بررسی اعتبار شهادت زنان در شهادت فرع«شهادت بر شهادت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق دانشگاه بزرگمهر قائنات

2 دانشجوی دکترای فقه و حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در فقه امامیه، مشروعیت شهادت فرع، امری قطعی است؛ لکن در خصوص برخی جوانب این موضوع، اختلاف نظرهایی وجود دارد؛ از جمله موارد اختلافی، اعتبار شهادت زنان در شهادت فرع می باشد. مشهور قائل به عدم جواز شهادت فرع زنان شده اند و در مقابل، برخی فقها قائل به اعتبار آن در مواضعی که مشهودٌبه اصلی از مصادیقی مانند دیون است که شهادت اصل زنان در آنها پذیرفته می شود، شده اند. در نوشتار حاضر با شیوه توصیفی-تحلیلی، پس از ذکر مستندات قول مشهور و قول مخالف، تبیین شده است که هیچ یک از ادله دو دیدگاه، توان اثبات مدعی علیه را نداشته و در خصوص شهادت فرع زنان باید به اصل رجوع کرد که با توجه به عمومات و اطلاقات اعتبار بینه و ادله دیگر، اصل بر جواز شهادت زنان است و با عنایت به عدم وجود دلیل معتبر بر خروج شهادت فرع زنان از این اصل، این شهادت امری جایز است.

کلیدواژه‌ها


×       قرآن کریم
×       ابن ادریس، محمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1410ق.
×       ابن زهره، حمزة حلبی ، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، 1417ق.
×       اردبیلى، احمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1403ق.
×       بجنوردى، حسن، القواعد الفقهیة، الهادی، قم، 1419 ه‍ ق.
×       بحرانى، آل عصفور، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، مجمع البحوث ‏العلمیة، قم، 1406ق.
×       بهجت، محمدتقى، جامع المسائل، دفتر معظم‌له، قم، 1426ق.
×       جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح، دارالعلم، بیروت، 1410ق.
×       حائرى، على طباطبایى، ریاض المسائل، مؤسسه آل­البیت، قم، 1418ق.
×       حلّى، مقداد بن عبداللّه، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، انتشارات کتابخانه آیت­الله مرعشى، قم، 1404ق.
×       حلّى، یحیى بن سعید، الجامع للشرائع، مؤسسة سید­الشهداء­العلمیة، قم، 1405ق.
×       خمینى، روح­اللّه، تحریر الوسیلة، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، بی­تا.
×       خوانسارى، احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، مؤسسه اسماعیلیان، قم، 1405ق.
×       خویى، ابوالقاسم، مبانی تکملة المنهاج، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، 1422ق.
×       راغب اصفهانى، حسین، مفردات ألفاظ القرآن، دارالعلم، لبنان، 1412ق.
×       سبحانى، جعفر، نظام القضاء و الشهادة فی الشریعة الإسلامیة ، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، 1418ق.
×       سبزوارى، عبدالأعلى، مهذّب الأحکام، المنار، قم، 1413ق.
×       سبزوارى، محمدباقر، کفایة الأحکام، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1423ق.
×       سعدى ابوجیب، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا، دارالفکر، دمشق، 1408ق.
×       شهید اول، محمد بن مکى، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1417ق.
×       همان، غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1414ق.
×       شهید ثانى، زین الدین بن على، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، 1413ق.
×       طوسى، محمد بن حسن، الخلاف، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1407ق.
×       همان، المبسوط فی فقه الإمامیة، المکتبة المرتضویة، تهران،1387ق.
×       عاملى، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسه آل­البیت، قم، 1409ق.
×       علامه حلی، حسن بن یوسف، إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1410ق.
×       همان، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، 1420ق.
×       همان، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1413ق.
×       همان، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، دفتر انتشارات اسلامى، قم،1413ق.
×       فاضل هندى، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1416ق.
×       فخرالمحققین، محمدبن­حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، مؤسسه اسماعیلیان، قم، 1387ق.
×       قمى، صادق روحانى، فقه الصادق(ع)، دارالکتاب، قم، 1412ق.
×       قمى، محمد، مبانی تحریر الوسیلة، مؤسسه نشر آثار امام خمینى، تهران، 1422ق.
×       کاشانى، فیض، مفاتیح الشرائع، انتشارات کتابخانه آیت­الله مرعشى، قم، بی­تا.
×       کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الإسلامیة، تهران،1407ق.
×       گلپایگانى، محمدرضا، کتاب الشهادات، دارالقرآن الکریم، قم، 1405ق.
×       لنکرانى، محمد فاضل، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، مرکز فقهى ائمه اطهار، قم، 1420ق.
×       محقق حلی، جعفر بن حسن، المختصرالنافع فی فقه الإمامیة، مؤسسة المطبوعات الدینیة، قم، 1418ق
×       همان، شرائع­الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، مؤسسه اسماعیلیان، قم، 1408ق
×       محمود عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی­تا.
×       مشکینى اردبیلی، على، مصطلحات الفقه، الهادی، قم، 1419ق
×       مغنیه، محمدجواد، فقه الإمام الصادق(ع)، مؤسسه انصاریان، ‏قم، 1421ق.
×       نجفى، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع­الإسلام، دار إحیاء­التراث­العربی، بیروت، 1404ق.
×       نراقى، احمد، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، مؤسسه آل­البیت، قم، 1415ق.
×       هاشمی، حسین، گواهی زنان، کتاب نقد، 1378، شماره 12.