RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

Öz

1898-1976 Yılları arasında yaşamış olan Amerikalı heykeltıraş Alexander Calder, sanat yaşamı ile özel hayatı bütünleşmiş bir sanatçıdır. Çocukluk dönemi, aile yaşamı, eğitim hayatı, hayatını geçirdiği yerler ve zamanının getirileri olan olaylar, sanatçının sanat yaşamını şekillendiren unsurlar olmuştur. Sanatçı yaşamı boyunca pek çok süreçten; sanatçıdan, malzemeden etkilenmiş ve kendi üslubunun yerleştiği eserlerini üretmiştir. Sanatçı, sanat yaşamında; gençlik ya da olgunluk dönemlerinde farklı konulara, farklı üsluplara, tekniklere yönelmiştir. Bunlar örneklendirilecek olursa, ilk zamanlar daha küçük boyutta ve hareketli heykellerden, daha anıt tarzında devasa heykellere dönüşen eserler olarak düşünülebilir. Bu değişimle birlikte sanatçının sanat yaşam serüveninde değişmeyen tek şey, mizah duygusunu, eğlenceyi, insanları mutlu etmeyi hedef edinmiş oluşumları eserlerinde barındırmış olmasıdır. Calder’in sanat yaşamının merak uyandırıcı olması bu çalışmanın yapılmasının etken nedeni olmuştur. Sanatçının özellikle mizahi duygu ile işlediği eserleri, bunları yaparken neyi amaçladığı, nasıl ürettiği, sanat yaşamını şekillendiren eserlerinin dönem dönem nasıl bir evrim geçirdiğine dikkat çekmek istenmiştir. Bu sanatçının çalışma konusu olarak tercih edilmesinin nedenleri arasında toplumla içe içe olan eserlerinin yer alması, toplumun bireylerine mesaj içerikli dokunuşlarda bulunma çabası yer almaktadır. Tüm bunlar sanat yaşamını özetlemekte, aynı zamanda da nasıl çalıştığını ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda amaç, Alexander Calder’in sanat hayatında izleyicinin, kendi eserlerini algılamasını sağlama çabası içinde ürettiğini ortaya çıkarmak ve literatürde bu türden bir derleme kaynak oluşturmak olmuştur. Sanatçının bu tür heykelleri yapıp izleyici ile buluşturduğunda, aralarında kurulan bağı, iletişim dilini nasıl meydana getirdiğine yönelik araştırma; heykellerinde kullandığı üslup, teknik, malzeme, konu kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede sanatçının gençlik ve olgunluk dönem sanat yaşamı diğer sanatçılarla karşılaştırmalı olarak anlatılırken, görsel örneklerden yararlanılarak tarihsel süreç içerikli çalışma metodundan faydalanılmıştır. Görsel örneklerin yoğun olduğu çalışma için akademik kapsamlı kitap, makale, tez şeklinde literatür kaynak taramaları ile birlikte, Calder’e ait belgesel, video çekimler ve röportajlardan da yararlanılmıştır. Yazılı ve görsel araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler ve örnekler kapsamında Calder’in sanatçı adaylarına örnek teşkil ettiği; bunun sürekli izleyici ile olan iletişimi önemseyerek gerçekleştirmesinden kaynaklı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada hedef aynı zamanda Calder’in heykel sanatına olan katkısının önemini ortaya çıkarmak olmuştur.