تحلیل شبکه اجتماعی در رأستای مدیریت تعارض انسان و محیط‌زیست بر مبنای شواهدی از حملات گرگ در جوامع محلی استان همدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

2 دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

4 دانشیار مرکز تحقیقات تنوع زیستی دانشگاه اود، اسپانیا.

چکیده

امروزه در غرب ایران، به خصوص استان همدان، تضاد بین جوامع محلی و گرگ به اوج خود رسیده و به یک نگرانی مهم برای مردم محلی تبدیل شده است. در این پژوهش به‌منظور بررسی جایگاه مؤلفه‌های اجتماعی در کاهش تعارض بین انسان و محیط‌زیست از روش تحلیل شبکه اجتماعی برای استخراج یک سناریو بهره گرفته شد. در واقع هدف، یافتن مهم‌ترین رویداد‌های اجتماعی تابع تصمیمات انسانی در کاهش تعارض انسان و محیط‌زیست بود. از این رو در مناطقی از استان همدان که دارای بیشترین نقاط حمله گرگ بود، با استفاده از روش Daniel و با توجه به اندازه خانوار ساکن در مناطق روستایی تعداد 400 پرسشنامه پیرامون تصمیم مردم محلی در مقابل حملات گرگ در قالب رویداد‌هایی چون کمک‌خواهی از اداره حفاظت از محیط‌زیست، کمک‌خواهی از دهیاران، استفاده از سگ‌های گله، آموزش به کودکان، تلویزیون و روزنامه و همچنین اقدام تهاجمی مانند کشتن گرگ، طراحی و در سال 1395 شبکه‌ اجتماعی مصور و سنجه‌های مرتبط برای تحلیل رفتار برای استخراج یک سناریو به دست آمد. نتایج نشان داد از بین روش‌های مورد استفاده توسط مردم محلی، آموزش به کودکان و افراد کم‌تجربه، استفاده از سگ‌های گله و همچنین کمک‌خواهی از دهیاران به ترتیب بیشترین مرکزیت را در شبکه حفاظت در بین سایر روش‌های مورد استفاده توسط مردم محلی دارند. میزان رضایت جوامع محلی پس از استفاده از هر کدام از این روش‌ها نسبت به قبل از استفاده افزایش پیدا کرده است. همچنین کمک‌خواهی از اداره حفاظت محیط‌زیست، کمترین درجه مرکزیت را قبل و بعد از استفاده در شبکه حفاظت دارد. با مشخص‌شدن نقش محوری آموزش ‌به کودکان و افراد کم‌تجربه به دلیل مرکزیت بالا در این مطالعه پیشنهاد می­شود آموزش به جوامع محلی در رأس برنامه­های مدیریتی اداره حفاظت محیط‌زیست استان همدان قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها


  1. Arabi, R., Mirakzadeh, A., & Zarafshani, K.(2014). Analysis of the promoting factors of the development in participatory irrigation management (Case study: Miandarband rural district). Iranian journal of Agriculture Economics and Development Research, 45, 235-246 (In Farsi).
  2. Behdarvand, N., & Kaboli, M. (2015). Characteristics of gray wolf attacks on humans in an altered landscape in the west of Iran. Human dimensions of wildlife, 20(2), 112-122.
  3. Behdarvand, N., Kaboli, M., Ahmadi, M., Nourani, E., Mahini, A. S., & Aghbolaghi, M. A. (2014). Spatial risk model and mitigation implications for wolf–human conflict in a highly modified agro ecosystem in western Iran. Biological Conservation, 177, 156-164.
  4. Bodin, Ö., Crona, B., & Ernstson, H. (2006). Social networks in natural resource management: what is there to learn from a structural perspective?. Ecology and Society, 11(2), r2.
  5. Bruskotter, J.T., Schmidt, R.H., & Teel, T.L. (2007). Are attitudes toward wolves changing? A case study in Utah. Biological Conservation, 139(1), 211-218.
  6. Bruskotter, J.T. & Wilson, R.S. (2014). Determining Where the Wild Things will be: Using Psychological Theory to Find Tolerance for Large Carnivores. Conservation Letters, 7, 158–165.
  7. Carter, N. H., Riley, S. J., & Liu, J. (2012). Utility of a psychological framework for carnivore conservation. Oryx, 46(04), 525-535.
  8. Daniel, W.W. (1999). Biostatistics: A foundation for analysis in the health sciences. 7th edn. New York: John Wiley and Sons.
  9. Dickman, A.J. (2010). Complexities of conflict: the importance of considering social factors for effectively resolving human–wildlife conflict. Animal conservation, 13(5), 458-466.

