تحلیل انتقادی حکم جواز تغییر جنسیت در ترانس‌سکشوال‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم.

2 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، گروه فقه و مبانی حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، ایران.

چکیده

تغییر جنسیت و مسائل مرتبط با آن در فقه‌‌، دیریست که مورد بررسی و مداقّه قرار گرفته است. آنچه در این رابطه جای بازنگری و دقتِ نظر دارد و تا کنون بهای لازم از نظر پژوهش‌های فقهی به آن داده نشده است‌‌، بررسی حکم تغییر جنسیت در اشخاصی است که دارای نارضایتی جنسی هستند؛ این عارضه از جمله اختلالات روانی و رفتاری به‌حساب می‌آید و مبتلایان آن از نظر تقسیم‌بندی‌های زیستی‌‌، در زمرۀ یک جنس معین قرار می‌گیرند. با استناد به فتوای مشهور فقها‌‌، شکی در مجازبودن تغییر جنسیت واقعی و تبدیل‌شدن مرد به زن و برعکس و همچنین تغییر جنسیت در اشخاص خنثی وجود ندارد‌‌، اما آنچه در این پژوهش و به سبک تحلیلی ۔ توصیفی مورد بازنگری قرار گرفته است، بررسی موضوعی تغییر جنسیت در ترانس‌سکشوال‌هاست که آیا وارد در موضوع حکم جواز تغییر جنسیت می‌شوند‌‌، یا نه؟ در این مقاله، با استناد به فرایند تشخیص موضوع و همچنین استخراج قرائن مرتبط با آن از میان فتاوا و روایات‌‌، عدم جواز تغییر جنسیت در ترانس‌ها حاصل می‌شود؛ این در حالیست که در جمهوری اسلامی ایران که قوانین آن - بر اساس اصل چهارم قانون اساسی - باید بر اساس موازین اسلامی تنظیم شده باشد‌‌، سال‌هاست‌‌ که این عمل با مجوّز دستگاه‌های قضایی و نظارت آنها بر روی تعداد قابلِ توجهی از این بیماران در حال اجراست1.



1. این مقاله بر گرفته از رساله دکتری با عنوان (تأثیر تغییر جنسیت در امور کیفری از نظر فقه امامیه) است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of the Ruling of Transgender Permission in Transsexual People

نویسندگان [English]

  • seyed mohammahd mahdi ahmadi 1
  • seyed mahdi tabatabaei eynaki 2
  • Sayyid Hassan Abedian Kalkhoran 1
1 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Law, Faculty of Hu-manities, Islamic Azad University, Qom Branch.
2 PhD Student in Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Department of Jurisprudence and Principles of Law, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Qom Branch, Iran.
چکیده [English]

Transgender and its related issues in jurisprudence have long been studied and examined. What needs to be reviewed and carefully considered in this regard, and so far it has not been given the necessary value in terms of jurisprudential research, is to examine the ruling on transgender in people who have sexual dissatisfaction. This complication is considered as a mental and behavioral disorder and its sufferers fall into the category of a certain sex in terms of biological divisions. According to the famous fatwas of the jurists, there is no doubt that it is permissible to change the gender truly and turn a man into a woman and vice versa, as well as to change the gender in non-binary gender people. However, what will be examined in this study through an analytical- descriptive method is a thematic review of transgender in transsexual people, whether or not they are included in the transgender permission ruling. In this article, by referring to the process of identifying the subject and extracting related evidences from fatwas and narrations, the impermissibility of transgender in transsexual people is obtained. However, in the Islamic Republic of Iran, whose laws - according to Article 4 of the Constitution - must be regulated according to Islamic standards, this practice has been practiced for many years with the permission of the judiciary and their supervision over a significant number of these patients.1



1. This paper is taken from a PhD dissertation under the title of The effect of gender reassignment in criminal matters according to Imami jurisprudence.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • transgender
  • transsexual
  • non-binary gender

