نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل عالی زاد ¹
• نیلوفر باغبان مشیری ²

¹ استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی.

² ** دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول).

چکیده

زمین‌لرزه، تنها در کتب علمی است که به شیوه‌ای عینی فهمیده می‌شود، درحالی‌که در جامعه انسانی در زمینه‌ای اجتماعی معنا می‌یابد و در ادامه تجربیات تاریخی درک می‌شود. زمین‌لرزه سرپل ذهاب در زیست روزمره ساکنانش انقطاع نفس‌گیری ایجاد می‌کند و بااین‌حال در ادامه جریانی قرار می‌گیرد که قدمتی به طول تاریخ دارد. با حضور در محل و انجام مصاحبه‌های عمیق با روایان فاجعه مشخص شد که تاریخ اجتماعی منطقه (همزیستی مذاهب گوناگون، تجربه جنگ، اسارت، بمباران شیمیایی، کشتارهای داخلی، نسل‌کشی، فقر، کولبری، اعدام و سوابق مبارزات سیاسی) در فهم فاجعه طبیعی نقش‌آفرینی می‌کند. تجربه زمین‌لرزه در هویت فردی و جمعی بازماندگان ادغام می‌شود و با دیگر المان‌های حافظه جمعی آنان رابطه برقرار می‌کند. نظام معرفتی، تجربه زمین‌لرزه را در خود سامان می‌دهد و با تحلیل رنج‌های جمعی، کنشگری در برابر آن را رقم می‌زند. نتیجه بررسی نشان می‌دهد که هراس مشترک مرزنشینان ترس از خیانت، فراموش‌شدن و نادیده گرفته‌شدن است. عامل فاجعه، انسانی فهمیده می‌شود و احساس تعلق به مکان کاهش می‌یابد. به همین جهت پرورش بستری برای خلق روایات و هویت‌های جمعی، شنیده شدن آن‌ها، شناخته شدن آنان توسط یکدیگر و برقراری رابطه معنادار میان آن‌ها به نظر امری حیاتی می‌رسد.
 
 

کلیدواژه‌ها

• زمین‌لرزه سرپل ذهاب
• برساخت اجتماعی
• هویت مکانی
• ترومای جمعی

عنوان مقاله [English]

The Meaning of Sarpol-e-Zahab Earthquake in the Context of the Narrators’ Lived Experiences

نویسندگان [English]

• a a ¹
• Niloufar Baghban Moshiri ²

² Department of sociology, faculty of humanities, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

While earthquake is described objectively in scientific texts, it gets its meaning from a social context, and is understood in continuity of historical experience among people. Sarpol-e-Zahab earthquake interrupts everyday life of its habitats, and at the same time carries on a historical path. In-depth interviews with narrators of the disaster indicate that social history of the place (existence of different religions, war, enslavement, chemical bombing, civil wars, genocide, poverty, porterage (Koolbari), executions and political struggles) plays an important role in understanding a natural disaster. Experiencing an earthquake is integrated in individual and collective identities, and connects to other elements of collective memories. Epistemic system organizes the experience of this earthquake and determines the agency toward it. The results show that the common concern of the narrators includes fear of betrayal, marginalization and being forgotten. They perceive the disaster to be humanistic and their attachment to the place is reduced. Therefore it seems vital to prepare necessary requirements for creating collective identities and collective narratives and to help them to be heard and recognized by each other and to establish meaningful relationship between themselves.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Sarpol-e-Zahab Earthquake
• Social Construction
• Spatial identity
• Collective Traumas