ظرفیت گونۀ درختی آردوج (Juniperus foetidissima Willd.) و درختچه‌ای چتنه (Juniperus oblonga M.B.) برای مطالعات اقلیم‌شناسی درختی در منطقۀ ارسباران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 دانشیار، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 استاد، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

4 دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

با وجود اهمیت منطقۀ رویشی ارسباران، تا کنون پژوهش گاه‌شناسی درختی در آن انجام نگرفته است. در این پژوهش، برای نخستین بار ظرفیت دو گونه از جنس ارس (گونۀ درختی آردوج (Juniperusfoetidissima) و درختچه‌ای چتنه (J.oblonga)) بئا هدف بررسی‌های اقلیم‌شناسی درختی در جنگل‌های ارسباران ارزیابی شد. 25 اصله از هر گونه نمونه‌برداری شد و مراحل آماده‌سازی، اندازه‌گیری پهنای حلقه‌های رویشی، تطابق زمانی، تعیین شاخص رویشی و ساخت سری ‌زمانی آنها به شیوه‌های استاندارد انجام گرفت. طول سری‌های زمانی پهنای حلقۀ سالیانۀ ساخته‌شده برای آردوج و درختچه چتنه به‌ترتیب حدود 60 و 40 سال بود و زیاد بودن شاخص‌های آماری کیفیت سری زمانی (میانگین حساسیت (MS)، میزان سیگنال تجمعی (EPS) و سیگنال به اغتشاش (SNR)) در هر دو گونه، پتانسیل زیاد آنها را در بررسی روابط رشد- اقلیم و بازسازی داده‌های اقلیمی نشان می‌دهد. بررسی روابط بین رویش و عوامل اقلیمی نشان داد که هر دو گونه واکنش مشابهی به اقلیم دارند: دمای زیاد هوا پیش از فصل رویش اثر مثبتی بر شاخص رویش دارد، در‌حالی که بهار گرم سبب کاهش رویش می‌شود. بارندگی پیش از فصل رویش تأثیر معنی‌داری بر رویش ندارد، درحالی که بارندگی بهاره به‌شدت رشد عرضی را تحریک می‌کند. در مجموع، با توجه به پراکنش خوب گونه‌های جنس ارس در ارسباران و موفقیت‌آمیز بودن ساخت سری‌ زمانی و ارتباط مستحکم آن با عوامل اقلیمی، می‌توان از آنها برای تحقیقات اقلیم‌شناسی درختی بهره برد. برای افزایش طول سری زمانی نیز می‌توان از گرده‌بینه‌های ارس به‌کار‌رفته در بناهای قدیمی منطقه استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The potential of Juniperus foetidissima Willd. tree and Juniperus oblonga M.B. shrub for dendroclimatology in Arasbaran forests

نویسندگان [English]

  • Mohammad Emaminasab 1
  • Reza Oladi 2
  • Kambiz Pourtahmasi 3
  • Anooshirvan Shirvany 4
1 Ph.D. Student, Department of Wood and Paper Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
2 Assoc., Prof., Department of Wood and Paper Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
3 Prof., Department of Wood and Paper Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
4 Assoc., Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
چکیده [English]

Despite the importance of Arasbaran forests, no dendrochronological research has been conducted in this region, yet. In this study, for the first time, the potential of two juniper species, Juniperus foetidissima and J. oblonga was evaluated to be used in dendroecology. The first and the second species are respectively in the form of trees and shrubs in Arasbaran forests. Twenty-five trees of each species were samples and the sample preparation, ring width measurements, cross-dating, and construction of tree-ring chronology were performed according to the standard procedures. Developed tree-ring chronologies for juniper tree and shrub covered around 60 and 40 years, respectively. The statistics for evaluating the qualities of chronologies i.e. mean sensitivity (MS), signal-to-noise ratio (SNR), and expressed population signal (EPS) proved the capability of both species to study climate-growth relationships and reconstruction of climate. The relations between radial growth and climatic factors showed that both species have similar responses to climate: high temperature before the growing season promoted the growth while a warm spring reduced growth rate. Rainfall before the growing season had no meaningful effect on growth while spring precipitation strongly stimulated the radial growth. Overall, given the good distribution of juniper species in Arasbaran forest, the success of the developing ring-width series for studied junipers and its strong relationship with climate factors, these species can be used for dendroecological studies. For extending the length of tree ring chronology, juniper logs of old local buildings can also be used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dendroecology
  • juniper
  • meteorological station
  • Ahar
  • precipitation
  • temperature
  • Kaleibar