مراجع

* قرآن مجید.
1. اصفهانی، محمدتقی (مجلسی اول). (1406ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (13ج، چاپ دوم). قم: مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور.
2. باریکلو، علی‌رضا. (1382). وضعیت تغییر جنسیت؛ حقوق خصوصی، (5) صص 63-86.
3. بجنوردی، محمد. (1386). بررسی فقهی حقوقی در خصوص تغییر جنسیت با رویکردی بر نظر حضرت امام خمینی(ره)، پژوهشنامه متین، (36). صص 21-36.
4. بجنوردی، سیدحسن. (1419ق). القواعد الفقیة. قم: نشر الهادی.
5. بی آزار شیرازی، عبدالکریم. (1365). رسالۀ نوین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
6. جمعی از پژوهشگران زیر نظر سیدمحمود هاشمی. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت (3ج، چاپ اول). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام).
7. الحر العاملی، محمد بن الحسن. (1412ق). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
8. حلبی، ابو‌الصلاح، تقی‌الدین بن نجم‌الدین. (1403ق). الکافی فی الفقه، (ج1، چاپ اول). اصفهان: کتابخانه عمومی امام امیر المؤمنین(علیهم السلام).
9. حلی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر، اسدی. (1412ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب،مشهد،مجمع البحوث الاسلامیه.
10. حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. (1411ق). تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین (چاپ اول). تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
11. حمیری، عبدالله بن جعفر. (1413ق). قرب الإسناد (ط ـ الحدیثة). (ج1). مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام، قم ـ ایران، اول.
12. خرازی، سید‌محسن. (1379). تغییر جنسیت، فقه اهل‌بیت(علیهم السلام)، فارسی، 6(23)، صص 104-147.
13. خمینی، سیدروح الله موسوی. (1425ق). تحریر الوسیلة (مترجم: علی اسلامی، 4ج، چاپ بیست و یکم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
14. روشن، محمد. (1390). جواز تغییر جنسیت و بررسی آثار وضعی و تکلیفی آن، تحقیقات حقوقی، (53) صص 273-288.
15. رئیسی، فیروزه؛ و ناصحی، عباسعلی. (1383). اختلال هویت جنسی. تهران: صدا و قصیده.
16. سبحانی، جعفر. (1391). تغییر جنسیت از دیدگاه فقه اسلامی، فقه اهل‌بیت، (69)، صص 5-16.
17. سبحانی، جعفر. (1415ق). الرسائل الاربع. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
18. شبیری زنجانی، موسی. (1430ق). رساله توضیح المسائل. قم: سلسبیل.
19. شیرازی، ناصر مکارم. (1427ق). استفتاءات جدید (مکارم) (3ج، چاپ دوم). قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(علیه السلام).
20. الصدر، السید محمد. (1996.م). ماوراء الفقه. بیروت: دار الاضواء.
21. طبسی، نجم‌الدین. (1427ق). زندان و تبعید در اسلام (مترجم: سیدمحمدرضا حسینی و مصطفی شفیعی، ج1، چاپ اول). قم: انتشارات صفحه‌نگار.
22. عاملی، شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّٰی ـ کلانتر) (10ج، چاپ اول). قم: انتشارات داوری.
23. عاملی، سیدجواد بن محمد حسینی. (1419ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط ـ الحدیثة) (23ج، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
24. عظیمی، فاطمه. (1397). تغییر جنسیت و آثار کیفری آن؛ پزشکی قانونی ایران؛ 24(1)، صص 35-46.
25. محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (شیخ صدوق). (1386ق). علل الشرائع (2ج، چاپ اول). قم: کتاب‌فروشی داوری.
26. محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (شیخ صدوق). (1413ق). من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
27. کلینی، ابو‌جعفر محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (8ج، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
28. کلینی، ابو‌جعفر محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی (15ج، چاپ اول). قم: دار الحدیث للطباعة و النشر.
29. کریمی‌نیا، محمدمهدی. (1389). تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام).
30. کلانتری، کیومرث؛ و ابراهیمی، نصیبه. (1390). تغییر جنسیت و بررسی فقهی آن؛ پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، (24)، صص 77-92.
31. گرایلی، محمد‌باقر؛ و انفرادی، طاهره. (1396). نگاه نو به امکان سنجی تغییر جنسیت از منظر پزشکی و فقه؛ میراث طاها، (1)، صص 55-76.
32. قمّی، محدث، شیخ عباس. (1423ق). الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی (2ج، چاپ اول). قم: منشورات صبح پیروزی.
33. مشکینی، میرزاعلی. (1428ق). مصطلحات الفقه. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث.
34. مطهری، احمد. (1403ق). مستند تحریر الوسیله (المسائل المستحدثه). قم: خیام.
35. مغنیة، محمدجواد. (1421ق). فقه الامام الصادق(علیه السلام). قم: انصاریان.
36. منتظری، حسین‌علی. (1415ق). دراسات فی المکاسب الحرام. قم: مکتبة منتظری.
37. منتظری، حسین‌علی. (1427ق). احکام پزشکی. قم: سایه.
38. خمینی، سیدروح الله موسوی. (1409ق). تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
39. هاشمی، سیدحسین. (1390). فضل‌الله و تغییر جنسیت از منظر قرآن؛ پژوهش‌های قرآنی، (65 و 66)، صص 146-179.
40. ویسی، اصلان؛ و نظری، احسان. (1395). جایگاه تغییر جنسیت در نظام حقوقی ایران. تهران: جنگل جاودانه.
41. نوجوان، داوود. (1388). مبانی فقهی و حقوقی تغییر جنسیت. حقوق پزشکی، (9)، صص 149-189.
42. مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوۀ قضائیه، نرم افزار گنجینه استفتائات قضایی.
43. میرخانی، عزت‌السادات؛ و محمدتقی‌زاده، مهدیه. (1390 و 1391). مبانی فقهی و حقوقی جواز تغییر جنسیت. فقه پزشکی، (9 و 10)، صص 65-100.
44. www.sistsni.org/persian/qa/0863

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آذر 1398
  • تاریخ بازنگری: 12 خرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار