آسیب‌شناسی فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایة نهم استان ایلام

موسوی, سید علی; پیرانی, عارف; مومنی, حسن

doi:10.22034/jei.2020.114617

آسیب‌شناسی فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایة نهم استان ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری فلسفه تعلیم‌وتربیت، دانشگاه آزاد واحد اراک، اراک، ایران

² دکتری روان شناسی، دانشگاه فرهنگیان

³ کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ایران

10.22034/jei.2020.114617

چکیده

همگام با تغییرات نظام آموزشی کشورمان در سالیان اخیر، موضوع هدایت تحصیلی نیز دچار تغییراتی شد که برخی چالش‌ها و آسیب‌ها را در پی داشته است. در همین راستا، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی آسیب‌شناسی فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایة نهم استان ایلام در سال تحصیلی 98-1397 بود. با بهره‌جستن از ابزارهای کیفی و کمی، مطالعة حاضر از نوع روش تلفیقی بود. در بخش کیفی، تحلیل مضمون مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته‌ای با دانش‌آموزان، اولیا و مشاوران، تا حصول اشباع نظری تا 27 مصاحبه انجام شد. روش نمونه‌گیری به‌کاررفته از نوع هدفمند بوده و یافته‌ها توسط دیدگاه مشارکت‌کنندگان اعتباریابی شده‌اند. تجزیه‌وتحلیل کدها به 44 کد مفهومی ذیل آسیب‌شناسی موضوع منجر شد که در هشت مقولة اصلی طبقه‌بندی شدند: «چالش‌های بنیادین انتخاب، باورهای خاص اولیا، برگه‌های نمادین، ملاک عینی انتخاب، بی‌ملاحظگی و رفع تکلیف، عملکرد مشاور از باور تا ناباوری، نارسایی الکترونیکی و القائات ناهمگون». بخش کمی نیز شامل 400 دانش‌آموز بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه نیز بر اساس یافته‌های کیفی تدوین و اعتبار آن با تحلیل عاملی تأییدی مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد، از بین آسیب‌های هشتگانة مستخرج کیفی، چالش‌های انتخاب رشته از دیدگاه دانش‌آموزان مهم‌ترین آسیب بود. همچنین، نتایج آزمون من- ویتنی برای تعیین ملاک اصلی در کسب رشته، حاکی از این بود که دانش‌آموزان نمرات کارنامه را اصلی‌ترین معیار برای کسب رشتة دلخواه دانسته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The pathology of the 9th grade students' educational guidance process in Ilām province

نویسندگان [English]

seyyed Ali Moosavi ¹
Āref Pirāni ²
Hasan Mo'meni ³

¹ (PhD), Islamic Āzād University (Arāk Branch), Arāk, Iran

² (PhD), Farhangiān University

³ MA in Sociology from University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Along with the changes made in Iran’s education system in the recent years, the subject of “the educational guidance” has also undergone some changes along with some challenges and damages. So, the main aim of this research was to examine the pathology of the 9th grade students' educational guidance process in Ilām province in the academic year of 2018-2019. Using the qualitative and quantitative tools, the present study was a mixed-methods one. In the qualitative section, using the thematic analysis method, the in-depth and semi-structured interviews were conducted with students, parents, and counselors and to reach the theoretical saturation, 27 interviews was conducted. The sampling method was a purposeful type and the findings were validated by the participants’ perspectives. By coding and analyzing the codes, 44 conceptual codes were developed for the pathology of the subject, which were classified as the 8 main categories, i.e., the fundamental selection challenges, particular beliefs of the parents, symbolic forms, objective criterion of choice, inconsiderateness and doing casually, advisor’s performance from belief to disbelief, electronic failure, and the heterogeneous inductions. The quantitative section also included a sample size of 400 students who were selected using the random sampling method. The questionnaire was also designed based on the qualitative findings and its validity was verified by the confirmatory factor analysis. The results revealed that among the eight qualitative harms derived, the challenges of choosing a discipline were the most important damage from the perspective of students. The results of the Mann-Whitney test to determine the main criterion for obtaining the field suggested that the students have recognized the record scores as the main criterion for obtaining the desired field of study.

کلیدواژه‌ها [English]

Educational Guidance
Pathology
Mixed Methods
Counsellors

مراجع

ابراهیمی‌مقدم، ندا، صمدی، بیتا و شریفی، اصغر. (1396). شناسایی دلایل تمایل و عدم تمایل دانش‌آموزان به انتخاب رشتة هنر، مطالعة موردی دانش‌آموزان دختر پایة اول متوسطه منطقه 2 شهر تهران. فصلنامة اندیشه‌های نوین تربیتی، 13(2)، 174-153.

احمدی، سید احمد. (1387). روان‌شناسی نوجوانان و جوانان. اصفهان: مشعل.

بهنام‌فر، رضا، ضامنی، فرشیده و عنایتی، ترانه. (1394). تأثیر عدم رضایت از رشته تحصیلی بر رفتار سکوت کلاسی. دوماهنامة علمی پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(3)، 149-145.

ذکایی، محمد سعید. (1387). جامعه‌شناسی جوانان ایران. تهران: موسسه انتشارات آگاه.

رستگار خالد، امیر. (1383). نقش خانواده‌ها در هدایت شغلی فرزند و شکل‌دهی به هویت کاری او (مورد: بررسی الگوهای ترجیحات شغلی والدین). مجلة کار و جامعه، 56(1383)، 39-27.

رضاپور میرصالح، یاسر، شفایی، مریم و براتی، سمیه. (1395). بررسی وضعیت آگاهی، دسترسی و استفاده دانش‌آموزان از منابع اطلاعاتی مؤثر بر انتخاب رشته تحصیلی. فصلنامة پژوهش‌های مشاوره، 15(60)، 83-60.

