نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 استادیار روانشناسی عمومی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

3 دانشیار روانشناسی عمومی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

4 مربی روانشناسی عمومی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضربا هدف تعیین اثربخشی هنردرمانی بر مهارت‌های اجتماعی_ ارتباطی، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال‌های طیف اتیسم انجام شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی و طرح آن پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کودکان 6 تا 12 ساله مبتلا به اختلال‌های طیف اتیسم شهر زنجان بود. نمونه شامل 26 کودک بود که به روش در درسترس انتخاب شدند و سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند (هر گروه 13 نفر). ابزار پژوهش پرسشنامه‌ نیمرخ مهارت‌های اجتماعی اتیسم اسکات بلینی، سیاهه تنظیم هیجان شیلدز و سیچتی و خرده مقیاس رفتار محدود و تکراری مقیاس رتبه‌بندی گیلیام- ویرایش دوم بود. گروه آزمایش در طی 44 جلسه به مدت چهار ماه تحت هنردرمانی که از برنامه مداخله هنر درمانی برای کودکان و نوجوانان درخودمانده جنیفر بت سیلورز (2008) الگوبرداری شده‌بود، قرارگرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها علاوه بر آمار توصیفی از آمار استنباطی تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که هنردرمانی بر مهارت‌های اجتماعی_ ارتباطی و مؤلفه‌های آن و مؤلفه‌‌های تنظیم هیجان و بی‌ثباتی/منفی‌گرایی و همچنین انعطاف‌پذیری رفتاری تأثیر مطلوب داشته است، بدین معنی که برنامه مداخله‌ای باعث بهبود مهارت‌های اجتماعی_ ارتباطی، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری شد. در نتیجه بنا بر یافته‌های حاصل از این پژوهش، می‌توان از هنردرمانی به عنوان یک روش مکمل درمانی جهت بهبود مهارت‌های اجتماعی_ ارتباطی، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال‌های طیف اتیسم بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Art Therapy on Social- Communication Skills, Flexibility Behavioral and Emotion Regulation in Children with Autism Spectrum Disorder

نویسندگان [English]

  • Maryam Bakhshi 1
  • Zekallah Morovati 2
  • Tahereh Elahi 3
  • Sara Shahmohamadian 4

1 M.A in Psychology, Zanjan University, Zanjan, Iran.

2 Assistant Professor of General Psychology, Zanjan University, Zanjan, Iran.

3 Associate Professor of General Psychology, Zanjan University, Zanjan, Iran.

4 Instructor of General Psychology, Zanjan University, Zanjan, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the effectiveness of art therapy on social-communication skills, emotional regulation and behavioral flexibility in children with autism spectrum disorder. This research was quasi-experimental and it's plan was pre-test, post-test and follow-up two months with the control group. The statistical population included 6-12 years old children with autism spectrum disorder in Zanjan. The sample consisted of 26 children who were selected by the available sampling method and then randomly assigned into two experimental and control groups (each group was 13). The instrument of research was questionnaire of Autism Social Skills Profile_ Scott Bellini's, the Emotion Regulation Checklist- Shields & Cicchetti, and the Gilliam Autism Rating Scale-Second Edition rating scale. The experimental group perch on art therapy interventation during 44 session for 4 months that extracted from art therapy program for children and adolescents with autism by Jennifer Beth Silvers (2008). In addition to descriptive statistics, inferential statistics, the repeated measure anova were used to analyze the data. Data analysis showed that art therapy had a good effect on social-communication skills and it's components, the components of emotional regulation and instability/negativity and also behavioral flexibility, means that the intervention program improved social communication, emotion regulation and behavioral flexibility. So according to the findings of this research, art therapy as a complementary therapeutic approach can be used to improve social-communication skills, emotion regulation and behavioral flexibility in children with autism spectrum disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • art therapy
  • social- communication skills
  • emotional regulation
  • behavioral flexibility
  • autism spectrum disorder
احمدی، سیدجعفر؛ صفری، طیبه؛ همتیان، منصوره و خلیلی، زهرا (1390). بررسی شاخص‌های روانسنجی آزمون تشخیصی اتیسم (GARS). مجله پژوهش‌های شناختی و رفتاری، سال اول، شماره 1، 87-104.
انجمن روانپزشکی آمریکا (2013). راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی_ ویرایش پنجم ، ترجمه: رضاعی، فرزین؛ فخرایی، علی؛ فرمند، آتوسا؛ نیلوفری، علی؛ هاشمی‌آذر، ژانت و شاملو، فرهاد تهران:. انتشارات ارجمند.
بهرامی، فاطمه؛ موحدی، احمدرضا؛ مرندی، سیدمحمد و عابدی، احمد (1392). تأثیر تمرین کاتا در کاهش رفتارهای کلیشه‌ای سه پسر مبتلا به نشانگان آسپرگر. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال سوم، شماره 1، 64-54.
 خانجانی، زینب و خاک‌نژاد، زهرا (1395). تأثیر موسیقی‌درمانی غیرفعال برنشانه‌ها، نارسایی ارتباطی و تعامل اجتماعی کودکان مبتلا به طیف اتیسم. فصلنامه سلامت روانی کودک، دوره سوم، شماره 3، 105-97.
 جوادی، فرشته و مقدم، کاوه (1395). اختلال‌های طیف اتیسم(تعاریف اختلال، سیر تحولی و طبقه‌بندی مداخله‌های درمانی، توانبخشی و آموزشی). فصلنامه اطلاع رسانی، آموزشی، پژوهشی، سال دهم، شماره 39 و 40، 39-33.
 رضایی، سعید (1396). تدوین برنامه آموزش مهارت‌های اجتماعی و بررسی اثربخشی آن بر کفایت اجتماعی کودکان با اختلال یادگیری غیرکلامی و اختلال اتیسم با عملکرد بالا. مجله ناتوانی‌های یادگیری، دوره ششم، شماره 4، 82-67.
رضایی، سعید و لاری‌لواسانی، منا (1395). رابطه مهارت‌های حرکتی با مهارت‌های اجتماعی و رفتارهای چالشی در کودکان با اختلال طیف اتیسم. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، دوره هفتم، شماره 25، 33-19.
 رنگانی، اقدس؛ همتی‌علمدارلو، قربان؛ شجاعی، ستاره و اصغری‌نکاح، سیدمحسن (1394). اثر بخشی مداخله‌ی بازی‌درمانی عروسکی بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پسر با اختلال اتیسم. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، سال پنجم، شماره 20، 33-1.
 محمودی، مریم؛ برجعلی، احمد؛ غباری‌بناب، باقر؛ اختیاری، حامد و اکبری‌زردخانه، سعید (1395). تنظیم هیجان در کودکان با اختلال یادگیری و کودکان عادی. فصلنامه یادگیری آموزشگاهی و مجازی، سال چهارم، شماره13، 96-84..
مقدم، کاوه؛ استکی، مهناز؛ پیشیاره، ابراهیم؛ فرهبد، مژگان و غریب، مسعود (1389). تأثیر آموزش هنرهای تجسمی بر مهارت‌های ادارک بینایی دانش‌آموزان حساب نارسا. ویژه‌نامه توانبخشی اعصاب کودکان، دوره یازدهم، شماره پنجم، 57-50.
 نقدیشی، مهسا و اعلمی، مهدی (1394). اثربخشی هنردرمانی ب  کاهش اضطراب کودکان دارای اتیسم. دومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی. دانشگاه تربت حیدریه، 10-1. 
 Aldao, A., Nolen-Hoeksema, s., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30, 217-237.
Bernardini, S., Porayska-Pomsta., & Smith, T. J. (2014). ECHOES: An intelligent serious game for fostering social communication in children with autism. Information Sciences, 264, 41- 60.
Betts, D., Harmer, R., & Schmulevich, G. (2014). The Contributions of Art Therapy in Treatment, Assessment, and Research with People Who Hav Autism Spectrum Disorders. Chapter 25. Frontiers in Autism Research, Downloaded from www. Worldscientific. Com.
Durrani, H. (2014). Facilitating Attachment in Children With Autism Through Art Therapy: A Case Study. Journal of Psychotherapy Integration  American, 24, 99-108.
Elliott, S. N., & Gresham, F. M. (1993)."Social skills interventions for children". Journal of behavior modification,17, 287-313.
Emery, M. J. (2004). Art Therapy as an Intervention for Autism. Journal of the American Art Therapy Association, 21, 143-147.
Eren, B. (2015). The Use of Music Interventions to Improve Social Skills in Adolescents with Autism Spectrum Disorders in Integrated Group Music Therapy Sessions. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 197, 207- 213.
Gabriels,  R. L. (2003). Art therapy with children who have autism and their families. In Handbook of Art Therapy. Edited by Malchiodi, C. A. Chapter 15, 193-206.
 
Gardener, H., Spiegelman, D ., & Buka, S. L. (2011). Perinatal and neonatal risk factors for autism: a comprehensive meta-analysis. Pediatrics, 128, 344-355.
Gunther, G., Blokland-Vos, J., Van Mook, C., & Molennar, J. P. (2009).  Vaktherapie binnen klinische schematherapie. Handboek Kilnishe Schematherapie, 99-130.
Holmqvist, G., Roxberg, A., Larsson, L., & Lundqvist-Persson, C. (2017). What art therapists consider to be patient’s inner change and how it may appear during art therapy. The Art in Psychology, 56, 45-52.
Kim, J. (2014). The Impact of Two-Dimensional versus Three-Dimensional Art Therpay on Locus of Control in Special Needs Children in South Korea. Florida State University College of Visual Arts, Theatre & Dance.
Lu, L., Petersen, F., Lacroix, L., & Rousseau, C. (2010). Stimulating creative play in children with autism through sandplay. The Art in Psychotherapy, 37, 56-64.
Lusebrink, V. B. (2010). Assessment and Therapeutic Application of the Expressive Therapies Continuum: Implications for Brain Structures and Functions. Journal of the American Art Therapy Association, 27, 168-177.
Mandell, D., & Lecavalier, L. (2014).  Should we believe the Centers for Disease Control and Preventionʼs autism spectrum disorder prevalence estimates? Journals of Permissions, 18, 482-484. 
Martin, N. (2009). Art as an Early Intervention Tool for Children with Autism. First Published in 2009 by Jessica Kingsley, London.
Matson, J. L., & Kozlowski, A. M. (2011). The increasing prevalence of autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 5, 418-425.
Mazefsky, C. A., Herrington, J., Siegel. M., Scarpa, A., Maddox, B. B., Scahill, L., & White, S. W. (2013). The Role of Emotion Regulation in Autism Spectrum Disorder. Jouranl of American Academy of Child & Adolescent psychiatry, 52, 679-688.
Mazefsky, C. A., Kao, J., & Oswald, D. P. (2011). Preliminary evidence suggesting caution in the use of psychiatric self-report measures with adolescents with high-functioning autism spectrum disorders. Research Autis Spectrum Disorder, 5, 164-174.
Mazefsky, C. A., & White, S. W. (2014). Emotion Regulation Concepts & Practice in Autism Spectrum Disorder.  Journal of Child Adolesc Psychiart Clin N Am, 32, 15-24.
 Molina, P., Nives Sala, M.,  Zappulla, C.,  Bonfigliuoli, C.,  Cavioni, V., Assunta Zanetti, M., Baiocco, R.,  Laghi, R.,  Pallini, S.,  De Stasio, S.,  Raccanello, D., & Cicchetti, D. (2014). The Emotion Regulation Checklist – Italian translation. Validation of parent and teacher versions. European Journal of Developmental Psychology, 11, 624-634.
 
Ornoy, A., Weinstein-Fudim, L., & Ergaz, Z. (2015). Prenatal factors associated with autism spectrum disorder (ASD). Reproductive Toxicology, 56, 155-169.
Peters- Scheffer, N., Didden, R., Sigafoos, J., Green, V. A., & Korzilius, H. (2013). Behavioral flexibility in children with autism spectrum disorder and intellectual disability. Research in Autism Spectrum Disorders, 7, 699- 709.
Posar, A., & Visconti, P. (2016). Autism in 2016: the need for answers. Journal de Pediatria, 93, 111-119.
Raffery-Bugher, E., Brown, J., Hastings, B., & Arndt, C. (2015). Benefits of Art Therapy as Treatment for Autism Spectrum Disorder:  An Exploratory Review. Journal of Special Populations, 1, 1-10.
Samadi, S. A., McConkey, R. (2015). Screening for Autism Iranian Preschoolers: Contrasting M-CHAT and a Scale Developed in Iran. Journal of Autism Development Disorder, 45, 2908-2916.
Samson, A. C., Phillips, J. F., Parker, K. J., Shah, S., Gross, J. J., & Harden, A.Y. (2013). Emotion Dysregulation and the Core Features of Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism Development Disorder. 44, 1766-1772.
 
Saracino, J., Noseworthy, J., Steiman, M., Rrisinger, L., & Fombonne, E. (2010). Diagnostic and Assessment Issues in Autism Surveillance and Prevalence. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 22, 317-330.
Schweizer, C. (2014).Beeldende therapie voor kinderen met autism     spectrum-stoornis.Weten-schappelijk Tijdschrift Autisme, 12, 28-35.
Schweizer, C., Knorth, E. J., & Spreen, M. (2014). Art therapy with children with Autism Spectrum Disorders: A review of clinical case descriptions on ‘what works’. The Arts in Psychotherapy, 5, 577-593.
Silvers, J. B. (2008). Art Therapy Workbook for Children and Adolescents with Autism. A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirements for the Degree of Master of Arts in Art Therapy & Counseling. Ursuline College
Yates, K., & Couteur, A. L. (2016). Diagnosing autism/ autism spectrum disorders. Journal of Paediatrics and Child Health, 26, 513-518.