تحلیل و بررسی رابطۀ ایمان و اراده، با تأکید بر آرای پلنتینگا و ویلیام جیمز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکدۀ الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشیار، دانشکدۀ الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

این نوشتار، تلاشی است برای نشان دادن این نکته که قرینه‌گراییِ مبتنی بر عقل‌گرایی حداکثری، در طول تاریخ فلسفه چه در حوزۀ معرفت‌شناسی و چه در حوزۀ اخلاق‌باور، سازوکار حقیقی شکل‌گیری ایمان به خدا را، به شکل مبالغه‌آمیزی تحت تأثیر قرار داده و در سایۀ نوعی جزم‌اندیشی، نقش عوامل دیگری مانند عواطف، امیال و به‌خصوص اراده را که در چارچوب فهم عرفی به شکل‌گیری ایمان در خداباوران منجر می‌شود، نادیده گرفته است. در میان متفکران معاصر، ویلیام جیمز و پلنتینگا تلاش کرده‌اند این رویکرد جزم‌گرایانه را تعدیل کرده و آن دسته از جنبه‌های عملی شکل‌گیری ایمان را که همواره از نظر دور مانده‌اند، احیا کنند. مهم‌ترین نقطۀ اشتراک در نظریه‌پردازی این دو، توجه به جنبه‌های عملی ایمان در چارچوب فهم عرفی و تأکید بر نقش مهم اراده در کنار عقل در شکل‌گیری ایمان است. به این ترتیب می‌توان نشان داد که آرای ویلیام جیمز و پلنتینگا مکمل یکدیگر در زمینۀ نحوۀ شکل‌گیری سازوکار ایمان به خداوند است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. اکبری، رضا (1386). ایمان گروی (نظریات کرکگور، ویتگنشتاین و پلنتینگا)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  2. ایلخانی، محمد (1382). تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  3. پلنتینگا، آلوین (1384). فلسفۀ دین: خدا، اختیار و شر، ترجمۀ محمد سعیدی مهر، قم: مؤسسۀ فرهنگی طاها.
  4. پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشنباخ، بروس؛ بازینجر، دیوید (1379)، عقل و اعتقاد دینی، درآمدی بر فلسفۀ دین، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
  5. جیمز، ویلیام (1370)، پراگماتیسم، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
  6. خاتمی، محمود (1391). مدخل فلسفۀ غربی معاصر، گردآورنده: سادات، سیده مریم، تهران: نشر علم.
  7. قراملکی، احدفرامرز (1392). منطق (1)، تهران: دانشگاه پیام نور.
  8. کرکگور، سورن (1374). «انفسی بودن حقیقت است»، ترجمۀ مصطفی ملکیان، نقد و نظر، ش 3 و 4، ص 74-63.
  9. مجتهدی، کریم (1390). فلسفه در قرون وسطی، تهران: امیرکبیر.
  10. وین رایت، ویلیام (1385). عقل و دل، ترجمۀ هادی شهاب، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ انسانی.
  11. هیک، جان (1390)، فلسفۀ دین، ترجمۀ بهزاد سالکی، تهران: نشر بین‌المللی الهدی.
  12. Alston, William, (1986). "Percieving God", Journal of Philosophy 83.
  13. Clifford, William. Kingdon., (1985-86). "The Ethics of Belief", in The Theory Of Knowledge, Classic and contemporary Readings, ed by Louis P, Pojman, pp.502-505.
  14. Coplestone Frederick. (1977). A History of Philosophy, 4, Descartes to Leibniz, London: Search Press.
  15. Hick, John. (1990). Philosophy of religion, 4th, New Jersey: Pearson.
  16. Hook, Van.Jay, (1996). "Knowledge, Belief and Reformed Epistemology" in Philosophy of Religion by Michael Peterson, USA, Oxford University Press.
  17. Kierkegaard, Soren. (1974). Concluding unscientific postscript, Translated by Walter Lowrie, Princeton press.
  18. lowrie, James. (1995). Pragmatism, New York: Dover Publications.
  19. James, William. (1993). "The Will to Belief ", in The Theory of Knowledge, Classic and Contemporary Readings, ed by Louis P, Pojman.
  20. James,William. (1994). The Varieties of Religious Experience, America: Panguin Books.
  21. Loads, Ann, (2005). "Philosophy of Religion: Its Relation to Theology", in: Faith and Philosophical Analysis (The Impact of Analytical Philosophy on The Philosophy Of Religion), pp.136-147.
  22. Blaise, Pensees, (1941). trans. W. F. Trotter, and The Provincial Letters, trans. Thomas M'Crie (New York: Random House).
  23. Plantinga, Alvin. (1983). Reason and belief in God, Notre Dame, University of Notre Dame Press.
  24. Plantinga, Alvin. (1993). Warrant: The Current Debate, New York: Oxford University Press.
  25. Plantinga, Alvin. (2000). Warranted Christian Belief, New York, and Oxford: Oxford University press.
  26. Plantinga, Alvin. (1993). Warrant and Propper Function, New York, Oxford: Oxford University press.
  27. Plantinga, Alvin. (1979). "Is belief in God Rational", in Rationality and Religious Belief, C Delaney ed. Notre Dame: University of Notre Dame press.
  28. Plantinga, Alvine. Wolterstroff, Nicholas (1991). Faith and Rationality, Reason and Belief in God, Notre Dame: University of Notre Dame press.
  29. Plantinga, Alvine, (1981) "Is Belief in God Properly Basic?" In Nous, Vol. 15, No.1.
  30. Swinburne, Richard, (2005). "The Value and Christian Roots of Analytical Philosophy of Religion", in: Faith and Philosophical Analysis (The Impact of Analytical Philosophy on the Philosophy of Religion.
  31. Wainwright, William. John. (1995). Reason and the heart : a prolegomenon to a critique of passional reason, New York: Cornell University Press.

 

Persian References

  1. Akbary, Reza. (2006). Fideism: The views of Kierkegaard, Wittgenstein, and Plantinga, Qom: Research Centre for Islamic Theology and Philosophy, Academy of Islamic Sciences and Culture. (in Persian)
  2. Ilkhani, Mohammad. (2004). Histoire de la Philosophie du Moyen Age et de la Renaissance. Tehran: The Organization for Researching and Composing University Textbooks in the Humanities (Samt). (in Persian)
  3. Khatami, M. (2013). Lectures on Contemporary Western Philosophy. Collected by Sadat M, ed by Eftekhary H. Tehran: Nashr-e-Elm. (in Persian)
  4. Gharamaleki, A, (2014). Logic (1), Tehran: Payam-e-Noor University Press. i Persian)
  5. Modgtahedi K, (2012). Philosophy In The Middle Ages (A coll. Of Essays). Tehran: Amirkabir Press. (in Persian)
  6. Peterson, M,; Hasker ,W,; Reichenbuch, B,; Basinger D, (1991). Reason and Religious Belief: An Introduction to the Philosophy of Religion, Oxford University Press.(Translated into Persian by Ahmad Naraghi and Ebrahim soltani)
  7. Plantinga, A. (1977). God, Freedom & Evil, Michigan: Eerdmans (Translated into Persian by Mohammad Saeedimehr).