تشکیک در منشأ شباهت آثار هنرهای اسلامی (بر اساس آراء ملاصدرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته مرمت بناهای تاریخی، دانشکده حفاظت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

«آثار هنری» در طیف گسترده خود، دارای تنوع و تفاوت بسیار هستند. اما در میان این همه تنوع، شباهت‌هایی نیز می‌توان یافت که موجب پیوند و وحدت این آثار متکثر می‌شود. شباهت آثار تا حدی فراگیر است که مستشرقین محدوده بزرگی از آثار در تاریخ و جغرافیا را با نام «هنر اسلامی» تشخص داده‌اند و آن‌ها را واجد ویژگی مشترک دانسته‌اند. سؤال اینجاست که شباهت و اشتراک آثار هنرهای اسلامی در چیست؟ این پژوهش از منظر جدیدی مبتنی بر مبانی نظری مولد این آثار، به موضوع پرداخته است که می‌تواند در شناخت آثار هنری ابعاد دیگری را مطرح نماید. لذا با نگاهی عمیق‌تر به نظام عالم، و بر اساس نظریه وحدت تشکیکی وجود که تبیین وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است، این فرضیه مطرح می‌شود که امری واحد میان آثار هنری مشترک است. سپس سؤال دوم پژوهش این گونه مطرح می‌شود که نظریه تشکیک صدرا چگونه وحدت آثار هنری در عین تکثر آن‌ها را توجیه می‌کند؟ نظریه تشکیک بیان می‌دارد وجود، حقیقت مشکک ذومراتبی است که عامل وحدت عالم متکثر است. هر پدیده در عالم بنا به ظرفیتی که دارد بهره‌ای از وجود برده است. با تعمیم نظریه تشکیک از عالم به مجموعه آثار هنری، اثبات می‌شود آنچه منشأ و عامل شباهت و پیوند مجموعه متکثر آثار هنری است یک امر واحد بیش‌تر نیست؛ امری از سنخ وجود، نور و زیبایی. در حقیقت بن‌مایه و آنچه میان آثار هنری و بالاخص آثار هنرهای اسلامی مشترک است محتوای معنایی آن است که انعکاس و بیان حقایق اعلی است. اما آثار هنری در بیان حقیقت نسبت به هم قدرت و قابلیت کم‌تر و بیش‌تر دارند که ناشی از درجات متفاوت ظرفیت وجودی هر اثر هنری است. در نهایت می‌توان گفت منشأ شباهت آثار هنری تجلی امری واحد در مراتب متعدد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Skepticism over the Origin of Similarity of Islamic Works of Art Using Mulla Sadra Perspective

نویسندگان [English]

  • Maedeh kalantari 1
  • Mehdi Saedvandi 2
1 Ph.D Student of Conservation Historical Buildings, Faculty of Conservation, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor of Architecture, Faculty of Architecture, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

"Works of art" are widely diverse. However, some similarities can be found throughout all this diversity that links and unifies these various works. Works are so pervasive that orientalists have identified great works of history and geography as "Islamic art" and considered them to share a common feature. The question is: What are the similarities of the Islamic works of art? This research has concerned this subject from a new perspective drawing upon theoretical foundations which can use other dimensions to identify works of art. Hence, viewing the existential system and using the Skepticism Theory of Unity of Existence, which explains unity in plurality and plurality in unity, it is hypothesized that one single phenomenon is common to works of art. Then, the second question of the research is: How does Sadra's Theory of Skepticism explain the unity of works of art while being plural? The Theory of Skepticism states that existence is a doubtful truth with different levels that establishes unity in a diverse and plural world. Every phenomenon in the universe takes benefit of existence according to its capacity. Generalizing the Theory of Skepticism from existence to a collection of works of art, it is substantiated that what constitutes the origin and cause of similarity that links diverse works of art is nothing but one thing; i.e., that of existence accompanied by light and beauty. In fact, the very essence shared by all works of art and especially Islamic works of art is their semantic content, which mirrors transcendental truths. However, works of art differ as to express the truth, which arises from some levels of existential capacity of each work of art. Finally, one would say that similar works of art originate from one single thing of various levels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Works of Art
  • Islamic Arts
  • Similarity
  • Signification
  • Doubt
  • Mulla Sadra

