بررسی نسلی تأثیر دینداری بر ارزشهای خانوادگی سنتی و مدرن در شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

2 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

با توجه به تأثیر متفاوت دینداری بر حوزه‌های مختلف زندگی اجتماعی و حتی ابعاد مختلف یک حوزه، این مقاله در پی پاسخگویی به این سؤالات است که آیا در جامعه ما ارزش‌های خانوادگی سنتی و مدرن در نسل‌های مختلف متأثر از دینداری است یا خیر و اگر هست آیا تأثیر آن بر ارزش‌های خانوادگی سنتی و مدرن یکسان است؟ بر این اساس، پیمایش کمی با ابزار پرسشنامه در شهر تهران با 600 نمونه که به شیوه خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند، انجام شد. نتایج تحقیق حاکی است: ارزش‌های خانوادگی سنتی و مدرن  به‌طور یکسان متأثر از دینداری نیست. در هر سه نسل ارزش‌های خانوادگی سنتی متأثر از دینداری بوده، در حالی که تأثیر دینداری بر ارزش‌های خانوادگی مدرن در هر سه نسل معکوس و ضعیف‌تر بوده، به لحاظ نسلی روند کاهشی داشته و در نسل‌ سوم تأثیر معناداری مشاهده نمی‌شود.  به‌طورکلی می‌توان گفت یافته‌های تحقیق آمیزه‌ای از سه تئوری پابرجایی دین بر ارکان مختلف زندگی اجتماعی، تئوری تمایز و تئوری قطعه‌قطعه شدن ارزش‌ها را تأیید می‌کند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Generational study on the effect of Religiosity on Traditional and Modern Family Values in Tehran

نویسندگان [English]

  • fatmeh modiri 1
  • mohammadsadegh mahdavi 2
چکیده [English]

With regards to the different impact of religiosity on different areas of social life and even different dimensions of an area, this article attempts to answer these questions whether in our society traditional and modern family values are influenced by religiosity in different generations, and if so does religion have the same effect on traditional and modern family values? Statistical population is 18 years and above in Tehran, 600 samplesselected by PPSand analyzed. The results show: Traditional and modern Family values alike are not affected by religiosity. The religiosity affect on traditional family values in three generation and remains the impact of religiosity on these values.While the impact of religiosity on modern family values in each generation was weaker and reverse, and has a decreasing trend in terms of generation,so that the third generation of impact is not significant. In general these findings confirm all threetheories of the stability of religion on the various spheres of social life, differentiation and fragmentation values. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • religiosity
  • family values
  • Fragmentation values theory
  • Differentiation theory
  • Generation

