چالش‌های اجرای اصلاحات ارضی در فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس (1341-1350ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورة اسلامی، گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

هدف: گزارش  ابعاد و روند اجرای اصلاحات ارضی و مشکلات آن در فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس.
روش/ رویکرد پژوهش: برای گرد‌آوری داده‌ها منابع آرشیوی و کتابخانه‌ای بررسی شده است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: اصلاحات ارضی در این منطقه تحت‌تأثیر حوادث فارس و برنامۀ سرکوب مالکان و خوانین منطقه در آرامش و بدون مخالفت پیش رفت. اکثر مالکان بدون مخالفت و داوطلبانه اسناد مالکیت خود را به سازمان اصلاحات ارضی تحویل دادند گرچه برخی کوشیدند با رشوه‌دادن به مأموران اصلاحات ارضی منافعی برای خود حفظ کنند. نبود سازمان مستقل اصلاحات ارضی در مرکز  و بخش‌ها  و کمبود امکانات مالی و نیروی انسانی آموزش‌دیده پیشبرد اصلاحات را دشوار کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Land Reform Implementation in Southern Region of Iran

نویسندگان [English]

  • Zeynab Ghanbarynejad 1
  • Habibollah Saeedinia 2
1 PhD Student of History, Persian Golf University, Boshehr, I. R. Iran
2 Associate Professor, Department of History, Persian Golf University, Boshehr, I. R. Iran
چکیده [English]

Purpose: This paper reports how the 1960s land reform in Iran was implemented in the southern territory of Iran along the Persian Gulf.
Method and Research Design: Archival material and library resources were consulted to collect data.
Findings and conclusion: The reform in the territory proceeded smoothly after resistance by lanlords and tribal chiefs in the neigbering Fars province was suppressed. Landlords voluntarily handed over their ownership documents to the authorities, though some tried to bribe local officials to save their interests. Nonetheless, the absence of an independent department in the region to oversee the reform, lack of financial resources, and trained staff caused some delay in the process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land Reform
  • Iran
  • Bushehr Province
  • Hormozgan Province
منابع
اسناد
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی ایران (ساکما تهران):
010713-230؛ 11482-230؛ 62127-240؛ 4054-290؛ 125616-293؛ 125789-293؛ 141723-293؛ 13940-14-312؛ 029223-320؛ 000183-350.
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی فارس (ساکما فارس): 293255-98؛ 2975-293-98؛ 8915-293-98؛ 4436-293-98.
کتاب
امیراحمدیان، بهرام. (1385). تقسیمات کشوری. (ج1). تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
ایوانف، م.س. (1385). عشایر جنوب. (کیوان پهلوان، معصومه داد، مترجمان). تهران: انتشارات آرون.
پورافضل، حسن. (1351). اصلاحات ارضی و واحدهای دسته‌جمعی تولید کشاورزی. شیراز: انتشارات دانشگاه پهلوی.
پهلوی، محمدرضا. (بی‌تا). به‌سوی تمدن بزرگ. تهران: کتاب‌خانۀ پهلوی.
حسینی فسایی، میرزاحسن. (بی‌تا). فارسنامۀ ناصری. تهران: انتشارات کتاب‌خانۀ سنایی.
حقیقت رفیع، عبدالرفیع. (1376). فرهنگ تاریخی و جغرافیایی شهرستان‌های ایران. تهران: انتشارات کومش.
خاطرات 15 خرداد شیراز. (ج2). (1375). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
خسروی، خسرو. (1357). جامعۀ دهقانی در ایران. تهران: انتشارات پیام.
دومورینی، ژ. (1375). عشایر فارس (اصلاحات ارضی). (دکتر جلال‌الدین رفیع‌فر، مترجم). تهران: انتشارات تهران.
سوداگر، محمد. (2537). نظام ارباب‌رعیتی در ایران. تهران: مؤسسۀ تحقیقات اقتصادی و اجتماعی پازند.
صفی‌نژاد، جواد. (1368). ُبنِه (نظام‌های زراعی سنتی در ایران). تهران: انتشارات امیرکبیر.
عمید، محمدجواد. (1381). کشاورزی، فقر و اصلاحات ارضی در ایران. (رامین امینی‌نژاد، مترجم). تهران: نشر نی.
فریدی مجید، فاطمه. (1390). سرگذشت تقسیمات کشوری 1285-1385. (جلد2). تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
لمبتون، آن. (1345). مالک و زارع. (منوچهر امیری، مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
لمبتون، آن. (1394). اصلاحات ارضی در ایران 1340-1345. (مهدی اسحاقیان، مترجم). تهران: انتشارات امیرکبیر.
محرمی، نعمت‌الله؛ مهربان، حسن. (1385). مجموعه‌قوانین و مصوبات تقسیمات کشوری 1285-1363. تهران: گوهرشاد.
مراغه‌ای، حاج‌زین‌العابدین. (بی‌تا). سیاحت‌نامۀ ابراهیم‌بیگ یا بلای تعصب او. چاپ قاهره.
هوگلاند، اریک. (1381). زمین و انقلاب در ایران، (فیروزه مهاجر، مترجم). تهران: انتشارات شیرازه.
مقاله
اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی. (1372). «طبقات اجتماعی در دورۀ پهلوی». (عماد افروغ مترجم). راهبرد، ش2، صص 102-126.
زاهدانی، زاهد؛ ایمان، محمدتقی. (1361). «تاریخچۀ تعاونی‌های روستایی ایران».سلسله‌مقالات بخش برنامه‌ریزی و جامعه‌شناسی، ش12.
زاهدی مازندرانی، محمدجواد. (1373). «مروری تحلیلی بر سیر تحقیقات روستایی و عشایری در ایران». اقتصاد کشاورزی و توسعه، دورۀ 2، ش6، صص 151-159.
سلیم. «سفری گذرا به جنوب». روزنامۀ بهار ایران. 14/10/1351، ش2522، صص 1-2.
کلاهی، رسول. (1346). «بررسی اجمالی جغرافیای کشاورزی ایران». نشریۀ جغرافیایی، بخش اقتصاد دانشگاه شیراز، شمارۀ 3. صص 12-13.
روزنامه
اطلاعات: 25/10/1338؛ 23/8/1341؛ 28/12/1341.
پارس: 12/8/1341؛ 23/8/1341.
پیک خجسته: 29/3/45؛ 16/6/48.
خواندنی‌ها: 21/11/1340.
سروش: 22/11/1324.
کیهان: 17/4/1340؛ 13/5/1341؛ 7/8/1341؛ 23/8/1341؛ 15/9/1341.