Morphology of Iranian glass chandeliers during the third to sixth centuries AH

Document Type : Original Article

Authors

1 Master of Art Research,Faculty of Visual Arts, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran

2 Assistant Professor, Faculty of Visual Arts, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran

Abstract

Problem definition:Glassblowing is one of the valuable arts in Iran which dates back to thousands of years ago. This art has entered a new stage during the Islamic era with a rich historical and artistic background, so that the time frame of third-sixth centuries AH is considered as one of the most important glassblowing ages of the Islamic era in Iran. The present study aims to investigate the morphology of glass chandeliers belonging to the Islamic period of Iran. It has been attempted to answer the questions that what are the morphological features of Iranian glass chandeliers and what were the fixed and variable elements of these artworks during the time frame of third-sixth centuries AH?
Objective: Thepurpose of this article is to identify the general structure of Iranian glass chandeliers, their components as well as fixed and variable constituent elements.
Research method: This research has been conducted on a descriptive-analytical basis and the information were collected through the library resources.
Results: Glass chandeliers are composed of fixed elements of body, neck, base and pendant ring. The body shape of the mentioned chandeliers is elliptical-spherical in the form of an elongated vase, and their necks are long and short with cylindrical and horn-shaped forms. The variety of Iranian glass chandeliers is due to the way the pendant is applied and its location in the opening or middle of their bodies, as well as the decorations of these artworks and the addition of glass paste in the opening of these objects.

Keywords

Article Title [Persian]

ریخت‌شناسی قندیل‌های شیشه‌ای ایران در قرن‌های سوم تا ششم هجری قمری

Authors [Persian]

  • معصومه زمانی سعدآبادی 1
  • فرنوش شمیلی 2
1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2 استادیار، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
Abstract [Persian]

بیان مسئله: شیشه­ گری از جمله هنرهای ارزنده سرزمین­ ایران است که پیشینۀ آن به هزاران سال پیش می ­رسد. این هنر در طول دوران اسلامی با برخورداری از پیشینه تاریخی و هنری غنی، وارد مرحله نوینی می ­شود به طوری­ که قرن­ های سوم تا ششم ه.ق از مهم ­ترین عصرهای شیشه­ گری دوران اسلامی ایران به شمار می ­رود. پژوهش حاضر در نظر دارد به مطالعه ریخت­ شناسانۀ قندیل ­های شیشه­ ای دوران اسلامی ایران بپردازد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش ­ها است؛ قندیل ­های شیشه­ ای ایران به لحاظ ریخت­ شناسانه دارای چه ویژگی ­های بصری هستند و عناصر ثابت و متغیر قندیل­ های شیشه­ ای ایران در قرن­ های سوم تا ششم ه.ق چه بوده  است؟
هدف: هدف این مقاله شناخت ساختار کلی قندیل­ های شیشه ­ای ایران، اجزا و همچنین عناصر تشکیل دهنده ثابت و متغیر آن است.
روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات آن از طریق منابع کتابخانه­ای گردآوری شده است.
یافته‌ها: قندیل­ های شیشه­ ای از عناصر ثابت بدنه، گردن، پایه و حلقه‌آویز تشکیل شده ­اند. فرم بدنه قندیل­ های مذکور شلجمی-کروی و گلدانی کشیده است و گردن آن­ ها بلند و کوتاه با فرم­ های استوانه­ ای و شیپوری است وتنوع قندیل‌های شیشه ­ای ایرانی، ناشی از نحوه اعمال حلقه آویز و محل قرارگیری آن در دهانه یا میانه بدنه آن­ ها  و نیز تزیینات آثار مذکور و افزودن خمیر شیشه در دهانه این اشیاء است. 

Keywords [Persian]

  • ریخت‌شناسی
  • شیشه‌گری ایران
  • قندیل‌های شیشه‌ای
  • فرم و تزیینات

References

- آتش‌­سودا، محمدعلی و صادقی، سمیرا. (1391). ساختار داستان‌­های شیخ اشراق بر اساس الگوی ولادیمیر پراپ. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی، سال 8(27)، 21-1.
- آسا برگر، آرتور. (1379). نقد فرهنگی (ترجمه حمیرا مشیر زاده). تهران: باز.
- استاجی، ابراهیم و رمشکی، سعید. (1392). تحلیل ریخت­شناسی داستان سیاوش بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ. متن­‌شناسی ادب فارسی، 49(3)، 52-37.
- بیات، عزیزاله. (1388). کلیات تاریخ تطبیقی ایران. چاپ دوم. تهران: امیر کبیر.
- پارسا، سید احمد و صلواتی، لاله. (۱۳۸۹). ریخت شناسی حکایت‌­های کلیله و دمنه نصراله منشی. بوستان ادب دانشگاه شیراز، 6(4)، ۷۷-۴۷.
- پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت‌­شناسی قصه­‌های پریان. (ترجمه فریدون بدره­ای). چاپ اول. تهران: توس.
- پراپ، ولادیمیر. (۱۳۸۶). ریخت‌­شناسی قصه­‌های پریان. (ترجمه فریدون بدره­ای). چاپ دوم. تهران: توس.
- پوپ، آرتور آپهام. (1390). سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز. جلد پانزدهم؛ پیوست­‌ها و تعلیقات. تهران: علمی و فرهنگی.
- زهره‌­وند، سعید و مسعودی، مرضیه. (1393). ریخت‌­شناسی داستان لیلی و مجنون جامی. پژوهش‌نامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، 12(23)، 190-169.
- سرامی، قدمعلی. (1368). از رنگ گل تا رنج خار (شکل شناسی قصه­‌های شاهنامه). تهران: علمی و فرهنگی.
- عطار زاده، عبدالکریم و هوشیار، مهران. (1396). مجموعه هنر در تمدن اسلامی. تهران: سمت.
- علام، نعمت اسماعیل. (1386). هنرهای خاورمیانه در دوران اسلامی (ترجمه عباس‌علی تفضلی). چاپ دوم. مشهد: به نشر.
- علی اکبرزاده کرد مهینی، هلن. (۱۳۷۳). شیشه مجموعه مرز بازرگان. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
- فوکایی، شینجی. (1371). شیشه ایرانی (ترجمه آرمان شیشه­‌گر). تهران: میراث فرهنگی.
- کونل، ارنست. (1384). هنر اسلامی (ترجمه هوشنگ طاهری). چاپ پنجم. تهران: انتشارات طوس.
- گلاک، جی و پنتون، کارل. (1385). سیری در صنایع دستی ایران (ترجمه حمید عنایت). تهران: بانک ملی ایران.
- گلداشتاین، سیدنی­ام. (۱۳۸۷). کارهای شیشه؛ مجموعه هنرهای اسلامی (گردآوری ناصر خلیلی). جلد 10. تهران: کارنگ.
- معطوفی، اسداله. (۱۳۹۳). سفال و شیشه شهر تاریخی گرگان (جرجان). تهران: فروهر.
- مونس، حسین. (1385). اطلس تاریخ اسلام. چاپ سوم. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
- نصری اشرفی، جهانگیر. (1388). تاریخ هنر ایران. تهران: آرون.
 -Carboni, S & Whitehouse, D. (2001). Glass of the Sultans. New York: The Metropolitan.
 -Carboni, S. (2001). Glass from Islamic Lands. UK: Thames & Hudson.
-Tait, Hugh. (1991). Five Thousand Years of Glass. New York: The Trustees of the British- Museum.
 -Kroger, J. (1995). Nishapur Glass of the Early Islamic Period. New York: The Metropolitan Museum of Art.
Paykareh
Volume 9, Issue 21
December 2020
Pages 1-10

Files

History

  • Receive Date: 01 January 2021
  • Revise Date: 15 January 2021
  • Accept Date: 29 January 2021

Share

How to cite

Statistics