Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Eski Uygurca Uṣṇīṣavijayā-nāma-dhāraṇī üzerine

Yıl 2019, Sayı: 16, 106 - 125, 21.09.2019
https://doi.org/10.29000/rumelide.616901

Öz

Eski Uygurca yazın
Budizmin çeşitli ekollerinden birçok tercüme eseri ihtiva etmektedir. Mahāyāna
Budizmi ve Mahāyāna’nın bir şekli olarak gelişen Ezoterik Budizme ait tercüme
eserler de bunlar arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın konusunu oluşturan
Ezoterik Budist inanç ve uygulamalara ilişkin unsurları içeren dhāra
ī sūtralardan biri de Sanskritçe Ārya-sarva-durgati-pariśodhana-uṣṇīavijayā-nāma-dhāraī’dir. Bu eser, yedinci yüzyılın ikinci
yarısında yaşamış olan
Buddhapāli (佛陀波利 Fotuoboli) tarafından 佛頂尊勝陀羅尼經 Foding
zunsheng tuoluoni jing
‘Buddha Tacı’nın En Üstün D
hāraṇī Sūtrası’ (Taishō 967, c. 19) adıyla Çinceye tercüme edilmiştir. Metnin Tibetçesi ‘Phags pa ngan ‘gro thams cad yongs su
sbyong ba gtsug tor rnam par rgyal ba zhes bya ba’i gzungs
(Tōhoku 597)
başlığını taşımaktadır. Eski Uygurca Ārya-sarva-durgati-
pariśodhana-uṣṇīavijayā-nāma-dhāraī
Berlin-Brandenburg Bilimler Akademisi’ndeki Turfan Koleksiyonu’nda korunan blok
baskı fragmanlardan oluşmaktadır. Bu Eski Uygurca eser F.W.K. Müller tarafından
Turfan Koleksiyonu’ndaki blok baskı fragmanlar temelinde Uigurica II neşri içinde yayımlanmıştır. Bu çalışmada Eski Uygurca Ārya-sarva-durgati-
pariśodhana-uṣṇīavijayā-nāma-dhāraī
hakkında yapılan çalışmalara ve muhtevasına değinilecek, sonrasında metnin
yazım özelliklerinden bahsedilecektir. Bunlara ilaveten bu metnin daha önce
neşredilmemiş olan fragmanlarının yazı çevirimi ve harf çevirimleri
yapılacaktır.

Kaynakça

  • Elverskog, J. (1997). Uygur Buddhist Literature. Turnhout: Brepols. (Silk Road Studies, 1.) Giles, H. A. (1912). A Chinese-English Dictionary. I-II. 2nd edition, Shanghai/London: Kelly and Walsh. Kara, G. (1996). Čoga. Ein tibetisches Lehnwort in der uigurischen Uṣṇīṣa-vijaya-dhāraṇī. R. E. Emmerick, W. Sundermann, I. Warnke & P. Zieme içinde, Turfan, Khotan und Dunhuang. Vorträge der Tagung „Annemarie v. Gabain und die Turfanforschung“, veranstaltet von der Berlin-Brandenburgisches Akademie der Wissenschaften in Berlin (9.-12. 12. 1994), (s. 175-177). Berlin. Müller, F. W. K. (1911). Uigurica II. Berlin. (Abhandlungen der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften Phil.-hist. Cl. 1910:3) [Tıpkıbasım: Sprachwissenschaftliche Ergebnisse der deutschen Turfan-Forschung 1, 61-168] Röhrborn, K. & Róna-Tas, A. (2005). Spätformen des zentralasiatischen Buddhismus. Die altuigurische Sitātapatrā-dhāraṇī. Göttingen. (Nachrichten der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, I. Philologisch-historische Klasse Jahrgang 2005, Nr. 3.) Taishō 967, cilt 19, İngilizceye çevirisi: http://www.fodian.net/world/967.html (25.11.2018) Taishō 967, cilt 19: http://21dzk.l.u-tokyo.ac.jp/SAT2015/T0967_.19.0349c24:0349c24.cit (24.11.2018) Tōhoku (1934). A Complete Catalogue of the Tibetan Buddhist Canons. Sendai. Uzunkaya, Uğur (2018). A Fragment of Old Uyghur Uṣṇīṣavijayā-nāma-dhāraṇī from the Berlin Turfan Collection. Erdem, 75, s. 223-250. Yakup, A. (2009). Alttürkische Handschriften. Teil 15: Die uigurischen Blockdrucke der Berliner Turfansammlung. Teil 3: Stabreimdichtungen, Kalendarisches, Bilder, unbestimmte Fragmente und Nachträge. Stuttgart: Steiner. (Verzeichnis der Orientalischen Handschriften in Deutschland 13, 23.) Yakup, A. (2016). Altuigurische Aparimitāyus-Literatur und kleinere tantrische Texte. Turnhout: Brepols. (Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Akademienvorhaben Turfanforschung. Berliner Turfantexte 36.) Yakup, A. & Knüppel, M. (2007). Alttürkische Handschriften. Teil 11. Die uigurischen Blockdrucke der Berliner Turfansammlung. Teil 1: Tantrische Texte. Stuttgart: Steiner. (Verzeichnis der Orientalischen Handschriften in Deutschland 13, 19.) Zieme, P. (2005). Magische Texte des uigurischen Buddhismus. Mit 208 Abbildungen auf 97 Tafeln. Turnhout: Brepols. (Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Akademienvorhaben Turfanforschung. Berliner Turfantexte 23.) Zieme, P. (2015). Local Literatures: Uighur. J. A. Silk, O. von Hinüber & V. Eltschinger içinde, Brill’s Encyclopedia of Buddhism. Vol. I: Literature and Languages (s. 871-882). Leiden/Boston: Brill. (Handbook of Oriental Studies, Handbuch der Orientalistik Section Two: India 29/1.)
  • Çalışmada kullanılan fragmanların erişim adresleri U 372 (T III M 185) B fragmanı, A ve B sayfası: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u037202recto.jpg (24.11.2018) U 4117 A ve B sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4117seite1.jpg (24.11.2018) U 4119 A, B ve C sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4119seite1.jpg (24.11.2018) U 4437 A ve B sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4437seite1.jpg (24.11.2018) U 4447: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4447seite1.jpg (24.11.2018) U 4470: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4470seite1.jpg (24.11.2018) U 4474: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4474seite1.jpg (24.11.2018) U 4715 (T III M 207) A sayfası: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4715.jpg (24.11.2018) U 4742 A-G sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4742.jpg (24.11.2018) U 4775 (T M 27) B-F sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4775.jpg (24.11.2018) U 4811 A-D sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4811.jpg (24.11.2018) Mainz 318 (T III 218) A fragmanı ve B fragmanın A sayfası: http://turfan.bbaw.de/dta/mainz/images/mainz0318_seite1.jpg (24.11.2018)

On Old Uyghur Uṣṇīṣavijayā-nāma-dhāraṇī

Yıl 2019, Sayı: 16, 106 - 125, 21.09.2019
https://doi.org/10.29000/rumelide.616901

Öz

Old Uyghur literature
contains many translations from the Buddhist schools. Among these are the texts
of Mahāyāna Buddhism and Esoteric Buddhism, which has developed as a form of
Mahāyāna. One of the dhāra
ī
sūtras, which contains elements
related to the esoteric Buddhist beliefs and practices that
constitutes the subject of this paper, is Sanskrit Ārya-sarva-durgati-
pariśodhana-uṣṇīavijayā-nāma-dhāraī. This work was translated into Chinese by Buddhapāli (Fotuoboli 佛陀波利), who lived in
the second half of the seventh century, as
Foding
zunsheng tuoluoni jing
佛頂尊勝陀羅尼經 Sūtra of the Superlative Dhāraṇī of the Buddha’s
Crown’
(Taishō 967, vol. 19).
The Tibetan version of the
text bears the title of ‘Phags pa ngan
‘gro thams cad yongs su sbyong ba gtsug tor rnam par rgyal ba zhes bya ba’i
gzungs
(Tōhoku 597). Old Uyghur Ārya-sarva-durgati-
pariśodhana-uṣṇīavijayā-nāma-dhāraī
consists of block-print fragments preserved in the Turfan Collection at the
Berlin-Brandenburg Academy of Sciences and Humanities. This Old Uyghur work was
published by
F.W.K. Müller in the edition of Uigurica II
on the basis of
block prints in
the Turfan Collection
. The
studies on Old Uyghur U
ṣṇīavijayā-nāma-dhāraī
and its subject will be mentioned in this paper and then the orthographic
characteristics of this text will be examined. In addition to these, the
block-print fragments belonging to Old Uyghur U
ṣṇīavijayā-nāma-dhāraī which has not been published until now
will be edited in the paper.

Kaynakça

  • Elverskog, J. (1997). Uygur Buddhist Literature. Turnhout: Brepols. (Silk Road Studies, 1.) Giles, H. A. (1912). A Chinese-English Dictionary. I-II. 2nd edition, Shanghai/London: Kelly and Walsh. Kara, G. (1996). Čoga. Ein tibetisches Lehnwort in der uigurischen Uṣṇīṣa-vijaya-dhāraṇī. R. E. Emmerick, W. Sundermann, I. Warnke & P. Zieme içinde, Turfan, Khotan und Dunhuang. Vorträge der Tagung „Annemarie v. Gabain und die Turfanforschung“, veranstaltet von der Berlin-Brandenburgisches Akademie der Wissenschaften in Berlin (9.-12. 12. 1994), (s. 175-177). Berlin. Müller, F. W. K. (1911). Uigurica II. Berlin. (Abhandlungen der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften Phil.-hist. Cl. 1910:3) [Tıpkıbasım: Sprachwissenschaftliche Ergebnisse der deutschen Turfan-Forschung 1, 61-168] Röhrborn, K. & Róna-Tas, A. (2005). Spätformen des zentralasiatischen Buddhismus. Die altuigurische Sitātapatrā-dhāraṇī. Göttingen. (Nachrichten der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, I. Philologisch-historische Klasse Jahrgang 2005, Nr. 3.) Taishō 967, cilt 19, İngilizceye çevirisi: http://www.fodian.net/world/967.html (25.11.2018) Taishō 967, cilt 19: http://21dzk.l.u-tokyo.ac.jp/SAT2015/T0967_.19.0349c24:0349c24.cit (24.11.2018) Tōhoku (1934). A Complete Catalogue of the Tibetan Buddhist Canons. Sendai. Uzunkaya, Uğur (2018). A Fragment of Old Uyghur Uṣṇīṣavijayā-nāma-dhāraṇī from the Berlin Turfan Collection. Erdem, 75, s. 223-250. Yakup, A. (2009). Alttürkische Handschriften. Teil 15: Die uigurischen Blockdrucke der Berliner Turfansammlung. Teil 3: Stabreimdichtungen, Kalendarisches, Bilder, unbestimmte Fragmente und Nachträge. Stuttgart: Steiner. (Verzeichnis der Orientalischen Handschriften in Deutschland 13, 23.) Yakup, A. (2016). Altuigurische Aparimitāyus-Literatur und kleinere tantrische Texte. Turnhout: Brepols. (Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Akademienvorhaben Turfanforschung. Berliner Turfantexte 36.) Yakup, A. & Knüppel, M. (2007). Alttürkische Handschriften. Teil 11. Die uigurischen Blockdrucke der Berliner Turfansammlung. Teil 1: Tantrische Texte. Stuttgart: Steiner. (Verzeichnis der Orientalischen Handschriften in Deutschland 13, 19.) Zieme, P. (2005). Magische Texte des uigurischen Buddhismus. Mit 208 Abbildungen auf 97 Tafeln. Turnhout: Brepols. (Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Akademienvorhaben Turfanforschung. Berliner Turfantexte 23.) Zieme, P. (2015). Local Literatures: Uighur. J. A. Silk, O. von Hinüber & V. Eltschinger içinde, Brill’s Encyclopedia of Buddhism. Vol. I: Literature and Languages (s. 871-882). Leiden/Boston: Brill. (Handbook of Oriental Studies, Handbuch der Orientalistik Section Two: India 29/1.)
  • Çalışmada kullanılan fragmanların erişim adresleri U 372 (T III M 185) B fragmanı, A ve B sayfası: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u037202recto.jpg (24.11.2018) U 4117 A ve B sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4117seite1.jpg (24.11.2018) U 4119 A, B ve C sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4119seite1.jpg (24.11.2018) U 4437 A ve B sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4437seite1.jpg (24.11.2018) U 4447: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4447seite1.jpg (24.11.2018) U 4470: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4470seite1.jpg (24.11.2018) U 4474: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4474seite1.jpg (24.11.2018) U 4715 (T III M 207) A sayfası: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4715.jpg (24.11.2018) U 4742 A-G sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4742.jpg (24.11.2018) U 4775 (T M 27) B-F sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4775.jpg (24.11.2018) U 4811 A-D sayfaları: http://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u4811.jpg (24.11.2018) Mainz 318 (T III 218) A fragmanı ve B fragmanın A sayfası: http://turfan.bbaw.de/dta/mainz/images/mainz0318_seite1.jpg (24.11.2018)
Toplam 2 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dilbilim
Bölüm Türk dili ve edebiyatı
Yazarlar

Uğur Uzunkaya Bu kişi benim 0000-0003-4534-9305

Yayımlanma Tarihi 21 Eylül 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Sayı: 16

Kaynak Göster

APA Uzunkaya, U. (2019). Eski Uygurca Uṣṇīṣavijayā-nāma-dhāraṇī üzerine. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi(16), 106-125. https://doi.org/10.29000/rumelide.616901

Cited By

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.