جریمه دیرکرد منابع امانتی کتابخانه‌ها: چالش‌ها و راهکارها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جریمه دیرکرد منابع امانی بر بازگشت منابع است.
روششناسی: روش این پژوهش، پیمایشی توصیفی است. اعضای کتابخانه‎های عمومی شهرستان کرج که شامل 41400 کاربر ( تا پایان سال 97) هستند، جامعه آماری این پژوهش می‌باشند که از این میان 381 نفر به عنوان نمونه در این پژوهش شرکت کردند. داده‌های مورد نیاز به کمک پرسشنامه گردآوری شده و با استفاده از نرم‌افزارهای اکسل و مینی‎تب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: کاربران کتابخانه‌های عمومی با جریمه موافق بوده و آن را بر بازگشت به‌هنگام منابع کتابخانه موثر می‌دانند؛ به طوری که می‌تواند به‌عنوان عامل مهمی در بازگشت به موقع منابع به کتابخانه در نظر گرفته شود. دو دلیل اصلی تأخیر در بازگرداندن منابع کتابخانه، فراموشی موعد بازگشت کتاب و همچنین نیاز به کتاب (حتی به قیمت پرداخت جریمه دیرکرد) عنوان شد. بسیاری از کاربران از این که می‎توانند منابع را به صورت آنلاین و تلفنی تمدید کنند، اظهار بی‌اطلاعی نمودند. از نظر پاسخ‌دهندگان، جریمه بر تمدید عضویت تأثیری منفی نداشته است.
نتیجه‌گیری:یکی از علل اصلی عدم بازگشت به موقع منابع، فراموشی موعد بازگشت است. این مشکل می‌تواند با ارسال پیامک یادآوری، قبل و بعد از موعد سررسید منابع، تا حدی حل شود. امکان تمدید آنلاین منابع در سامانه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور وجود دارد، اما بیشتر کاربران از امکانات این سامانه آگاهی ندارند. با توجه به اینکه امروزه دسترسی افراد به اینترنت به‌طور عمده از طریق گوشی تلفن همراه است، طراحی و ساخت نرم‌افزار کاربردی قابل نصب روی گوشی تلفن همراه که بتواند امر جستجو و تمدید منابع را به راحتی انجام دهد، احساس می‎شود. آموزش کاربران کتابخانه‌ها درباره قوانین و مقررات کلی کتابخانه و امانت نیز می‌تواند بر بازگشت به‌موقع منابع مؤثر باشد.‌

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Overdue fines of Library Lending Resources: Challenges and Solutions

نویسندگان [English]

  • Maryam Babazadeh 1
  • Maryam Sarrafzadeh 2
  • Nader Naghshineh 3
1 MSc. Student, Information Science and Knowledge Studies, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Information Science and Knowledge Studies, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Information Science and Knowledge Studies, Faculty of Management, Universityof Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Aim: The purpose of this research is to survey the impact of library fines on returning resources. Overdue fines are one of the mechanisms that is used to ensure returning of library resources. In addition, fines bring income to libraries, increase users’ responsibility. Some researchers believe that fines can hinder using the library by users, decrease library efficiency and waste librarian time. Therefore, receiving fines is not a suitable mechanism for returning resources. Assessing the impact of overdue fines, in addition to returning information resources, can also measure the keeping of users.
Methodology: The method of this research is descriptive. 41,400 members (until the end of 1997) of public libraries in Karaj, are the statistical population, of which 381 people participated as the sample in this study. The required data were collected using a questionnaire and analyzed using Excel and mini-tab software.
Findings: Public library users agree with the fine and consider it effective in returning timely library resources; So that it can be considered as an important factor in the timely return of resources to the library. The two main reasons for the delay in returning library resources were the forgetting of the book return date and the need for the book (even at the cost of late payment). Many users were unaware that they could extend resources online and over the phone. From the respondents' viewpoints the fine did not have a negative effect on the renewal of membership.
Conclusion: One of the main reasons for not returning resources on time is forgetting the return date. This problem can be partially solved by sending a reminder text message before and after the due date. It is possible to extend the due date of resources online in the public library institution system of the country, but most users are not aware of the features of this system. Given that people today have access to the Internet mainly through mobile phones, the design and construction of application software that can be installed on mobile phones that can easily search and extend resources, is felt. Educating library users about the general rules and regulations of the library and lending can also be effective in getting resources back on time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Overdue fines
  • Borrowing
  • Returning resources
  • Membership renew
  • Public library
  • Alternatives to overdue fines
  1. 1. ابراهیمی، رحمان.؛ حاصلی، د. (1397). عوامل مؤثر بر تأخیر بازگشت کتاب‌های امانتی اعضای کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۲۴ (۱) :۱۹۱-۲۰۵.