10. Dickman, A., Marchini, S., & Manfredo, M. (2013). The human dimension in addressing conflict with large carnivores. Key Topics in Conservation Biology, 2, 110-126.

11. Eclund, E., Lopez-Bao JV., Tourani, M., Chapron, G., & Frank, J. (2017). Limited evidence on the

12. Effectiveness of interventions to reduce livestock predation by large carnivores. Scientific reports. 60(4), 1-9.

13. Fozuni ardekani, Z., Farhadian, H., Pezeshki Raad, G., Tabatabaeian, H., & Ranaei Kord sholi, H.( 2017). Network analysis of organizational actors interactions in sustainable innovation system of Iranian dairy industry. Iranian journal of Agriculture Economics and Development Research, (48), 477-490. (In Farsi).

14. Gehring, T. M., VerCauteren, K. C., & Landry, J. M. (2010). Livestock protection dogs in the 21st century: is an ancient tool relevant to modern conservation challenges?. BioScience, 60(4), 299-308.

15. Gittleman, J. L. (Ed.). (2001). Carnivore conservation (Vol. 5). Cambridge University Press.

16. Hoseininia, G. & Shahpasand, M. (2009). An analysis of the relationships among governmental executives in pasture network. Iranian journal of Agriculture Economics and Development Research, (3), 2-40. (In Farsi).

17. Iliopoulos, Y., Sgardelis, S., Koutis, V., & Savaris, D. (2009). Wolf depredation on livestock in central Greece. Acta theriologica, 54(1), 11-22.

18. Johansson, M., Frank, J., Støen, O. G., & Flykt, A. (2017). An Evaluation of Information Meetings as a Tool for Addressing Fear of Large Carnivores. Society & Natural Resources, 30(3), 281-298.

19. Johansson, M., Sandström, C., Pedersen, E., & Ericsson, G. (2016). Factors governing human fear of wolves: moderating effects of geographical location and standpoint on protected nature. European Journal of Wildlife Research, 62(6), 749-760.

20. Johansson, M., Sjöström, M., Karlsson, J., & Brännlund, R. (2012). Is human fear affecting public willingness to pay for the management and conservation of large carnivores?. Society & Natural Resources, 25(6), 610-620.

21. Linnell, J.D.C., Andersen, R., Andersone, Z., Balciauskas, L., Blanco, J.C., Boitani, L., & Wabakken, P. (2002). The fear of wolves: a review of wolf attacks on people. NINA Oppdragsmelding, 731, 65, 731.

22. Llaneza, L., Lopez Bao, J.V., & Sazatornil, V. (2012). Insights into wolf presence in human dominated landscapes: the relative role of food availability, humans and landscape attributes. Diversity and Distributions, 18(5), 459-469.

23. Loe, J., & Roskaft, E. (2004). Large carnivores and human safety: a review. Ambio: A Journal of the Human Environment, 33(6), 283-288.

24. Lopez-Bao JV, Sazatornil, V., Llaneza, L. & Rodriguez, A. (2013). Indirect effects on heathland conservation and wolf persistence of contradictory policies that threaten traditional free-ranging horse husbandry. Conservation letters, 6, 448-455.

25. López-Bao, J.V., Bruskotter, J., & Chapron, G. (2017). Finding space for large carnivores. Nature Ecology & Evolution, 1, 0140.

26. López-Bao, J.V., Kaczensky, P., Linnell, J.D., Boitani, L., & Chapron, G. (2015). Carnivore coexistence: wilderness not required. Science, 348(6237), 871-872.

27. Lundmark, C., & Matti, S. (2015). Exploring the prospects for deliberative practices as a conflict-reducing and legitimacy-enhancing tool: the case of Swedish carnivore management. Wildlife Biology, 21(3), 147-156.

28. Majic, A., de Bodonia, A.M.T., Huber, D., & Bunnefeld, N.( 2011). Dynamics of public attitudes toward bears and the role of bear hunting in Croatia. Biol. Conserv., 144, 3018–3027.

29. Marker, L., & Fund, C.C. 2005. Conservation of the Cheetah in Namibia. Cheetah Conservation Fund. Annual Progress report. Otjiwarongo, Namibia.

30. Mech D, Boitani, L (Eds). (2003) .Wolves: behaviour, ecology, and conservation. University Chicago Press.

31. Muntifering, J.R., Dickman, A.J., Perlow, L.M., Hruska, T., Ryan, P.G., Marker, L.L., & Jeo, R.M. (2006). Managing the matrix for large carnivores: a novel approach and perspective from cheetah (Acinonyx jubatus) habitat suitability modelling. Animal Conservation, 9(1), 103-112.

32. Packer, C., Loveridge, A., Canney, S., Caro, T., Garnett, S.T., Pfeifer, M., & Plumptre, A. (2013). Conserving large carnivores: dollars and fence. Ecology letters, 16(5), 635-641.

33. Penteriani, V., del Mar Delgado, M., Pinchera, F., Naves, J., Fernández-Gil, A., Kojola, I., ... & Sahlén, V. (2016). Human behaviour can trigger large carnivore attacks in developed countries. Scientific Reports, 6, 20552.

34. Prokop, P., & Fancovicová, J. (2010). Perceived body condition is associated with fear of a large carnivore predator in humans. Ann. Zool. Fenn. 47, 417–425.

35. Rigg, R., Finďo, S., Wechselberger, M., Gorman, M.L., Sillero-Zubiri, C., & Macdonald, D.W. (2011). Mitigating carnivore–livestock conflict in Europe: lessons from Slovakia. Oryx, 45(02), 272-280.

36. Roskaft, E., Bjerke, T., Kaltenborn, B., Linnell, J.D., & Andersen, R. (2003). Patterns of self-reported fear towards large carnivores among the Norwegian public. Evolution and Human Behavior, 24(3), 184-198.

37. Scott, J. (2000). Social network analysis: A handbook. Newbury Park: SAGE Publications.

38. Sjölander-Lindqvist, A., Johansson, M., & Sandström, C. (2015). Individual and collective responses to large carnivore management: the roles of trust, representation, knowledge spheres, communication and leadership. Wildlife Biology, 21(3), 175-185.

39. Skogen, K., & Thrane, C. (2007). Wolves in context: using survey data to situate attitudes within a wider cultural framework. Society & natural resources, 21(1), 17-33.

40. Smith, M.E., Linnell, J.D., Odden, J., & Swenson, J.E. (2000). Review of methods to reduce livestock depradation: I. Guardian animals. Acta Agriculturae Scandinavica, Section A-Animal Science, 50(4), 279-290.

41. Treves, A., NaughtonTreves, L.I.S.A., Harper, E.K., Mladenoff, D.J., Rose, R.A., Sickley, T.A., & Wydeven, A.P. (2004). Predicting humancarnivore conflict: A spatial model derived from 25 years of data on wolf predation on livestock. Conservation Biology, 18(1), 114-125.

42. Treves, A., Wallace, R.B., Naughton-Treves, L., & Morales, A. (2006). Co-managing human–wildlife conflicts: a review. Human Dimensions of Wildlife, 11(6), 383-396.

43. Weiss, K., Hamann, M., Kinney, M., & Marsh, H. (2012). Knowledge exchange and policy influence in a marine resource governance network. Global Environmental Change, 22(1), 178-188.

Winterbach, H.E.K., Winterbach, C.W., Somers, M.J., & Hayward, M.W. (2013). Key factors and related principles in the conservation of large African carnivores. Mammal Review, 43(2), 89-110.