تجربه‌ی طلاق از منظر زوجین مطلقه در شهر تهران (در پنج سال اول زندگی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.

2 استاد گروه روانشناسی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسالمی، جزیره کیش، ایران.

3 استادیار گروه روانشناسی سلامت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

4 دانشیار گروه روانشناسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

چکیده

افزایش طلاق و وقوع بیشترین آمار طلاق در ۵ سال اول زندگی پدیده‌ای قابل تأمل در سال‌های اخیر است. این پژوهش با هدف بررسی زمینه‌ها و پیامدهای طلاق در پنج سال اول زندگی زناشویی با روش کیفی و تحلیل تماتیک از طریق مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته و نمونه‌گیری هدفمند انجام شده است. افراد مطلقه ساکن در شهر تهران که در 5 سال اول زندگی اقدام به طلاق نموده‌اند، جامعه‌ی مورد مطالعه این پژوهش است. یافته‌های پژوهش نشان داد زمینه‌ها و بسترهای اقدام به طلاق در 5 سال اول زندگی از منظر پاسخ-گویان مواردی نظیر نقصان‌های فردی شامل مسئولیت‌گریزی، بدبینی، پنهان‌کاری و فریب، عزت‌نفس پایین، پرخاشگری؛نقصان‌های تعاملی زوجین نظیر فقدان صمیمیت زناشویی، توقعات بالا، عدم تعهد در قبال همسر، نارضایتی جنسی، قهر و متارکه مکرر، تداوم سبک زندگی مجردی، جابه‌جایی نقش‌ها، عدم انعطاف‌پذیری، بی‌اعتمادی متقابل، مستقل نبودن از خانواده اصلی و در نهایت نقص ارتباطی با خانواده مبدأ و الگوگیری نامناسب است. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد، کاهش عزت نفس،نگرش منفی به جنس مخالف وزندگی متاهلی و ازدواج،تمایل به روابط کوتاه مدت،بدبینی متقابل در خانواده، افزایش تنش بین اعضاء، تضعیف جایگاه بین اقوام و آشنایان،افزایش مزاحمت‌ها، کاهش مسئولیت اجتماعی و اقدام به زندگی مستقل از پیامدهای طلاق در سال‌های اول زندگی است.

کلیدواژه‌ها


  • ×     قرآن کریم.

    ×     اسماعیلی، معصومه و کوثر دهدست، (1393). «ارائه طرحی مفهومی از رابطه تعارض­های دوران نامزدی (پیش از ازدواج) بارضایت زناشویی (پس از ازدواج)»، مشاورهوروان­درمانیخانواده، ش1.

    ×     آقایی، ابراهیم، (1394). مطالعه تجربه زیسته مردان و زنان طلاق گرفته شهر شیراز (پایان‌نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی مسعود گلچین ، دانشگاه خوارزمی).

    ×     بخشوده، اسماء و هادی بهرامی احسان، (1391). نقش «"انتظارات زناشویی" و "مبادلات سالم" در پیش‌بینی "رضایت زناشویی زوجین"». مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 6، (10).

    ×     بشیری، یاسر و لیلا عبدالملکی، (1393). «بررسی پیامدهای اجتماعی طلاق بر زنان مطلقه فرهنگسراهای منطقه 3 شهر تهران در سال 1393»،  همایش بین­المللی افق­های نوین در علوم تربیتی، روانشناسی و آسیب­های اجتماعی.

    ×     حاتمی ورزنه، ابوالفضل، معصومه اسماعیلی، کیومرث فرح­بخش و احمد برجعلی، (1395). «بررسی مقایسه­ای ازدواج­های پایدار رضایتمند و ازدواج­های در حال جدایی (مطالعه کیفی)»، فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، دوره 11، ش 35.

    ×     حسنی، محمدرضا، منصوره هدایتی و فاطمه محمدزاده، (1397). «فراتحلیل مطالعات انجام‌شده درباره نگرش به طلاق». مطالعات اجتماعی ایران، دوره 11.

    ×      خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (https://www.irna.ir).

    ×     خدادادی سنگده، جواد، (1393). شناسایی و سنجش شاخص­های سلامت خانواده ارائه مدل خانواده سالم مبتنی بر بافت فرهنگی – اجتماعی، پایان­نامه دکتری به راهنمایی علی محمد نظری،دانشگاه خوارزمی).

    ×     خدادادی سنگده، جواد، اعظم کلایی و مرتضی گوهری، (1398). «تدوین الگوی مفهومی رضایت از ازدواج در بستر خانواده‌ سالم: مبتنی بر بافت فرهنگی»، فرهنگ مشاوره و روان درمانی، ش 41.

    ×     سازمان ثبت احوال کشور (https://www.sabteahval.ir).

    ×     سعادت، حسن، (1393). «پیشگیری از طلاق علل و پیامدهای اجتماعی طلاق»، همایش منطقه­ای آسیب­شناسی پدیده طلاق.

    ×     فاطمی امین، زینب، مجید فولادیان و سیدضیا هاشمی، (1393). «بررسی تجربی در نظریه­ی رقیب همسرگزینی در ایران». تحقیقات فرهنگی ایران، 7(4).

    ×     فتحی، الهام، معصومه اسمعیلی، کیومرث فرح­بخش و منیژه دانش‌پور،. (1394). «حیطه‌های تعارض و استراتژی‌های حل آن در زوجین رضایتمند». فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 6 (24).

    ×     فتحی، منصور، حسین فکرآزاد، غلامرضا غفاری و جعفر بوالهری، (1392). «عوامل زمینه­ساز بی­وفایی زناشویی مردان«. رفاه اجتماعی، 13(59).

    ×     قادری­نیا، کوهسار، (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق و علل آن در شهر تهران»، سال 1391»، دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده علوم اجتماعی

    ×     کردزنگنه ، جعفر و علی قاسمی‌اردهایی ، 1398. « پیامدهای تأخیر فرزندآوری در شهر اهواز »، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، د22 ، ش 85.

    ×     مالمیر ، مهدی و مرضیه ابراهیمی ، 1399. « نوع­شناسی ساختار قدرت در خانواده­ی ایرانی»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، د22 ، ش 87.

    ×     محسن­زاده، فرشاد، علی­محمد نظر و  مختار عارفی، (1390). «مطالعه کیفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)». مطالعات راهبردی زنان، 14 (53).

    ×     محسن‌زاده، فرشاد، سمیرا مرادی کوچی، جواد خدادادی سنگده، (1393). «مطالعه‌ی پدیدارشناختی دلایل رضایت از ازدواج (از دیدگاه زنان راضی از ازدواج)»، مطالعات راهبردی زنان، 17 (65).

    ×     حیاتی، مژگان و شهلا سلیمانی، (1397). «پیامدهای طلاق برای فرد مطلقه: یک مطالعه کیفی»، رویش روان­شناسی، ش 11.

    ×     نظری، ساره، (1394). «بررسی آثار و پیامدهای طلاق بر خانواده و جامعه». کنفرانس سالانه رویکردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی.

    ×     یوسفی، نریمان، (1383). شکاف بین نسلها، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.

     

    • Ø Amato, P. R. & J.E. Cheadle, (2005), “The Long Reach of Divorce: Divorce and Child Well-Being Across Three Generations”. Journal of Marriage and Family,  67 , 191–206.
    • Ø _____________, (2008). “Parental Divorce, Marital Conflict and Children's Behavior Problems: A Comparison of Adopted and Biological Children”. Social Forces,86(3).
    • Ø Amato, P. R, (2014). “The consequences of divorce for adults and children: An update”. Društvena istraživanja: časopis za opća društvena pitanja, 23(1).
    • Ø Amato, P. R., & B. Keith, (2008). “Parental divorce and Adult well-being: A Meta- Analysis”, Journal of Marriage and Family, 53(1).
    • Ø Amato, P.R., & S.J. Rogers, (1997). “A longitudinal study of marital problems and subsequent divorce”. Journal of Marriage and the Family, 59.
    • Ø Dion, K. K., & Dion, K. L. (1993). Individualistic and collectivistic perspectives on gender and the cultural context of love and intimacy. Journal of Social Issues, 49(3).
    • Ø Gonzales, L.(2009); “The Effect of Divorce Laws on Divorce Rates in Europe”. European Economic Review, 53 (2).
    • Ø Gottman, J. M., & R. W. Levenson, (2002). “Generating hypotheses after 14 years of marital follow up: Or how should one speculate? A reply to Dekay, Greeno, and Houck”. Family Process. 40.
    • Ø Gottman, J. M., &  C. I. Notaries, (2002). “Marital research in the 20th century and a research agenda”. Family Process. 55.
    • Ø Gottman, J. M., &  R. W. LEVENSON, (2015). “A Two-Factor Model for Predicting When a Couple Will Divorce”. Family Process.
    • Ø Sarah W. HelmsTerri N. SullivanRosalie CoronaKatherine  A. Taylor,(2013), "Adolescents’ Recognition of Potential Positive and Negative Outcomes in Risky Dating Situations ", Journal of Interpersonal Violence, 65(4).
    • Ø Long, L.L., & M.E. Young (2007). “Counseling and Therapy for Couples.Thomson:BROOKS/COLE.
    • Ø Olson, D. H.,  P. J. Larson, &  A. Olson-Sigg, (2009). “couple checkup: Tuning Up relationships”, Journal of Couple & Relationship Therapy, 8.
    • Ø Sharma, A. (2012). “Divorce/separation in later-life: A fixed effects analysis of economic wellbeing by gender”, Journal of Family and Economic Issues, 36.