مراجع

احمدی، خدابخش؛ فتحی آشتیانی، علی و عرب‌نیا، علیرضا (1385)، «بررسی رابطه بین تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی»، مجله خانواده‌پژوهی، 2(5): 67–55.
آزاد ارمکی، تقی (1386)، جامعه‌شناسی خانواده ایرانی، تهران: سمت.
آزادارمکی، تقی؛ مدیری، فاطمه و وکیلی، عارف (1389)، «خانواده ایرانی: فروپاشی یا تغییرات بنیادی با بررسی نقش آموزش عمومی همگانی در بهبود وضع موجود»، خانواده و پژوهش، 7(1): 84-63.
آزادارمکی، تقی و شریفی‌ساعی، محمدحسین (1390)، «تبیین جامعه‌شناختی روابط جنسی آنومیک در ایران»، مجله خانواده‌پژوهی، 7(28): 462-435.
آزادارمکی، تقی و مدیری، فاطمه (A1390)، «تأثیر متفاوت دینداری بر حوزه‌های عمومی و خصوصی»، مطالعات فرهنگی جوانان، 2(3): 24-7.
اینگلهارت، رونالد (1373)، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، مریم وتر، تهران: کویر.
اینگلهارت، رونالد و ولزل، کریستین (1389)، نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی، یعقوب احمدی، تهران: کویر.
اینگلهارت، رونالد و نوریس، پیپا (1387)، مقدس و عرفی: دین و سیاست در جهان، مریم وتر، تهران: کویر.
پارسامهر، مهربان و دیوبند، فائزه (1390)، «بررسی رابطه بین میزان دیند‌اری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی»، مجله روانشناسی و دین، 4(1): 87-71.
توسلی، غلامعباس و مرشدی، ابوالفضل (1385)، «بررسی سطح دینداری و گرایش‌های دینی دانشجویان(مطالعه موردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر) »، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شماره 4: 118–96.
ربانی خوراسگانی، رسول و صفایی­نژاد، فتحیان (1384)، «فاصله نسلی با تأکید بر وضعیت دینداری و ارزش‌های اجتماعی مطالعه موردی شهر دهدشت در سال 1382»، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 51: 40-21.
روحانی، عباس و معنوی‌پور، داود (1388)، «رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه»، دانش و پژوهش در روان‌شناسی، شماره 35: 206–189.
زین­آبادی، مرتضی (1385)، بررسی رابطه نگرش مذهبی و نگرش جنسیتی با الگوهای خانوادگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سراج‌زاده، سیدحسین و پویافر، محمدرضا (1386)، «مقایسه تجربی سنجه‌های دینداری: دلالت‌های روش شناسانه کاربرد سه سنجه در یک جمعیت»، جامعه‌شناسی ایران، 8(4): 70-37.
سراج­زاده، سیدحسین و پویافر، محمدرضا (1387)، «دین و نظم اجتماعی: بررسی رابطه دینداری با احساس آنومی و کجروی در میان نمونه‌ای از دانشجویان»، مسائل اجتماعی ایران، 16(63): 105-71.
سرایی، حسن (1384)، مقدمه‌ای بر نمونه­گیری در تحقیق، تهران: سمت.
سودانی، منصور؛ محمدی، کبری و احیا کننده، منیژه (1388)، «بررسی رابطه دینداری با رضایت زناشویی دانشجویان دانشگـاه شهید چمـران اهواز»، ارائـه سخنرانی در چهارمین کنگره ملی آسیب­شناسی خانواده.
شجاعی‌زند، علیرضا (1384)، «مدلی برای سنجش دینداری در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، 6(1): 66-34.
فاضلی، محمد و کلانتری، میترا (1391)، «ارزش‌های دموکراتیک نسل‌ها: مطالعه موردی در شهرسازی»، جامعه‌شناسی ایران، 13(1 و 2): 108-84.
مجرد تاکستانی، فرنگیس (1389)، «بررسی رابطه دینداری با رضایت از روابط متقابل زوجین در مناطق (6 و 18) شهر تهران»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران.
موحد، مجید و عنایت، حلیمه (1385)، «اسلام و دموکراسی بررسی جامعه‌شناختی رابطه میان دینداری و تمایل به دموکراسی»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، شماره 1: 264-235.
وثوقی، منصور و اکبری، حسین (1389)، «روندها و عوامل مؤثر بر تغییر ارزش‌ها یک مطالعه تطبیقی، مجله تحلیل اجتماعی»، نظم و نابرابری اجتماعی، شماره 4/59: 128-93.
یوسفی، نریمان (1383)، شکاف بین نسل‌ها، تهران: جهاد دانشگاهی، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.
Davidson, J. C. and Caddell, D. P. )1994(. “Religion and the Meaning of Work”, Journal for the Scientific Study of Religion, 33: 135-147.
Dobbelaere, K. (1993(. “Church Involvement and Secularization: Making Sense of the European Case In: E. Barker، J.A. Beckford and K. Dobbelaere (eds.،Secularization، Rationalism and Sectarism”, Oxford: Clarendon Press: 19-36.
Fenn, R.K. )1972(. “Toward a New Sociology of Religion”, Journal for the Scientific Study of Religion, 11: 16-32.
Elliso, C. D. and Sherkat )1993(. “Obedience and Autonomy: Religion and Parental Values Reconsidered”, Journal for the Scientific Study of Religion, 32: 313-329.
Halman, L. R. de Moor )1994(. “Religion، Churches and Moral Values، In: P. Ester، L. Halman and R. de Moor (eds.), The Individualizing Society.Value Change in Europe and North America”, Tilburg: Tilburg University Press: 37-65.
Halman, L. T. Pettersson )1996(. “Morality and Religion: A Weakened Relationship?”, Emprical Theology, Vol. 9, No. 2: 30-47.
Jagodzinski, W. )1996(. “The Transformation of the Religious Cleavage in West European Party Systems”, Paper presented at the 13th Nordic Conference in Sociology of Religion Religion and Politics, Lund، August 15-18.
Munch, R. )1990(. “Differentiation، Rationalization، Interpretation: the Emergence of Modern Society, in: J.F، Alexander، P. Colomby (eds.), DifferentiationTheory and Social Change», New York: Columbia University Press: 441-464.
Smelser, N. J. )1973(. “Toward a Theory of Modernization، in: E. Etzioni-Halevy and A. Etzioni (eds.)”, Social Change. New York: Basic Books: 268-284.
Tamney, J. B. and Johnson, S.D. )1985(. “Consequential Religiosity in Modern Society”, Review of Religious Research, 26: 360-378.
 
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی)
دوره 6، شماره 10
شهریور 1396
صفحه 109-132

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار