الأحكام الإجرائية والموضوعية للتجارة الالكترونية في الأنظمة السعودية ولوائحها التنفيذية / Procedural and substantive provisions for electronic commerce In the Saudi laws and their implementing regulations

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة الملك عبدالعزيز

المستخلص

لا شك في أن التجارة الإلكترونية تشمل كل المعاملات التجارية، من بيع وشراء للسلع والخدمات وقد اعتبرها البعض بأنها محرك جديد للتنمية الاقتصادية وذلك كونها وسيلة فعالة وسريعة لإبرام الصفقات، والمنتجات، والخدمات وترويجها وتعتمد هذه التجارة على نظام معلوماتي أدواته كلها إلكترونية تتمثل في الحاسب الآلي و ملحقاته كشبكة الإنترنت، ولقد كان المنظم السعودي سباقاً في تبني التجارة الإلكترونية وتطبيقها في المملكة منذ زمن بعيد حيث بادر في بادئ الأمر إلى إصدار العديد من الأنظمة الخاصة بالمعاملات الإلكترونية مثل نظام التعاملات الإلكترونية ونظام مكافحة الجرائم المعلوماتية والتي كانت تهدف إلى الحماية الجزائية لتعاملات التجارة الإلكترونية ، إلا أن المنظم ورغبة منه في إسباغ الحماية الكاملة لتعاملات التجارة الالكترونية في المملكة أصدر نظام التجارة الإلكترونية رقم (م/126) وتاريخ 07/11/1440ه ولائحته التنفيذية، وذلك استجابة للدعوات التي صدرت من العديد من المهتمين بالمعاملات التجارية إلى إصدار نظام خاص لتنظيم السوق السعودي في مجال التجارة الإلكترونية، ورغبة من المنظم السعودي في زيادة حجم التعاملات التجارية الإلكترونية في السوق السعودي ، والعمل على جذب العديد من العملاء خارج المملكة وذلك بوضع نظام خاص يوضح الأحكام الخاصة بالتجارة الإلكترونية في المملكة وهو ما يتوافق مع رؤية المملكة 2030م .
/
   There is no doubt that e-commerce encompasses all business transactions, from the sale and purchase of goods and services, which some have seen as a new driver of economic development as an effective and fast way to conclude and promote deals, products and services. This trade is based on the information system of all its electronic tools, namely the computer and its accessories such as the Internet. The Saudi regulator has been a pioneer in the adoption and application of e-commerce in the Kingdom A long time ago, he initially issued several regulations on electronic transactions such as the Electronic Transactions System and the Anti-Cybercrime System, which were aimed at the criminal protection of e-commerce transactions, but the regulator and its desire to fully protect e-commerce transactions in the Kingdom issued the E-Commerce No. (Dec. 126) dated 07/11/1440H and its Executive Regulation, in response to calls from many interested in business transactions to issue a special system to regulate the Saudi market in the field of electronic commerce; And the desire of the Saudi regulator to increase the volume of e-commerce transactions in the Saudi market And work to attract many customers outside the Kingdom by establishing a special system that clarifies the provisions on electronic commerce in the Kingdom, which is in line with the Kingdom's vision 2030.

الكلمات الرئيسية


المصادر والمراجع
1)   القهوجي، على عبد القادر (م2013)، مبدأ شرعية (قانونية) الجرائم والعقوبات، مجلة كلية القانون العالمية بالكويت، المجلد 1، العدد2.
2)   الأمين، عائشة محمد إسماعيل (2021م)، ضوابط عقد البيع الإلكتروني، مجلة القلزم للدراسات السياسية والقانونية علمية دولية محكمة، العدد الثالث.
3)   الكعبي، محمد عبيد، (2010م)، الحماية الجنائية للتجارة الالكترونية، دار النهضة العربية بالقاهرة، ط1.
4)   أحمد، هلالي عبداللاه، (2013م)، الجوانب الموضوعية والاجرائية للجرائم المعلوماتية، دار النهضة العربية، القاهرة، ط2.
5)   اللبان، أسامة السيد (1435هـ)، الإجراءات الجزائية في المملكة العربية السعودية " دراسة تحليلية لنظام الإجراءات السعودي الجديد، الناشر مكتبة الرشد، ط1.
6)   الصغير، د. جميل عبد الباقي (2014م)، الجوانب الموضوعية والاجرائية لجرائم الانترنت، دار النهضة العربية، القاهرة، ط2.
7)   الصيفي، عبد الفتاح، (1415هـ)، الأحكام العامة للنظام الجنائي في ضوء أنظمة المملكة السعودية؛ مطبوعات جامعة الملك سعود - كلية العلوم الإدارية، الرياض، ط1.
8)   رمضان، مدحت (2018م)، الحماية الجنائية للتجارة الإلكترونية، دار النهضة العربية، القاهرة، ط2.
9)   حجازي، عبد الفتاح بيومي حماية المستهلك عبر الانترنت، الناشر دار الفكر الجامعي، الإسكندرية، ط1، 2002م.
10)    حجازي، عبد الفتاح بيومي (2002م)، حماية المستهلك عبر الانترنت، الناشر دار الفكر الجامعي، الإسكندرية، ط1.
11)    حجازي، عبد الفتاح بيومي التجارة الإلكترونية وحمايتها القانونية، دار الفكر الجامعي، الإسكندرية، مصر، بدون رقم طبعة، عام 2004م
12)    سمير حسنى المصري، المسؤولية التقصيرية الناشئة عن استخدام الانترنت، دراسة مقارنة، رسالة دكتوراة، حقوق عين شمس، 2106م.
13)    رستم، هشام فريد (2010م)، الجوانب الإجرائية للجرائم المعلوماتية، مكتبة الآلات الحديثة بأسيوط، ط2
14)    عطالله، شيماء عبد الغنى، (2007م)، الحماية الجنائية للتجارة الإلكترونية، دار الجامعة الجديدة، الإسكندرية، ط1.
15)    عوض، محمد محي الدين، (1417هـ)، إثبات موجبات الحدود والقصاص والتعازير في الشريعة والقانون، جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية، الرياض. ط1.
16)    قشوش، هدى حامد (2010م)، الحماية الجنائية للتجارة الإلكترونية عبر الانترنت، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1.
17)    مصري، عبد الصبور عبد القوى(2012م)، التنظيم القانوني للتجارة الإلكترونية، مكتبة القانون والاقتصاد، الرياض، ط1.
18)    موسى، مصطفى محمد (2015م)، التحري في جرائم مجتمع المعلومات والمجتمع الافتراضي، دار النهضة العربية، القاهرة، ط2
19)     النظام الاساسي للحكم في المملكة العربية السعودية.
20)    نظام مكافحة الجرائم المعلوماتية السعودي الصادر بالمرسوم الملكي (م/17) وتاريخ 8/13/1428هـ،
21)    نظام التجارة الالكترونية السعودي الصادر بالمرسوم الملكي الكريم رقم (م/126) وتاريخ 1440/11/7هــ
22)    نظام الإجراءات الجزائية السعودي الصادر بالمرسوم الملكي الكريم رقم (م/2) بتاريخ 22/1/1435هـ.
23)    نظام مكافحة الغش التجاري السعودي الصادر بالمرسوم الملكي الكريم رقم (م/19) وتاريخ 1429/4/23هـ.
24)    يونس، عمر أبوبكر (2004م)، الجرائم الناشئة عن استخدام الانترنت، دار النهضة العربية، القاهرة، ط1
25)    يوسف، آلاء يعقوب (2011م)، الحماية القانونية للمستهلك في عقود التجارة الالكترونية، رسالة ماجستير كلية الحقوق، جامعة النهرين، العراق.
 
 
 
References:
 
• alqahwaji, ealaa eabd alqadir (m2013), mabda shareia (qanunia) aljarayim waleuqubatu, majalat kuliyat alqanun alealamiat bialkuayt, almujalad 1, aleudadu2.
• al'amin, eayishat muhamad 'iismaeil (2021ma), dawabit eaqd albaye al'iiliktruni, majalat alqalzam lildirasat alsiyasiat walqanuniat eilmiat dualiat mahkamatu, aleadad althaalithi.
• alkaebi, muhamad eubayd, (2010mi), alhimayat aljinayiyat liltijarat alalkitruniati, dar alnahdat alearabiat bialqahirati, ta1.
• 'ahmadu, halali eabdallaah, (2013mi), aljawanib almawdueiat walajrayiyat liljarayim almaelumatiati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta2.
• allaban, 'usamat alsayid (1435h), al'iijra'at aljazayiyat fi almamlakat alearabiat alsaeudia " dirasat tahliliat linizam al'iijra'at alsaeudii aljadid, alnaashir maktabat alrishdi, ta1.
• alsaghir, da. jamil eabd albaqi (2014mi), aljawanib almawdueiat walajrayiyat lijarayim alantirnti, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta2.
• alsayfi, eabd alfataahi, (1415h), al'ahkam aleamat lilnizam aljinayiyi fi daw' 'anzimat almamlakat alsaeudiati; matbueat jamieat almalik sueud - kuliyat aleulum al'iidariati, alriyad, ta1.
• ramadan, midahat (2018mi), alhimayat aljinayiyat liltijarat al'iilikturuniati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta2.
• hjazi, eabd alfataah biumi himayat almustahlik eabr alantirnti, alnaashir dar alfikr aljamieii, al'iiskandiriati, ta1, 2002m.
• hjazi, eabd alfataah biumi (2002mi), himayat almustahlik eabr alantirnti, alnaashir dar alfikr aljamieii, al'iiskandiriati, ta1.
• hjazi, eabd alfataah biawmay altijarat al'iiliktiruniat wahimayatuha alqanuniatu, dar alfikr aljamieii, al'iiskandiriati, masira, bidun raqm tabeati, eam 2004m
• smir husnaa almisri, almaswuwliat altaqsiriat alnaashiat ean aistikhdam alaintirnti, dirasat muqaranati, risalat dukturati, huquq eayn shams, 2106m.
• rustum, hisham farid (2010mi), aljawanib al'iijrayiyat liljarayim almaelumatiati, maktabat alalat alhadithat bi'asyuti, ta2
• etallah, shima' eabd alghinaa, (2007mi), alhimayat aljinayiyat liltijarat al'iiliktruniati, dar aljamieat aljadidati, al'iiskandiriati, ta1.
• eawada, muhamad muhi aldiyn, (1417h), 'iithbat mujibat alhudud walqisas waltaeazir fi alsharieat walqanuni, jamieat nayif alearabiat lileulum al'amniati, alriyad. ta1.
• qushush, hudaa hamid (2010mi), alhimayat aljinayiyat liltijarat al'iiliktruniat eabr alantirnti, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta1.
• misri, eabd alsabur eabd alquaa(2012mi), altanzim alqanuniu liltijarat al'iilikturuniati, maktabat alqanun waliaqtisadi, alriyad, ta1.
• musaa, mustafaa muhamad (2015mi), altahariy fi jarayim mujtamae almaelumat walmujtamae aliaiftiradi, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta2
• alnizam alasasii lilhukm fi almamlakat alearabiat alsueudiati.
• nizam mukafahat aljarayim almaelumatiat alsueudii alsaadir bialmarsum almalakii (m/17) watarikh 8/13/1428hi,
• nizam altijarat alalkutruniat alsueudiu alsaadir bialmarsum almalakii alkarim raqm (m/126) watarikh 1440/11/7hi
• nizam al'iijra'at aljazayiyat alsueudiu alsaadir bialmarsum almalakii alkarim raqm (m/2) bitarikh 22/1/1435hi.
• nizam mukafahat alghishi altijarii alsueudii alsaadir bialmarsum almalakii alkarim raqm (m/19) watarikh 1429/4/23hi.
• yuns, eumar 'abubakr (2004mi), aljarayim alnaashiat ean aistikhdam alantirnti, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, ta1
• yusif, ala' yaequb (2011mi), alhimayat alqanuniat lilmustahlik fi euqud altijarat alalkitruniati, risalat majistir kuliyat alhuquqi, jamieat alnahrayni, aleiraqi.