نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ، عضو هیئت ‌علمی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

نوشتار حاضر، با رویکردی انتقادی، کتاب تاریخ‌نگاری و تحولات آن در ایران و جهان اثر مشترک حسین میرجعفری و عباس عاشوری‌‌نژاد را بررسی و ارزیابی می‌‌کند. پژوهش‌های سه دهة اخیر راجع‌به تاریخ‌‌نگاری ایران، اسلام، و اروپا نکات قوت و ضعف شکلی و محتوایی داشته است. کتاب مورد‌بررسی این نوشته، که به‌عنوان کتاب درسی درس «تاریخ‌‌نگاری و تحولات آن در ایران و جهان» در مقطع کارشناسی تاریخ دانشگاه پیام‌نور اختصاص یافته است، نیز از این قاعده مستثنا نیست. انتظار می‌‌رود کتاب‌های درسی دانشگاهی، از استانداردهای لازم علمی برخوردار باشند، اما این کتاب، با‌وجود تلاش نگارندگان برای تدوین اثری مستند در درس تاریخ‌‌نگاری، دارای اشکالات و کاستی‌‌های شکلی (فقدان فهرست تفصیلی مطالب متن کتاب، فقدان نمایه، اغلاط تایپی، ضعف نگارشی و دستوری، تورفتگی برخی جملات، ضعف ارجاع‌‌نویسی و مستندسازی، عدم تفکیک منابع در کتاب‌نامه، و...) و محتوایی (عدم تبیین اصطلاحات و مفاهیم، بهره‌‌گیری نامناسب از منابع دست‌اول، نامتوازن‌بودن حجم بخش‌‌ها، وجود مطالب کلیشه‌‌ای، و...) است که آسیب جدی به متن زده است. نگارندۀ مقاله تلاش می‌‌کند، ضمن بررسی و ارزیابی کتاب و تبیین قوت و کاستی‌‌های آن، پیش‌نهادهای خویش را به نویسندگان و شورای انتشار کتب درسی دانشگاه پیام‌نور ارائه دهد تا بر جنبة علمی ـ آموزشی این کتاب و کیفیت ساختارمند آن افزوده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Writing About Historiography: A Critical Review on the Book Historiography and its Developments in Iran and the World

نویسنده [English]

  • Nematollah Zakipour

Assistant Professor of History, Faculty Member, Yasouj University, Yasouj, Iran

چکیده [English]

By Adopting a critical approach to reading text, the present article examines and evaluates the book Historiography and its Developments in Iran and the World, a joint work of Hossein Mirjafari and Abbas Ashouri-Nejad. The book reviewed in this article, which is dedicated to Payame Noor University as a textbook on "Historiography and its Developments in Iran and the World" as a sourcebook at the undergraduate level in history, is no exception to this rule. Academic textbooks are expected to meet the required scientific standards. Despite the authors' efforts to compile a documentary on historiography, this book has some drawbacks including lack of a detailed table of contents, index, typographical errors, poor writing and grammar, the indentation of some sentences, poor citation and documentation, lack of separation of sources in the bibliography, etc. In terms of the content, formal considerations and lack of explanation of terms and concepts, improper use of first-hand sources, unbalanced volume of the sections, the existence of clichéd content, etc. are also observed. The author of the article tries to review and evaluate the book and explain its strengths and weakness, to present his suggestions to the authors and the textbook publishing council in order to increase the scientific-educational aspect of this book and its structured quality.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historiography
  • Iran
  • Islam
  • Anal
  • Formal Criticism
  • Content Criticism
آرام، محمدباقر (1386)، اندیشۀ تاریخ‌‌‌نگاری عصر صفوی، تهران: امیرکبیر.
آموزگار، ژاله (1374)، تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت.
اتحادیه (نظام‌مافی)، منصوره (1365)، بینش و روش در تاریخ‌‌نگاری معاصر، تهران: تاریخ ایران.
استنفورد، مایکل (1386)، درآمدی بر تاریخ‌پژوهی، ترجمۀ مسعود صادقی، تهران: دانشگاه امام صادق و سمت.
ایگرس، گئورگ (1389)، تاریخ‌‌نگاری در سدۀ بیستم از عینیت علمی تا چالش پسامدرن، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ، تهران: سمت.
باتومور، تام (1373)، مکتب فرانکفورت، ترجمۀ محمود کتابی، اصفهان: پرسش.
برک، پیتر (1389)، انقلاب تاریخ‌‌نگاری فرانسه مکتب آنال 1989-1929م، ترجمۀ کامران عاروان، تهران: تاریخ ایران.
بهرامی، روح‌الله (1386)، مکتب آنال: جامعیت فکر تاریخ‌نگاری، شیراز: نوید شیراز.
ترکمنی آذر، پروین (1388)، کتا‌ب‌شناسی توصیفی تاریخ ایران دورۀ اسلامی (تا پایان دورۀ قاجاریه)، تهران: سمت.
ترکمنی آذر، پروین (1392)، تاریخ‌‌نگاری در ایران (از آغاز دورۀ اسلامی تا حملۀ مغول)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تفضلی، احمد (1376)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به‌کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
ثواقب، جهانبخش (1380)، تاریخ‌‌نگاری عصر صفویه و شناخت منابع و مآخذ، شیراز: نوید شیراز.
خضر، عبدالعظیم عبدالرحمن (1389)، مسلمانان و نگارش تاریخ؛ پژوهشی در تاریخ‌‌نگاری اسلامی، ترجمۀ صادق عبادی، تهران: سمت.
دوس، فرانسوا (1396)، تاریخ تکه‌تکه: از آنال تا «تاریخ جدید»، ترجمۀ عبدالله ناصری طاهری و سمیه‌سادات طباطبایی، ویراستۀ جواد مرشدلو، تهران: سمت، پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی.
رابینسون، چیس اف (1392)، تاریخ‌‌‌نگاری اسلامی، ترجمۀ محسن الویری، تهران: سمت.
رضوی، ابوالفضل (1394)، درآمدی بر تاریخ‌‌نگاری ایرانی ـ اسلامی: با تأکید بر (یعقوبی، مقدسی، گردیزی، و ابن‌فندق)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
زرین‌‌کوب، عبدالحسین (1362)، تاریخ در ترازو؛ دربارۀ تاریخ‌نگری و تاریخ‌‌نگاری، تهران: امیرکبیر.
سجادی، صادق و هادی عالم‌‌‌زاده (1386)، تاریخ‌نگاری در اسلام، تهران: سمت.
صدقی، ناصر (1393)، تاریخ‌‌نگاری در ایران عصر سلجوقی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
فصیحی، سیمین (1372)، جریا‌ن‌‌های اصلی تاریخ‌‌نگاری در دورۀ پهلوی، مشهد: نوند.
قدیمی قیداری، عباس (1393)، تداوم و تحول تاریخ‌‌نویسی در ایران عصر قاجار، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
قدیمی قیداری، عباس (1396)، تاریخ‌‌نویسی در ایران: نقد و بررسی منابع برگزیده (از ابوعلی بلعمی تا میرزا آقاخان کرمانی)، ویراستۀ زهیر صیامیان گرجی، تهران: سمت، پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی.
قنوات، عبدالرحیم (1393)، تاریخ‌‌نگاری محلی ایران در دورۀ اسلامی (تا سدۀ هفتم هجری)، تهران: سمت.
ملایی توانی، علیرضا (1395)، گفتمان تاریخ‌‌نگاری رسمی دورۀ پهلوی پیرامون رضاشاه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
موسوی، حسن (1380)، شناخت و نقد منابع تاریخ ایران باستان، شیراز: دانشگاه شیراز.
میثمی، جولی اسکات (1391)، تاریخ‌‌‌نگاری فارسی، ترجمۀ محمد دهقانی، تهران: ماهی.
میراحمدی، مریم (1369)، کتاب‌شناسی تاریخ ایران در دوران باستان، تهران: امیرکبیر.
میرجعفری، حسین (1375)، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی ایران در دورۀ تیموریان و ترکمانان، اصفهان: دانشگاه اصفهان، چاپ دوم با همکاری سمت.
میرجعفری، حسین و عباس عاشوری‌نژاد (1386)، تاریخ‌‌نگاری و تحولات آن در ایران و جهان، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
میرجعفری، حسین و مرتضی نورائی (1388)، روش پژوهش در تاریخ، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
نورائی، مرتضی و مهدی ابوالحسنی ترقی (1394)، تاریخ شفاهی و جایگاه آن در تاریخ‌‌نگاری معاصر ایران (1358-1385ش)، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
وثوقی، محمدباقر (1383)، بررسی منابع و مآخذ تاریخ ایران پیش از اسلام، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
همیلتون، گری جی و دیگران (1385)، تاریخ‌‌نگاری و جامعه‌‌شناسی تاریخی، ترجمۀ هاشم آقاجری، تهران: کویر.
هینلز، جان راسل (1368)، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.