مراجع

[1]. Sagheb Talebi, K., Sajedi, T., and Pourhashemi, M. (2014). Forests of Iran: A Treasure from the Past, a Hope for the Future. Berlin: Springer.
[2]. Rasuly, A., Naghdifar, R., and Rasoli, M. (2010). Detecting of Arasbaran forest changes applying image processing procedures and GIS techniques. Procedia Environmental Sciences, 2: 454-464.
[3]. Alijanpour, A., Rad, J. E., and Shafiei, A. B. (2009). Comparison of woody plants diversity in protected and non-protected areas of Arasbaran forests. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 17(1): 125-133.
[4]. Aliahmad Koruri, S., Khoushnevis, M., and Matinizadeh, M. (2011). Comprehensive studies of Juniper species in Iran. Publication of Pooneh, Forest and Ranges and Watershed Organization of Iran, Iran.
[5]. Pourtahmasi, K., Poursartip, L., Bräuning, A., and Parsapjouh, D. (2009). Comparison between the radial growth of juniper (Juniperus polycarpos) and oak (Querem macranthera) trees in two sides of the Alborz Mountains in Chaharbagh region of Gorgan. Journal of Forest and Wood Products, 62(2): 159-169.
[6]. Ghanbari, S., and Sefidi, K. (2018). Structure and spatial distribution pattern of tree communities of Juniper (Juniperus foetidissima Willd.) in Arasbaran region. Journal of Plant Research, 31(4): 933-945.
[7]. Asri, Y., and Partonia, L. (2017). Site and silvicultural characteristics of Juniperus foetidissima Willd. endangered species in Arasbaran Biosphere Reserve. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 24(4): 687-699.
[8]. Khoshnevis, M., Teimouri, M., Matinizadeh, M., and Shirvany, A. (2012). Effect of hormones, light and media treatments on rooting of Juniperus oblonga cuttings. Iranian Journal of Forest, 4(2): 135-142.
[9]. Fritts, H.C. (1976). Tree Rings and Climate, Academic Press, New York.
[10]. Oladi, R., Emaminasab, M., and Eckstein, D. (2017). The dendroecological potential of shrubs in north Iranian semi-deserts. Dendrochronologia, 44: 94-102.
[11]. Lu, X., and Liang, E. (2013). Progresses in dendrochronology of shrubs. Acta Ecologica Sinica, 33: 1367-1374.
[12]. Pourtahmasi, K., Parsapazhouh, D., Marvi Mohajer M.R., and Ali Ahmad Korouri, S. (2008). Evaluation of juniper trees (Juniperus polycarpos c. Koch) radial growth in three sites of Iran by using dendrochronology. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 16(2): 327-342.
[13]. Bunn, A. G. (2010). Statistical and visual crossdating in R using the dplR library. Dendrochronologia, 28(4): 251-258.
[14]. Cook, E. R., and Peters, K. (1997). Calculating unbiased tree-ring indices for the study of climatic and environmental change. The Holocene, 7(3): 361-370.
[15]. Schweingruber, F. H. (2012). Tree Rings: Basics and Applications of Dendrochronology. Springer Science and Business Media.
[16]. Wigley, T.M.L., Briffa, K.R., and Jones, P.D., (1984). On the average value of correlated time series, with applications in Dendroclimatology and Hydrometeorology. Journal of Climate and Applied Meteorology, 23: 201–213.
[17]. Gazol, A., and Camarero, J. J. (2012). Mediterranean dwarf shrubs and coexisting trees present different radial-growth synchronies and responses to climate. Plant Ecology, 213(10): 1687-1698.
[18]. Pourtahmasi K., Poursartip L., Brauning A., Parsapazhouh D. (2009). Comparison between the radial growth of juniper (Juniperus polycarpos) and oak (Quercus macranthera) trees in two sides of the Alborz mountains in Chaharbagh region of Gorgan. Journal of Forest and Wood Products, 62(2): 159-169.
[19]. Oberhuber, W. (2004). Influence of climate on radial growth of Pinus cembra within the alpine timberline ecotone. Tree physiology, 24(3), 291-301.
[20]. Du, S., Yamanaka, N., Yamamoto, F., Otsuki, K., Wang, S., and Hou, Q. (2007). The effect of climate on radial growth of Quercus liaotungensis forest trees in Loess Plateau, China. Dendrochronologia, 25(1): 29-36.
نشریه جنگل و فرآورده های چوب
دوره 73، شماره 3
آبان 1399
صفحه 353-363

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار