهل دانشجوی دانشگاه آزاد اراک) در سال 1399 در نظر گرفته شد. نمونه آماری پژوهش شامل 30 نفر از دانشجویان متأهل روان‌شناسی دانشگاه آزاد اراک بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. برنامه آموزش مثبت‌نگری با رویکرد اسلامی در هشت جلسه 60 دقیقه‌ای، به‌صورت مجازی در واتساپ بر روی اعضای گروه آزمایش انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه تانجنی و همکاران (2004) برای خودمهارگری و پرسشنامه لانگ (1990) برای دیدگاه فهمی همسر سنجیده شد؛ همچنین داده‌ها با به‌کار بردن آزمون تحلیل کوواریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج بیانگر آموزش مثبت‌نگری با رویکرد اسلامی بر خودمهارگری (038/>p و 659/12 = f) و دیدگاه فهمی همسر (038/>p و 58/14=f) و پایداری این تأثیر در مرحلۀ پیگیری بود. یافته‌ها نشان داد که آموزش مثبت‌نگری با رویکرد اسلامی بر خودمهارگری و دیدگاه فهمی همسر در زنان متأهل تأثیر داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Positivity Education with an Islamic Approach on Self-Control and Partner's Dyadic Perspective-Taking among Married Female Students

نویسندگان [English]

  • firoozeh zanganeh 1
  • fatemeh sadat khatami 2
1 Psychology, Humanities, Islamic Azad University, Arak Branch, Department Manager
2 Psychology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University of Arak
چکیده [English]

The present study was conducted with the purpose of examining the effectiveness of positivity education with an Islamic approach on self-control and partner's dyadic perspective-taking among married female students. This experimental study was a research with a pretest-posttest design and a two-month follow-up phase. The population included 3996 women (married female students of Arak Branch of Islamic Azad University) in 2020. 30 married female students studying psychology were selected as the sample by the convenience sampling, and they were randomly placed in the test and control groups. The test group received eight 60-minute sessions of positivity education with an Islamic approach virtually on WhatsApp. The data were collected by the questionnaires of Tangney et al.'s (2004) self-control and Long's (1990) partner's dyadic perspective-taking. Moreover, the data were analyzed using ANCOVA with repeated measures. The results indicated the effectiveness of positivity education with an Islamic approach on self-control (P<0.038, f=12.659) and partner's dyadic perspective-taking (P<0.038, f=14.58) and its stability in the follow-up phase. According to the findings, positivity education with an Islamic approach has an effect on self-control and partner's dyadic perspective-taking.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positivity
  • self-control
  • partner's dyadic perspective-taking

