نگرشی توصیفی و هنجاری بر نقش هزینه‌های جرم در کیفرگذاری تعزیری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

-

چکیده

هزینه‌های جرم عبارت است از هزینه‌های ناشی از ارتکاب جرم و هزینه‌های مقابله با آن. این مقاله به‌دنبال مشخص‌کردن جایگاه هزینه‌های جرم در نظریه‌های مجازات و پاسخ به این پرسش است که آیا محاسبه ‌و برآورد هزینه‌های جرم به‌عنوان معیاری علمی در روشمندکردن تعیین و تخصیص مجازات در کیفرگذاری تقنینی در حقوق کیفری ایران و به‌طور مشخص در تعزیرات قابل اعمال است یا خیر؟ در پاسخ می‌توان گفت که با احراز ضرورت جرم‌انگاری یک رفتار، برآورد هزینه‌های جرم می‌تواند قانون‌گذار را در تخصیص و توزیع کیفر متناسب یاری رساند. در خصوص منطق حاکم بر تعزیرات و چگونگی جرم‌انگاری و تعیین میزان کیفر در این حوزه باور نویسنده بر آن است که نمی‌توان تعزیرات را ضرورتاً دارای رویکردی سزاگرا یا پیامدگرا دانست و این امر بستگی به رویکرد پذیرفته‌شده در سیاست کیفری کشور دارد. از این رو، هر کدام از این دو رویکرد که اتخاذ شود، برآورد هزینه‌های جرم می‌تواند در تکمیل و تتمیم پاسخ‌های کیفری به نظام حقوق کیفری کمک کند. نتایج به‌دست‌آمده از مقاله نشان می‌دهد که توجه به هزینه‌های جرم در تعزیرات غیرمنصوص شرعی، به‌عنوان معیاری برای تصویب قانون و تعیین نوع و میزان مجازات ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Cost of Crime Estimation in Penalization of “Ta’zirat”; A Descriptive and Normative Analysis

نویسنده [English]

  • - -
-
چکیده [English]

Costs of crime generally comprise the cost of crime commitment and of its prevention. The present article attempts to investigate the relationship between estimation of costs of crime, punishment theories and penalization in “Ta’zirat”. The rationale behind “Ta’zirat” and the specification of the severity of punishment within the unlimited authority of the legislator, is among the unanswered questions in the criminal justice system of Iran. Penalization in “Ta’zirat” may not be necessarily interpreted as taking a retributivist or consequentialist approach. Such determination is contingent upon the acceptability of criteria under the criminal policies of the state. However, in adopting either approach (retributivism or utilitarian considerations of criminal policy makers), the important concept of crime cost may serve as an effective tool in formulating a more complete criminal response and brings the criminal justice system closer to its desired goals (desert, proportionality and social benefit). The relevance of the costs of crime as a precondition for penalization and its conjunction with “Ta’zirat” is further investigated in the present article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Costs of Crime
  • Penalization
  • Retributivism
  • Consequentialism
  • Ta’zirat

مراجع

۱. آشوری، محمد (1392). عدالت کیفری (2) مجموعه مقالات، چاپ اول، تهران: انتشارات دادگستر.
۲. آشوری، محمد و صبوری‌پور، مهدی (1394). مقایسه اثر شدت و قطعیت حبس بر بازدارندگی آن، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 2، شماره 2 و 3، صص 17-1.
3. اقتصادیان، محمدرضا و حسینی‌نژاد، مرتضی (1383). اقتصاد جرم و جنایت در ایران، تهران: مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
4. الهام، غلام‌حسین (1391). اعتماد به قاضی (تحلیل ماده 728 قانون مجازات اسلامی بر مبنای نظریات فقهی شورای نگهبان)، دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 57، صص 42-25.
5. بکاریا، سزار (1389). رساله جرایم و مجازات‌ها، ترجمه محمدعلی اردبیلی، چاپ ششم، تهران: نشر میزان.
6. حاجی ده‌آبادی، احمد (1393). نقدی بر سیاست تقنینی قانون مجازات اسلامی در زمینه سرقت تعزیری در: جرم‌شناسی و سیاست جنایی، به کوشش حسین‌علی بای، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، صص 619-577.
7. حبیبا، سعید و صالحی‌فر، علیرضا (1392). رویکردهای جبران خسارت ناشی از خطاهای مدنی مرگ‌آفرین، مطالعه تطبیقی در حقوق مسئولیت مدنی ایران و ایلات متحده آمریکا، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 4، شماره1، 98-63.
8. دلیر، حمید (1392). بایسته‌های پژوهش در حوزه قانون‌گذاری کیفری، در: بایسته‌های پژوهش در نظام عدالت کیفری (مقالات برگزیده نخستین همایش ملی پژوهش در نظام عدالت کیفری؛ فرصت‌ها و چالش‌ها)، تهران: نشر میزان، صص 63-42.
9. صبوری‌پور، مهدی (1392). مدل‌سازی برای تعیین شدت بهینه کیفر نقدی در: دائرة‌المعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله‌های تازه‌های علوم جنایی)، کتاب دوم، تهران: نشر میزان، صص 101-86.
10. محمودی جانکی، فیروز (1388). نظام کیفردهی؛ هدف‌ها و ضرورت‌ها در : تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقاله‌ها) زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرند‌آبادی، تهران: نشر میزان، صص 687-667.
11. نوری، المیرا (1393). هزینه‌های جرم (بررسی قوانین و مقررات سال‌های 1383تا1393)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
12. یزدیان جعفری، جعفر (1391). چرایی و چگونگی مجازات، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
 13. Becker, Gary. S. (1986). Crime and Punishment: An Economic Approach, Journal of political economy, no. 76, 169-224.
14. Bedau, Hugo. A. (1984). Classification- Based Sentencing: Some Conceptual and Ethical Problems, English Journal on Criminal and Civil Confinement, vol. 10, no. 1, 1-26.
15. Bentham, Jeremy (1843). The works of Jeremy Bentham, Published under the superintendence of his executer:
16. Bowring, John, vol. 1, Principles of Penal Law, Edinburgh.
17. Cohen, Marc. A. (2005). The Costs of Crime and Justice, New York, Routledge.
18. Cohen, Marc. A. and Bowles, Roger (2010). Estimating Costs of Crime, in: Handbook of Quantitative Criminology, edited by Piquero, A.R. and Weisburd, D., Springer, 143-162.
19. Czabanski, Jacek (2008).Estimates of Cost of Crime; History, Methodologies, and Implications. Berlin Heidelberg, Springer.
20. Durham, Alexis. M. (1988). Severity: An Assessment of Social Attitudes, Justice Quarterly, vol. 5, 131-153.
21. Ehrlich, Isaac (1996). Crime, Punishment, and the Market for Offences,The journal of Economic Perspectives, vol. 10, no. 1, 43-67.
22. Hylton, Keith. N. (2014). Economic analysis of criminal procedure, Boston university school of law and economics, research paper, no. 14-48, 1-22.
23. Kerezsi, Klara, Ko, Jozsef, Antal, Szilvia (2011). The Social Costs of Crime and Crime Control, Beijing Law Review. Available at: http://www.SciRP.org/journal/blr, 74-87.
24. Moore, Michael. S. (1997). Placing Blame: A General Theory of Criminal Law, Oxford university press.
25. Nagin, Daniel. S. (2001). Measuring the Economic Benefits of Developmental Prevention Programs, Crime and Justice, The University of Chicago Press, vol. 28, 347-384.
26. Price, Richard and Brand, Sam (2000). The economic and social costs of crime, Home Office Research Study 217, London, 1-100.
27. Roman, John and Farrell, Graham (2002). Cost Benefit Analysis for Crime Prevention: Opportunity Costs, Routine Savings and Crime Externalities, Crime Prevention Studies, vol. 14, 53-92.
28. Von Hirsch, Andrew (1992), Proportionality in the Philosophy of Punishment, Crime and Justice, vol. 16, no. 1, 55-98.
29. Von Hirsch, Andrew and Jareborg, Nils (1991). Gauging Criminal Harm: A Living Standard Analysis, Oxford Journal of Legal Studies, vol. 11, no. 1, 1-38
30. Zimring.Franklin. E. and Hawkins, Gordon (1995). Incapacitation. Penal Confinement and the Restraint of Crime, USA, Oxford University Press.
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 49، شماره 1
شهریور 1398
صفحه 223-238

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار