واج‌آرایی در زبان ترکی

صادقی, وحید; محمودی, سولماز

doi:10.22126/jlw.2021.6519.1552

واج‌آرایی در زبان ترکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار زبان‌شناسی، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه بین‎المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

² استادیار زبان‌شناسی گروه ادبیات و زبان‌های شرقی، دانشکده ادبیات، دانشگاه استانبول، استانبول – ترکیه.

10.22126/jlw.2021.6519.1552

چکیده

پژوهش حاضر با استفاده از یک پیکره زبانی وسیع، الگوهای واج‌آرایی نظام آوایی زبان ترکی را بررسی کرده است. برای این منظور، در یک مطالعۀ آماری توزیع طبقات مختلف همخوان‎های ترکی در جایگاه‎های آغازه و پایانۀ هجا و همچنین آرایش این طبقات در‌ خوشه‌های همخوانی واقع در پایانۀ هجا در cvcc و مرز هجا در c.c بررسی شد. نتایج نشان داده است که همخوان‌های انفجاری و سایشی در جایگاه آغازه تمامی واکه‌ها فراوانی بیشینه دارند که این الگوی توزیعی با سلسله‌مراتب محدودیت‌های ONSET/X براساس مقیاس رسایی سلکرک هماهنگ است. درمقابل، نتایج مربوط به واج‌آرایی هجا برحسب عناصر ساختی پایانه در هجاهای cvc و cvcc نشان داد که همخوا‌ن‌های رسا نسبت به همخوان‌های انفجاری به هسته نزدیک‎تر هستند که این با پیش‌بینی‌های نظام سلسله‌مراتبی خانوادۀ محدودیت‌های CODA/X^* مغایر است؛ یافته‎های آماری مربوط به خوشه‌های همخوانی واقع در پایانۀ هجا در cvcc نشان داد که خوشة روان-انفجاری فعّال‎ترین خوشة همخوانی پایانی است؛ بنابراین، توزیع واج‌ها براساس عناصر ساختی پایانی در cvcc توزیعی مطابق با اصل توالی رسایی با حداقل نشان‎داری واج‌آرایی است؛ امّا خوشه‌های همخوانی واقع در مرز هجا، برخلاف خوشه‌های پایانی، انواع مختلف همنشینی‎های واجی شامل دو عضو با طبقة طبیعی یکسان و یا دو عضو همانند را در بر می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها