نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه مفید، قم. ایران

2 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه مفید، قم ، ایران

چکیده

میزان تعهدات و مسئولیت‌های دولت رابطه مستقیمی با گستردگی آن دارد. ارزش‌ها و گرایشات جامعه می‌تواند مشوق فراگیری دولت بوده و یا با گسترش آن در تضاد باشد و مرزهای آن را تحدید کند. دولت‌گرایی و بزرگ شدن دولت پس از انقلاب در ایران روندی فزاینده دارد. نگرش‌ها و ایستارهای ایرانیان نسبت به دولت در این روند فزاینده تعیین کننده است. این پرسش مطرح  می‌شود که چه رابطه‌ای میان رشد دولت‌گرایی در ایران پس از انقلاب و فرهنگ سیاسی ایرانی وجود دارد؟ این پژوهش با بهره‌گیری از این چارچوب نظری که رابطه بین فرهنگ سیاسی و ساختار سیاسی را مستقیم و مقوم می‌داند، گستردگی دولت در ایران در دوره جمهوری اسلامی را در مولفه‌های سه‌گانه سنتی، اسلامی و مدرن فرهنگ سیاسی مورد بررسی قرار می‌دهد. بر طبق یافته‌ها، گذشته استبدادی موجب تداوم ویژگی‌هایی چون اقتدارگرایی، بی‌اعتمادی و خودمداری شده است که هریک از این خصوصیات شخصیتی، تمرکزگرایی و گسترش دولت را قوام می‌بخشد. استیلای فرهنگ دینی به دولت دینی مشروعیت و قداست می‌دهد، بر مسئولیت‌های دولت افزوده و گستردگی دولت را به مثابه گستردگی اسلام ترویج می‌کند. همچنین گزینش‌ها و کژتابی‌های ایرانیان از مدرنیته موجب توجیه دولت‌گرایی و بیشینه شدن ساختار سیاسی گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Political Culture and Spreadness of the State in Iran at Islamic Republic Age

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Mokhtari 1
  • Mahmood Shafiee 2

1 M.A. Department of Political Science, Mofid University, Qom, Iran.

2 Associate Professor, Department of Political Science, Mofid University, Qom, Iran

چکیده [English]

With the formation of the Islamic republic it was anticipated that democracy would dominate the society and an open society with a minimal state size would emerge but the developments that we saw had a process in which, first the economic system was entrusted to the government. Also after the Cultural Revolution the cultural system of the country was also at the disposal of the government. In the decades to come, when oil revenues and self-sufficiency increased the government became larger in size and became more independent of the community. With the development of national and transnational powers, the community became more dependent on the government. The result of this research shows that the tendency to governmentalism in the government of the Islamic republic has led to the creation of a maximum political structure rather than a minimal political structure so it should examine the origin and main cause of these desires as part of the political culture of the Iranian people. In this regard losin puy believes that: "political structure has a bilateral relationship with political culture and affects each other". Considering this view, losing puy has examined the issue of governmentalism and Great Government since the revolution from three aspects related to the political culture of the Iranian people. These three aspects are: Iranian, Islamic, and modern components

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Political Culture
  • Shia Political Culture
  • Modern political Culture
  • Maximum Government

الف( فارسی

آرنت، هانا، (1363)، سرچشمههای توتالیتاریسم، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: جاویدان.
آزاد ارامکی، تقی، (1380)، مدرنیته ایرانی، تهران: نشر اجتماع.
ابوطالبی، مهدی، (1384)، «نقش فرهنگ سیاسی شیعه در انقلاب اسلامی»، مجله معرفت، شماره 98.
آل غفور، سید محسن، (1384)، جایگاه سیاسی عالم دینی در دو مکتب اخباری و اصولی، قم: بوستان کتاب.
بازرگان، مهدى، (1343)، روح ملتها (روحیه ایرانی)، تهران: شرکت سهامى انتشار.
باقری، علی، (1384)، نقش فرهنگ در تحول دولت و دین مسلمانان، تهران: نشر بین‌الملل
بشیریه، حسین، (1387)، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: نشر گام نو.
-------، (1384)، گذار به دموکراسی، تهران: نگاه معاصر.
------، (1370)، «توسعه و فرهنگ»، میزگرد نامه فرهنگ، شماره 6-5.
پای، لوسین، (1370)، «فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی»، ترجمه مجید محمدی، نامه فرهنگ، شماره6-5 .
پیمان، حبیب الله، (1390)، عوامل تکوین و بازتولید استبداد در ایران، تهران: انتشارات قلم.
حقیقت، سید صادق، (1387)، «فقه سیاسی از دیدگاه حداکثری، حداقلی و همروی»، شهروند امروز، شماره 28.
رزاقی سهراب، (1388)، «مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی ما»، فصلنامه نقد و نظر، شماره 7.
زیبا کلام، صادق، (1394)، غرب چگونه غرب شد؟، تهران: روزنه.
------- ، (1378)، ما چگونه ما شدیم، تهران: روزنه.
زونیس، ماروین، (1378)، روانشناسی نخبگان سیاسی ایران، ترجمه صالحی، لبادی، امین زاده، تهران: چاپخش.
ساروخانی، باقر، (1370)، دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران: کیهان.
سروش، عبدالکریم، (1377)، رازدانی و روشنفکری و دینداری (مقاله سه فرهنگ)، تهران: صراط.
سریع القلم، محمود، (1378)، اقتدارگرایی ایرانی عهد قاجار، تهران: نشر چشمه.
----------- ، (1392)، فرهنگ سیاسی ایران، تهران: مرکز مطالعات.
شجاعی زند، علیرضا، (1386)، مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین، تهران: تبیان.
عالم، عبدالرحمن، (1388)، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی.
عنایت، حمید، (1372)، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
غنی نژاد، موسی، (1395)، اقتصاد و دولت در ایران، تهران: اتاق بازرگانی تهران.
فوزی، یحیی، (1387)، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، جلد1، تهران: عروج.
فیرحی، داوود، (1392)، فقه و سیاست در ایران معاصر، جلد1و 2، تهران: نشرنی.
---------، (1388)، «فرد و دولت در فرهنگ سیاسی اسلام»، فصلنامه نقد و نظر، شماره 7.
قادری، حاتم، (1387)، اندیشههای سیاسی در قرن بیستم، تهران: سمت.
قاضی مرادی، حسن، (1378)، در پیرامون خودمداری ایرانیان، تهران: ارمغان.
قوام، عبدالعلی، (1373)، سیاستهای مقایسهای، تهران: سمت.
کاظمی، علی اصغر، (1360)، بحران نوگرایی و فرهنگ سیاسی در ایران معاصر، تهران: نشر قومس.
محمدی، منوچهر، (1381)، تحلیلی بر انقلاب اسلامی، تهران: امیرکبیر.
مطهری، مرتضی، (1367)، پیرامون انقلاب اسلامی، تهران: صدرا.
موسوی، سید محمد، (1387)، نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران: پیام نور.
منصور، جهانگیر، (1394)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1385)، تهران: نشر دوران.
میری، سیداحمد، (1389)، دیباچهای بر فرهنگ استبداد در ایران، تهران: نشر چشمه.
نجفی، موسی، (1383)، فلسفه تجدد در ایران، تهران: امیرکبیر.
وثوقی، منصور و نویسندگان، (1385)، «فردگرایی و جمع‌گرایی ایرانیان از دید سیاحان خارجی»، مطالعات فرهنگی ارتباطات، شماره 1.
هنری لطیف پور، یدالله، (1379)، فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد. 
هیوود، اندرو، (1393)، سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر نی.

ب) انگلیسی

M, Zonis, (….), “Political Cynicism and Political Elites in Iran”, Comparative Political Studies, Vol. 1.             
Horkheimer, M, (1972), “Art and Mass Culture”, in Critical Theory: Selected Essays, tr., Matthewj, Oconnelletal .New York: Herder and Herder