ارائه الگو‌ی مدیریتی ارزش‌گذاری اقتصادی کارکردهای منابع آب (مطالعه موردی رودخانه زاینده‌رود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه اردکان

3 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه اردکان

چکیده

آب گران‌بهاترین ثروتی است که در اختیار بشر قرارگرفته است، به‌خصوص در مناطق خشک که سطح وسیعی از کشور ما را در برگرفته است. هدف اصلی مطالعه حاضر برآورد ارزش آب زاینده‌رود برای کارکردهای استفاده‌ای و غیر استفاده‌ای با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسشنامه دوگانه دوبعدی، هم‌چنین برآورد ارزش آب در بخش کشاورزی برای محصولات گندم و جو در شرق اصفهان شبکه آبشار و روددشت و در نه بخش با استفاده از روش پسماند انجام شد. ارزش آب در بخش صنعت نیز برای صنعت فولاد و مبارکه اصفهان با استفاده از روش هزینه تمام‌شده و بازده برنامه‌ای برآورد گردید. نتایج نشان می‌دهد متوسط تمایل به پرداخت هر خانوار 3.6نفری در سال 1396 برای کارکرد استفاده‌ای ماهیانه 29943 ریال، برای کارکرد غیر استفاده‌ای ماهیانه 41216 ریال می باشد. این در حالی است که ارزش هر مترمکعب آب در بخش کشاورزی در سال 1394 برای محصول گندم در شبکه آبشار 1191 ریال و برای شبکه روددشت 2033 ریال و برای محصول جو در شبکه آبشار 308 ریال و برای شبکه روددشت 210 ریال برآورد شده است. علاوه بر این ارزش به‌دست‌آمده برای هر مترمکعب آب برای صنایع فولاد و مبارکه اصفهان برابر 764000 ریال برآورد شده است. از این رو، پیشنهاد می‌شود با فراهم کردن زمینه های آموزشی و افزیش سطح آگاهی شهروندان بویژه در افراد با سطح تحصیلات پایین در خصوص کارکرد منابع آبی، زمینه افزایش تمایل به پرداخت را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


زاغی بیجارپس، م. (1396) ارزیابی خسارت‌های اقتصادی-زیست‌محیطی ناشی از تخلیه آب‌های زیرزمینی در دشت قزوین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
زراعت کیش، سی. (1395) ارزش‌گذاری اقتصادی آب در بخش کشاورزی با رویکرد زیست محیطی. مجله تحقیقات و اقتصاد توسعه کشاورزی ایران، دوره 2-47 شماره 1.
سازمان جهادکشاورزی استان اصفهان، (1394). http://agri-es.ir/
سالمی، ح. و حیدری، ن. (1385) گزارش فنی؛ ارزیابی منابع و مصارف آب در حوزه آب ریز زاینده‌رود. تحقیقات منابع آب ایران، جلد 2، (1): 72-76.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان. (1395). https://www.msc.ir/
فتاحی اردکانی، ا. فضل‌اللهی مله، ا. (1394). مقایسه ترجیحات عمومی و تمایل به پرداخت گردشگران و ساکنان شهرستان ساری برای حفاظت از دریای خزر. مجله اقتصاد کشاورزی، 9(1)، 152-135.
فتاحی اردکانی، ا. موسی نژاد، م ق. (1377). اندازه گیری بهره وری مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تولید پسته درشهرستان اردکان. مجله علوم کشاورزی سائق، 4(0)، شماره پیاپی 1285.
فتاحی، ا. (1389) ارزش‌گذاری اقتصادی آب‌های زیرزمینی دشت یزد- اردکان، رساله دکتری دانشگاه تهران.
فتاحی، ا. (1392) مبانی ارزش‌گذاری اقتصادی منابع طبیعی. انتشارات دانشگاه اردکان.
مساح بوانی، ع. و مرید، س. (1384) اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب و تولید محصولات کشاورزی مطالعه‌ی موردی: حوضه‌ی زاینده‌رود اصفهان. تحقیقات منابع آب ایران، جلد 1، (1): 40-47.
میرمحمدصادقی، م. نادری، ک. (1394) مدیریت یکپارچه منابع آب زاینده‌رود. همکاری تحقیقات و توسعه‌ی ایرانی-آلمانی برای آینده‌ای بهتر.
ناجی، م. بنیاسدی، م. صالحی، ا. و رفیعی، ح. (1390) برآورد ارزش تفرجی پارک قائم کرمان با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط، مجله جنگل ایران. شماره3، 241-233.
وزارت نیرو، معاونت امور آب و ابفا. (1390) راهنمای تعیین ارزش اقتصادی آب برای مصارف کشاورزی.  نشریه شماره 567.
 
Abedi, Z. Fattahi Ardakani, A. Hanifnejad, A.R. and Dashti Rahmatabadi, N. (2013). Groundwater Valuation and Quality Preservation in Iran: The Case of Yazd. Int. J. Environ. Res., 8(1):213-220.
Ataei,S. Joolaie, R. Fatahi Ardakani, A. Amirnejad, H. Shirani Bidabadi, F. (2013). Estimating the recreational value of wilderness areas in the tourist season with contingent valuation method (Case Study: Sadiq Abad Desert). International Journal of Farming and Allied Sciences, 2-23/1112-1117.
Banadkooki, F. B., Atashkar, M., Yaghmaei, L., & Ardakani, A. F. (2016). Water Productivity of Wheat Production: A Case Study of Abarkooh, Yazd, Iran. International Bulletin of Water Resources & Development (IBWRD), Vol. (IV)– No. (01)- S.N. (13)
Bateman, I. J. Langford, L. H. Turner, R. K. Willis, K. G. and Garrod, G. D. (1995). Truncation Affects in Contingent Valuation Studies. Ecological Economics, Volume 12, PP:161-179.
Fatahi Ardakani, A. & Hashemi Shiri, M. (2017). Design of insurance pattern of organic products (case study: tomato of Murghab plain). International Journal of Environmental Science and Technology, 1-10. DOI 10.1007/s13762-017-1577-7
Fatahi, A., Bostan, Y., & Arab, M. (2016).The Comparison of Methods of Discrere Payment Vehicle (Dichotomous Choice) in Improving the Quality of the Environment (a case study of air pollution in Tehran). International Conference of Research Science and Technology.
Fatahi, A., Rezvani, M., Bostan, Y., & Arab, M. (2016). Estimating public participation in investment organic products in Babol (Case Study: Organic rice). International Conference of Research Science and Technology.
Genius, M. Patry, A. Hatzaki, E. Kouromichelaki, E. M. Kouvakis, G. Nikiforaki, S. and Tsagarakis, K. P. (2008) Evaluating consumers willingness to pay for improved potable water quality and quantity. Water Resource Manage, 1825-1834.
Hadker, N., Sharma, S., David, A. & Muraleedharan, T. R. (1997) Willingness-to-Pay for Borivil National Park: Evidence from a Contingent Valuation. Ecological Economics. 21: 105-122.
Hanemann, M. Loomis, J. and Kanninen, B. (1991) Statistical Efficiency of Double-Bounded Dichotomous Choice Contingent Valuation. American Journal of Agricultural Economics. 1255-1263
Judge, G. G. Hill, R. C. Griffiths, W. Lutkepohl, H. and Lee, T. C. (1988) The Theory and Practice of Econometrics. 2nd edition, Wiley, New York, USA.
Park, T. and Loomis, J. (1996) Joint Estimation of Contingent Valuation Survey Responses. Environmental and Resource Economics. 7: 149-162.
Singh K, (2007) Rational pricing of water as an instrument of improving water use efficiency in the agricultural sector: A case study in Gujarat, India. International Journal of Water resources development. 23: 679 –690.
Tang, J. Folmar, H. and  Xue, J. (2015). Technical and allocative efficiency of irrigation water use in the Guanzhong Plain, China. Food Policy. 50: 43-59.
Young, R.A. (2005) Determining the Economic Value of Water; Concepts and Methods, Washington DC: Resources for the Future.