    2. معاونت توسعه کتابخانه‎ها و کتابخوانی. (1392). مجموعه دستورالعملهای کتابخانههای عمومی. تهران: کتاب
    نشر.

    1. Adomi, E.E. (2003). Attitudes of university library users towards overdue fines in Nigeria. The Bottom Line, 16 (1): 19-24.
    2. Bhatt, H. (2011). Students perception of charging fines for overdue books: Case of Islamic College of Science and Technology Library. DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 31 (6).
    3. Blog, A. (2019).Why End Library Fines?.[Website comment]. Retrieved 2019, Jan 3 from https://endlibraryfines.info/.
    4. Boehme, A. & Mihaly, K. (2018). Fine Efficacy: An Experimental Study of the Effect of Daily Fines on Borrower Return Habits. University Libraries Faculty Publications, 53.

    https://scholarworks.bgsu.edu/ul_pub/53

    1. Boyce, C. (2014). Practice makes perfect: Updating borrowing policies and practices at a small academic library. Journal of Access Services, 11 (4): 282-297.
    2. Davies, R. & Sen, B. (2014). Overdue books at leeds university library. Journal of Librarianship and Information Science, 46 (3): 226-242.
    3. Gleeson, C. (2019). Library fines abolished in plan to double membership. [Website comment]. Retrieved 2019, Jan 2 from:

    https://www.irishtimes.com/news/education/library-fines-abolished-in-plan-to-double-membership-1.3746308.

    1. Hockenberry, B. & Blackburn, K. (2016). Get out of fines free: Recruiting student usability testers via fine waivers. Journal of Access Services, 13 (1): 24-34.
    2. Hockenberry, B., & Blackburn, K. (2016). Get out of fines free: Recruiting student usability testers via fine waivers. Journal of Access Services, 13 (1), 24-34.
    3. Kang, Q.; Wang, P. & Wang, Q. (2019). The state of circulation policies and practices
      in Chinese academic libraries. Journal of Librarianship and Information Science, 51 (3):
      601-611.‏
    4. McLaughlin, J. (2019). Library Fines and Borrowing Policies UX Study-Final Report. Available: at:

    https://atrium.lib.uoguelph.ca/xmlui/bitstream/handle/10214/14700/Fine_Elimination_and_Borrowing_Policies_UX_Study_Final_Report.pdf?sequence=3&isAllowed=y

    1. McMenemy, D. (2010). On library fines: Ensuring civic responsibility or an easy income stream?. Library review, 59 (2): 78-81.
    2. Phelps, S.F. (2015). Library Fines Make a Difference in Academic Library Book Return Behaviour. Evidence Based Library and Information Practice, 10 (3): 96-98.
    3. Reed, K.; Blackburn, J. & Sifton, D. (2014). Putting a sacred cow out to pasture: Assessing the removal of fines and reduction of barriers at a small academic library. The Journal of Academic Librarianship, 40 (3-4): 275-280.
    4. Sifton, D.J. (2009). The Last Taboo: abolishing library fines. Partnership. The Canadian Journal of Library and Information Practice and Research, 4 (1).
    5. Su, Q. (2014). To fine or not to fine: evaluation of the overdue policy at Nunavut Public Library Services.
    6. Sung, J.S. & Tolppanen, B.P. (2013). Do library fines work?: Analysis of the effectiveness of fines on patron's return behavior at two mid-sized academic libraries. The Journal of Academic Librarianship, 39 (6): 506-511.
    7. Wilson, D. & Roberts, B. (2018). Clinging to the past: Circulation policies in academic libraries in the United States. Journal of Access Services, 15 (2-3): 106-124.
    8. Wilson, D.; Frazier, C. & Harter, D. (2015). Circulation policies in major academic libraries. The Journal of Academic Librarianship, 41 (6): 798-803.
CAPTCHA Image