زندوانیان نائینی، احمد. (1385). مقایسه تطبیقی عملکرد تحصیلی فارغ‌التحصیلان نظام جدید آموزشی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

وزارت آموزش و پرورش (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.

سالاری، علی. (1384). بررسی نگرش دانش‌آموزان سال اول نظام جدید آموزش متوسطه و والدین آن‌ها نسبت به شاخه فنی و حرفه‌ای و کاردانش. کارشناسی تحقیقات آموزش و پرورش خراسان رضوی.

شفیع‌آبادی، عبدالله. (1389). راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی. تهران: انتشارات سمت.

شریفی، بهمن، نیازآذری، کیومرث و جباری، نگین. (1399). ارائه مدل هدایت تحصیلی کارآمد دانش‌آموزان؛ مبتنی بر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات. فصلنامة فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی،10(39)، 64-45.

طباطبایی، فاطمه. (9 آذر 1397). مسئولان آموزش و پرورش درباره جزئیات طرح هدایت تحصیلی و اعتراض خانواده دانش‌آموزان به همشهری توضیح می‌دهند. قابل بازیابی در سایت همشهری، http://newspaper.hamshahri.org/id/23914

نیازی، محسن، عقیقی، محمد، سلیمان‌نژاد، محمد و رازقی مله، هادی. (1397). ترجیحات انتخاب رشته دانش‌آموزان ورود به دوره متوسطه دوم بر اساس روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP). فصلنامة اندازه‌گیری تربیتی، 8(32)، 143-162.

نظری، الناز، محمدی، فاطمه و حاتمی، حسین. (1389). ارائه راهبردهایی برای هدایت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهرستان سیرجان. فصلنامة رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1(3)، 130-117.

نیازآذری، کیومرث، شریفی، بهمن و جباری، نگین. (1399). ارائه مدلی برای دستیابی به هدایت تحصیلی کارآمد دانش‌آموزان در نظام آموزشی ایران. فصلنامة علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 11(41)، 135-158.

نویدی احد. (1397). هدایت تحصیلی در نظام آموزش و پرورش ایران: تجارب عملی و چالش‌های پایدار. فصلنامة علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت، ۳۴(۱)، 34-9.

مرادی، انسیه و اخوان تفتی، مهناز. (1392). بررسی رضایت دانش‌آموزان دوره متوسطه نظری از انتخاب رشته خویش و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامة روان‌شناسی تربیتی، 9(28)، 139-122.

Araujo, A., Taveira, M. C., Silva, A. D., Mota, A. I., Marques, C. (2012). A shared agenda for career education and citizenship education in Portuguese schools. In L. Gómez Chova, A. López Martínez, I. and Candel Torres (Eds), INTED2012 Proceedings 6th International Technology, Education and Development Conference (pp. 3698-3703). Valencia, Spain: International Association of Technology, Education and Development (IATED).

Creswell, John W. (2009). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (3rd Ed). Los Angeles: Sage Publications.

Cernicova, M., & Palea, A. (2014). Measuring the Students’ Perception Chosen Profession. Case Study: PR Students in Western Romania. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116(2014), 2825-2831.

Crookston, B. B. (1972). A developmental view of academic advising as teaching. Journal of College student Personnel,4(13),12-17.

Eremie, C. & Okwulehie, M. (2018). Factors Affecting Career Choice among Senior Secondary School Students in Obio/Akpor Local Government Area of Rivers State (Implication to Counselling). International Journal of Innovative Education Research, 6(2), 27-39.

Erlich, R. J., & Russ-Eft, D. F. (2012). Assessing academic advising outcomes using social cognitive theory: A validity and reliability study. NACADA Journal, 32(2), 68-84.

Giustinelli, P., & Pavoni, N. (2017). The evolution of awareness and belif ambiguity in the process of high school track choice. Review of Economic Dynamics, 25(12), 93-120.

Hoque, j. (2018). Vocational Interests of secondary school of student in relation to their level of aspiration, International Journal of Research in Social Sciences, 8(4), 793-803

Lazarus, K., Mohammed, O., & Adigun, O. (2013). Family and teacher factors as determinant of career decisions among adolescents with hearing impairment in Ogun State, Nigeria. Journal of Education and Practice, 4(10), 161-168.

Owens, M. R. (2015). Student perceptions of academic advisor effectiveness and student success: Factors that matter (Doctoral dissertation). Eastern Illinois University.

Perry, J. C., Liu, X., & Pabian, Y. (2010). School engagement as a mediator of academic performance among urban youth: The role of career preparation, parental career support, and teacher support. The Counseling Psychologist, 38(2), 269-295.

Quinter, M. & Edvards, K. (2011). Factors Influencing Students Career Chices Among Secondary School Students in Kisumu Municipality, Kenya. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies. 2(2), 81-87.

Smith, C. L., & Allen, J. M. (2014). Does contact with advisors predict judgments and attitudes consistent with student success? A multi-institutional study. NACADA Journal, 34(1), 50-63.

Sawitri, D. R., Creed, P. A., & Zimmer-Gembeck, M. J. (2014). Parental influences and adolescent career behaviours in a collectivist cultural setting. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 14(2), 161-180.

Udoh, N. A., & Sanni, K. B. (2012). Parental background variables and the career choice of secondary school students in uyo local government area, Nigeria. Mediterr J Soc Sci, 3(1), 497-504.

Wingfield, R. J., Reese, R. F., & West-Olatunji, C. A. (2010). Counselors as Leaders in Schools. Florida Journal of Educational Administration & Policy, 4(1), 114-130.

Young-Jones, A. D., Burt, T. D., Dixon, S., & Hawthorne, M. J. (2013). Academic advising: Does it really impact student success? Quality Assurance in Education, 21(1), 7-19.