مراجع

Abedi, A. (2000). The Gradation in Islamic Philosophy. Journal of Philosophical Theological Research, (2) 5-6, 35-47. Doi 10.22091/PFK.2000.450. http://pfk.qom.ac.ir/article_450.html
Akbarian, R. (2007). The “Essence” from Mulla Sadra’s Point of View. Journal of The Faculty of Letters and Humanities, 51, 41-68. https://www.magiran.com/paper/561106
Akbarian, R. (2009). The Place of Man in Mulla Sadra’s Transcendent Wisdom. Tehran: Elm.
Albahnassi, A. (2006). Islamic Art. Mahmoud Pour Aghasi. Tehran: Soore Mehr.
Burckhardt, T. (1986). Art of Islam, Language and Meaning. Masoud Rajab Nia. Tehran: Soroush.
Burckhardt, T. (1997). Eternal Values in the Islamic Art. Fundamentals of Spiritual Art: A Collection of Essays. Hossein Nasr. Tehran: Islamic Development Organization IR IRAN.
Emami Jome, M. (2006). Philosophy of Art Stimming from Mullasadraʹs Approach to Love. Tehran: Art Academy.
Guenon, R. (1982). ‎La Regne de la Quantite et Les Signes des Temps. Alimohammad Kardan Pour. Tehran: Center of Academic Publisher.
Hasani, H.R. (2006). Unity and Plurality of Existence in Transcendent Wisdom and Mysticism. Journal of Philosophical Theological Research, (7) 27, 3-24. doi 10.22091/PFK.2000.450 https://www.magiran.com/paper/389461
Hoseini, A., Seydi, M., & Hashemi, H. (2018). A Criticism of the Theory of Fakhr Razi on the Quiddity of the Necessary Existence. Qabasat, (22) 86, 149-166. https://www.magiran.com/paper/1800427
Ibn Sina, H. (2000). Taliqat. Qom: Islamic Development Office.
Ibrahimi Dinani, Gh.H. (1988). Light of Thought and Intuition in Suhrevardi’s Philosophy. Tehran: Hekmat.
Ibrahimi Dinani, Gh.H. (2002). Unity and Plurality of Existence from Point of View of Transcendent Wisdom. Islamic law Research Journal, (8,9), 90-103. http://ensani.ir/fa/article/136285/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA-%D9%88-%DA%A9%D8%AB%D8%B1%D8%AA-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87
Ibrahimi Dinani, Gh.H. (2015). From Sensible to Intelligible. Tehran: Iran Wisdom & Philosophy Institute.
Javadi Amoli, A. (2003). Rahigh e Makhtoum. 2. Qom: Asra.
Kavandi, S., & Qorbani, H. (2010). Ideal of Homonymy and Univocality of Essence in the Opinion of Fakhr Razi and Asir e Din Abhari. Research Journal of Islamic Philosophy and Theology of Shahid Beheshti University, (10) 3, 21-51. https://jipt.sbu.ac.ir/article_95060.html
Khatami, M. (2014). Prolegomena for a Philosophy of Persian Art. Tehran: Art Academy.
‎Madadpour, M. (1992). Spirtual Wisdow and Art Realm. Tehran: Islamic Development Organization.
Madadpour, M. (1993). The Epiphany of theTruth in Art Realm. Tehran: Barg.
Madadpour, M. (1995). The Manifestations of Spiritual Wisdom in Islamic Art. Tehran: Amirkabir.
Madadpour, M. (2008). Intimacy Wisdom and Mystical Aesthetic of Islamic Art. Tehran: Soore Mehr.
Mesbah Yazdi, M.T. (2003). Philosophical Instructions. Tehran: Amirkabir.
Mesbah Yazdi, M.T. (2012). Philosophical Instructions, (2). Qom: Publication of Imam Khomeini Education and Research Institute.
Motakef, F. (1999). Art and Mysticism. Cistiy-e Honar. Tehran: Islamic Research Center. 198-210.
Mousavi Azam, S.M. (2016). Semantics, Ontology and Origin of the Analytical Multiplicity in Transcendental Theosophy. Ontological Researches, (5)9, 105-125. http://ensani.ir/fa/article/359414/%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D8%AB%D8%B1%D8%AA-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87
Mozaffar, M.R. (2014). Description of Mantegh. Mohsen Gharavian. Qom: Darolfekr.
Naghi zade, M. (2003). The Relationship between Traditional Spaces and the Nature of Man. Letter of Culture, 50, 168-185. http://ensani.ir/fa/article/265791/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86
Naji Esfahani, H. (2017). Revisiting of the Negative and Positive Theologies in the Gradation of Existence Theory. Comparative Theology, (7)16, 115-124.  http://ensani.ir/fa/article/366342/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A3%D9%84%D9%87-%D8%AA%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA-%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF
Nasr, H. (2001). Knowledge and the Sacred. Farzad Haji Mirzaei. Tehran: Farzan.
Rahmani, G.R. (2002). The Comparative of Aristotle. Qom: Bustaneketab.
Shajari, M., & Tabatabaei, Z. (2016). Architectural Creativity in Transcendent Theosophy. Hekmat e Mo’aser, Contemporary Wisdom, (7) 20, 23-44.   Doi: 10.30465/CW.2017.2517  http://wisdom.ihcs.ac.ir/article_2517.html
Souzanchi, H. (2005). A Short History of Theory of Gradation of Existence. Rahnamoun (11, 12) 93-118. http://ensani.ir/fa/article/62972/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%DB%8C-%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%DA%A9-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF
Vosoughzade, V., Hasani Panah, M., & Alikhani, B. (2017). Wisdom of Number 8 in Art and Islamic Architecture. Sophia Perennis, (13) 30, 175-192. http://ensani.ir/fa/article/396333/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C
Yazdan Panah, Y. (2009). Fundations and Principles of Theorical Mysticism. Qom: The Imam Khomeini Education & Research Institute.
معماری و شهرسازی آرمان شهر
دوره 14، شماره 34
خرداد 1400
صفحه 147-156

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 09 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 01 مهر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار