جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ر

کۆلێژی پەروەردی شارەزوور, زانکۆی هەڵەبجە

پوخته‌

ئەم توێژینەوەیە بە ناونیشانی ( ڕەهەندی ئێستاتیکی لە دیوانی ( دەربەندی پەپوولە) ی شێرکۆ بێکەس) دا، هەوڵێکە بۆ دەست نیشانکردنی ئەو کەرەستە زمانیانەی کە بونیاتی ئێستاتیکا دەخوڵقێنن. بۆیە بە شێوەیەکی گشتی باسمان لەو تێڕوانینە ئێستاتیکیە فەلسەفیانە کردوە و بۆچونی بیرمەندانمان سەبارەت بە ئێستاتیکا خستۆتەڕوو، دواتر چۆنێتی بەستنەوەی ئەم زانستە بۆ نێو دنیای ئەدەب، پاشان نیشاندانی ئەو ڕایەڵانەی کە ڕۆڵی سەرەکیان هەیە لە پشت بونیادنانی دەقێکی ئێستاتیکیەوە کە بریتین لە گێڕانەوە وەک ڕەگەزێکی جوانکاری کە ئێستاتیکا بە دەقی شیعری دەبەخشێت و زمانی شیعری کە خۆی لە لادانی واتای و لادانی ڕێزمانی دەبینێتەوە، وە هەروەها وێنەی هونەری وەک ڕەگەزێکی ئێستاتیکی.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

  1. ســـــەرچــــــــــاوەکان

    1. جەبار ئەحمەد حسین،ئێستا تیکای شیعری کوردی کوردستانی عیراق (١٩٥٠_ ١٩٧٠) چاپ و بەخشی سەردەم 2008.
    2. خانزاد علی قادر (د.) زمانی شیعری حاجی قادری کۆی  و مەحوی و شیخ ڕەزای تاڵەبانی هەولێر ٢٠١٢
    3. ڕێزان ڕەحمان خدر. تەکنیکی گێڕانەوە لە ڕۆمانەکانی ( عەبدواللە سەڕاج ) دا،هەولیر ٢٠١٣.
    4. ڕێزان محمد غەفور _ ڕێبازی ڕۆمانسیزم ( ١٩١٨ _ ١٩٤٥ ) هەولێر ٢٠٠٥.
    5. سەنگەر قادر شێخ محەمەد  بنیاتی گێڕانەوە لە داستانی (مەم و زین) ی ئەحمەدی خانی و (شاری مۆسیقا رە سپیەکانی) ی بەختیار علی . دەزگای موکریان. ٢٠٠٩ .
    6. سەنگەر قادر شێخ محەمەد (د.) فەلەسەفەی شیعری و شیعری فەلسەفەی هەولێر  ٢٠١٢.
    7. فەرهاد قادر کەریم (د.) بنیاتی وێنە لە شیعرەکانی حەمدیدا چاپخانەی ڕۆژهەڵاتی هەولێر ٢٠١٢.
    8. کەمال مەمەند میراوی دەلی فەلسەفەی جوانی و هونەر . چابخانەی زانکۆی سلێمانی ١٧٩٧.
    9. مجاهد عبدالمتحم مجاهد ، زانستی ئێستا تیکا و وەرگیڕی عبداللە گەرمیانی ،چاپخانی ڕۆژهەڵات ،هەولێر ٢٠١٣.

    10. محمد ماعروف فەتاح . لێکۆڵینەوە زمانە وانیەکان چ١ هەولێر ٢٠١٠.

    11. نەوزاد ئەحمەد ئەسوەد (د.) فەرهەنگی زاراوەکانی (ئەدەب و زانستە مرۆڤایەتیەکان) . چاپخانەی تاران ٢٠١٥.

    12. نەوزاد ئەحمەد ئەسوەد (د.) ئەزمونی خوێندنەوەی چەند لاپەڕەیەکی ڕەخنەیی چاپخانی سلێمانی ٢٠٠٦

    13. هاوژین سڵیوە عیسا، بنیاتی وێنەی هونەری لە شیعرەکانی شێرکۆ بێکەسدا ، چ ١ سلێمانی ٢٠٠٩.

    14. هاوژین سڵێوە، ڕەخنەی پڕاکتیکی، چاپی دووەم، چاپخانەی چوارچرا 2019.

    15. الوصیف هلال ایبراهم التصویر البیانی فی الشعور المتنبی ط ١ قاهرە ٢٠٠٦.

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    نامە ئەکادیمیەکان:

    1. ئاسۆ عومەر موستەفا، ڕێچکەکانی گوتاری ڕەخنەی شیعری لەئەدەبی کوردیدا(کرمانجی خواروو1920-1970)، زانکۆیی سلێمانی،2019.
    2. صافیە محمد ئەحمەد ،لادان لەشیعری نوێ خوازی کوردیدا ( ١٩٨٠- _ ١٩٩١ ) نامەی ماستەر ،زانکۆی صلاحەدین . ٢٠٠٩.

    گۆڤار:

    1. هیمداد حسێن (د) ،ئێستاتیکاو پەڕناسیزمی شیعری گۆران ،گۆڤاری کۆنتێکست،ژمارە 1،ساڵی ٢٠١٧.

    دیوان:

    1. شێرکۆ بێکەس ،دیوانی دەربەندی پەپولە ،ناوەندی نیشتیمانی. سنە ١٣٩4.