مراجع

1. آقاجانی، محمدجواد؛ عباسعلی حسین‌خان‌زاد، بهمن اکبری و گرومژینه سادات میرارض (1396)، «اثربخشی مثبت‌نگرش اسلامی بر احساس خشم و رضایت از زندگی مادران کودکان با نیازهای ویژه»، مجلهمطالعاتناتوانی، ش7، ص4−7.
2. حسین خانزاده، عباسعلی؛ داوود آمسنی؛ فرهاد اصغری و حاتم محمدی (تیرماه تابستان ۱۳۹۷)، «اثربخشی آموزش توانایی خودمهارگری بر کاهش میزان پرخاشگری دانش‌آموزان با رفتارهای پرخاشگرانه)»، مجله رویش روان‌شناسی، ش۴، ص107−136.
3. حیرت، عاطفه؛ احسان شریفی؛ مریم السادات فاتحی‌زاده؛ سیداحمد احمدی (1390)، «بررسی اثربخشی زوج درمانی اسلام محور بر خوش‌بینی زوجین شهر اصفهان»، پژوهش‌های روان‌شناختی علوم و رفتاری،ش1، ص9−22.
4. خجسته‌مهر، رضا؛ یوسفعلی عطاری و خدیجه شیرانی (1387)، «تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر الگوهای ارتباطی احساسات مثبت نسبت به همسر در زوجین شهر اهواز»، فصلنامهتازه‌های پژوهش‌هایمشاورهانجمنمشاورهایران، ش27، ج7، ص81−96.
5. خدایاری فرد، م. و غباری بناب، م. (1391)، ساختوبررسیویژگی‌هایروان‌سنجیمقیاسمثبت.
6. خدایاری فرد، محمد؛ سعید اکبری زردخانه؛ افروز غلامعلی؛ فرامرز سهرابی؛ سیدجلال یونسی؛ باقر غباری بناب؛ محسن شکوهی یکتا و علینقی فقیهی (1388)، «بررسی اثربخشی روان‌درمانگری شناختی رفتاری، گروهی، و فردی زندانیان در زندان رجایی شهر»، روان‌شناسی معاصر دوره چهارم بهار و تابستان ۱۳۸۸، ش۱.
7. رفیعی‌هنر، حمید و مسعود جان‌بزرگی (1389)، «در رابطه جهت‌گیری مذهبی و خودمهارگری»، روان‌شناسی و دین، س3، ش1، ص24−31.
8. رفیعی‌هنر، حمید؛ مسعود جان‌بزرگی، عباس پسندیده و سیدکاظم رسول‌زاده طباطبایی (1393)، «در تبیین سازه خودمهارگری براساس اندیشه اسلامی»، روان‌شناسی دین، س7، ش3، ص5−26.
9. رنجبر نوشری، فرزانه؛ سجاد بشیرپور، نادر حاجلو و محمد نریمانی (1396)، «اثر بخشی مطالعه مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌نگر بر خودمهارگری، سبک‌های خوردن و شاخص توده بدنی در زنان دارای اضافه وزن»، فصلنامهپژوهشی روان‌شناسی سلامت، ش4، ص85-105.
10. عبادی، ندا و علینقی فقیهی (تابستان 1389)، «بررسی اثربخشی آموزش مثبت‌نگری در افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز، با تأکید بر قرآن»، روان‌شناسی و دین سال سوم، ش2.
11. عبداللهی، بهناز؛ زهرا هاشمی و زهرا نقش (1397)، «مطالعه نقش واسطه‌ای خودمهارگری در رابطه بین دینداری با شادکامی»، مجلهفرهنگدردانشگاهاسلامی، س8، ش1، ص1−8.
12. عسگری، محمد و فاطمه ترکاشوند (1397)، «اثربخشی آموزش فنون مثبت‌نگری تلفیقی بر رضایت زناشویی زنان مراجعه‌کننده بر مراکز درمانی»، مطالعاتروان‌شناسی بالینی، ش31، ص91−112.
13. علامه مجلسی، م. (1386)، بحارالانوار، ج75، تهران: المکتب اسلامیه.
14. کاویانی، محمد و علی‌احمد پناهی (1393)، مفاهیمروان‌شناختیدرقرآن، چ1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 
15. کرایی، امین؛ ذبیح‌الله عباس‌پور؛ زهرا دشت بزرگی و مسلم نجفی مفرد (1396)، «دیدگاه فهمی همسر در مردان نظامی: نقش پیش‌بین تعارض کار خانواده، انعطاف‌پذیری و کار عاطفی»، فصلنامه روان‌شناسی نظامی، دوره:  8، ش31.
16. کلینی، محمد بن یعقوب (1388ق)، اصول کافی، تهران: المکتبة الاسلامیه.
17. کوئیلیام، سوزان (2003)، مثبت‌اندیشیومثبت‌گراییکاربردی، ترجمه فرید براتی سده و افسانه صادقی.
18. محصص،مرضیه و معتمد لنگرودی (1395)، «ابعاد خودکنترلی در اخلاق شهروندی براساس آموزه‌های علوی»، اخلاق زیستی، س21، ش6، ص74−88.
19. نارویی، رحیم؛ علی‌محمد صالحی و علیرضا جندقی (1392)، «اثربخشی یاد خدا بر خودمهارگری براساس منابع اسلامی روان‌شناسی و دین»، س6، ش2، ص19−31.
20. Costi, P.,de carvalho- filho, M.A., schweller,m.,Thiemann, P.,Salgueira, A., Benson, G., (2017), Meadsuring medical students empathy: Exploring the underlying construsts of and assocaations between to widely used self-report in struments in five countries. Ac ademic medicine 92(6),860-867.
21. Davis, M. H. (1994), Empathy: A social psychological approach, Westview Press.
22. Franzoi, S. L., Davis, M. H. & Young, R. D. (1985), The effects of private self-consciousness and perspective taking on satisfaction in close relationships, Journal of Personality and Social Psychology, 48, 1584-159.
23. Hatch, D. L. (2009), Factors that influence the association between adult attachment and marital satisfaction. 2006 Abstracts International, 69, 6413.
24. Lamothe, M., Boujut, E., Zenasni, F., & Sultam, S.(2014), To be or not to be empathic concern and perspective taking in understanding burnout in general. BMC family practice,15,1-18.
25. Long, E. C. J., & Andrews, D. W. (1990), Perspective taking as a predictor of marital adjustment, Journal of Personality and Social Psychology, 59, 126–131.
26. Mead, N.L., Alquist, J.L. & Baumeister, R F.(2010), Ego depletion and the limited resource model of self- control, Self- Control  In society, Mind And Brain, 375-388.
27. Rizkalla, L., Werthim, E.H., & Hodgson, L.K. (2008), Theroles of emotion managamant and perspestive- taking in individuals, conflict mamagement and disposition to forgve, Journal of Research in personality, 42(6) 1594-1601.
28. Seligman, M. E. T. Rashid, et al. (2006), “Positive psychotherapy”, American Psychologist 61(8): 874.
29. Seligman,M.E.P.& Csikszentmihayi. M. (2000), Positive psychology: An itroductio. American psychologist, 55(1), 5-14.
30. Stets, J. E. (1993), The link between past and present intimate relationships. Journal of Family Issues, 14 (2), 236-260.
31. Surtees, A., Apperly, I., & Samson, D. (2016), I’ve got your number: Spontaneous perspective-taking in an interactive task, Cognition, 150, 43-52.
32. Tangney, J.P, Baumeister, R. F & Boone, A.L (2004), “high self control predicts good adjustment less pathology, better grads, and interpersonar success”, Journal of personality, 72,271-322.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار