Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

YANIK HASTALARININ YÖNETİMİ

Yıl 2023, Cilt: 30 Sayı: 3, 538 - 543, 23.09.2023

İsa Sözen

https://doi.org/10.17343/sdutfd.1349044

Öz

Amaç
Bu çalışmada amacımız yanık merkezi olmayan ilimiz
özelinde bölgenin yanık demografik ve hasta özelliklerini
ortaya koyarak ilk deneyimlerimizi paylaşmaktır.
Gereç ve Yöntem
Çalışmada Mayıs 2019-Haziran 2023 yılları arasında
Süleyman Demirel Üniversitesi Genel Cerrahi Kliniğine
Yanık hastası olarak yatırılıp tedavi gören 109 hastanın
retrospektif olarak yaş, cinsiyet, yanık genişliği,
yanık derinliği, cerrahi geçirip geçirmediği, antibiyotik
ihtiyacı, sevk ile kabul edildiği, sevk edildiğine göre tarandı.
Ayaktan tedavi edilen ve çocuk yaş grubu çalışma
dışı tutuldu.
Bulgular
Çalışmaya dahil olan 108 hastanın %25’i kadın, %75’i
erkek olmak üzere ortalama yaşı 38,41 ± 17,13’tü. Yanık
sebepleri en sık alev (%50) ve sıcak sıvı (%28,7)
bulundu. 21 (%19,4) hastaya antibiyotik kullanımı gerekti.
WHO yaş kriterlerine göre yaş grupları ile yanık
sebebi arasında anlamlı ilişki saptanmadı. Gruplar
arasında en sık yanık genişliği minör (%52,8), derinliği
2. Derece (%91), şiddeti küçük (%61,1) yanıktı. 3 hasta
yanık merkezine sevk edildi. 4 hasta ex oldu.
Sonuç
Kliniğimiz bölgemizin yanık merkezi ihtiyacını karşılamak
için çalışmalarına devam etmekte olup kurulacak
yanık merkezi ile majör yanık sevki azalacaktır. Bu
da hem sağlık sisteminin yükünü hafifletecek hem de
hastaların konforunu artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

yanık alev kimyasal greft yanık merkezi

Kaynakça

  • 1. World Health Organization. Burns. WHO. 2018. Available from: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/burns
  • 2. Artz CP. Historical aspects of burn management. Surg Clin North Am. 1970; 50:1193–1200.
  • 3. Smolle C, et al. Recent trends in burn epidemiology worldwide: a systematic review. Burns 2017;43:249–257.
  • 4. Greenhalgh DG. Management of burns. N. Engl. J. Med. 2019;380:2349–2359.
  • 5. Lee RC. Injury by electrical forces: pathophysiology, manifestations, and therapy. Curr. Probl. Surg. 1997;34:677–764.
  • 6. Deveci M, Şengezer M, Er E, Selmanpakoğlu N. Yanıkta mortalite analizi. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi. 1998;6(2):108-113.
  • 7. Lund CC, Browder NC. The Estimation of Areas of Burns. Surgery Gynecology and Obstetrics.1944;79:352.
  • 8. Youn YK, LaLonde C, Demling R. The role of mediators in the response to thermal injury. World J Surg 1992;16:30-6.
  • 9. Klein MB. Thermal, Electrical, and Chemical injuries. In Thorne CHM, Beasley RW, Aston SJ, Bartlett SP, Gurtner GC, Spear SL. Eds. Grabb & Smith’s Plastic Surgery, Sixth Ed. Philadelphia, Wolters Kluwer / Lippincott Wiliam & Wilkins, 2007;132-149.
  • 10. Wolf SE, Debroy M, Herndon DN. The cornerstones and directions of pediatric burn care. Pediatr Surg Int 1997;12:312-20.
  • 11. Mason SA, et al. Increased rate of long-term mortality among burn survivors. Ann. Surg. 2019;269:1192–1199.
  • 12. Açıkel C, Eren F, Çeliköz B. Bir yanık ünitesinde yatarak tedavi edilen akut yanıklı hastaların maliyeti. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi. 2002;10(2):186-189.
  • 13. Akelma H, Tarıkçı Kılıç E, Karahan ZA. Rare burn cases treated traditionally: folk medicine: review of 8 cases. J Burn Care Res 2019;21(40):520-526.
  • 14. Gomez R, Murray CK, Hospenthal DR, et al. Causes of mortality by autopsy findings of combat casualties and civilian patients admitted to a burn unit. J Am Coll Surg 2009;208:348-54.
  • 15. Taneja N, Emmanuel R, Chari PS, Sharma M. A prospective study of hospital-acquired infections in burn patients at a tertiary care referral centre in North India. Burns 2004;30:665-9.
  • 16. Peck MD. Epidemiology of burns throughout the world. Part I: Distribution and risk factors. Burns 2011; 37:1087-100.
  • 17. Latenser BA. Critical care of the burn patient: the first 48 hours. Crit Care Med. 2009;37(10): 2819-2826.
  • 18. Supple KG. Physiologic response to burn injury. Crit Care Nurs Clin North Am 2004; 16:119-26.
  • 19. Muehlberger T, Ottomann C, Toman N, Daigeler A, Lehnhardt M. Emergency pre-hospital care of burn patients. Surgeon. 2010;8(2):101-104.
  • 20. Moss LS. Treatment of the burn patient in primary care. Adv Skin Wound Care. 2010;23(11):517-524.
  • 21. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yataklı Sağlık Kuruluşlarında Yanık Tedavi Ünitelerinin İşleyiş ve Kurulmasına İlişkin Yönerge [İnternet]. 2010. Erişim Adresi: https://www.memurlar.net/ common/news/documents/292225/308yanik-tedavi-algoritmasi- 01102012---2525.pdf
  • 22. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yanık Tedavi Algoritması [İnternet]. 2012. Erişim Adresi: https://www.memurlar.net/common/news/documents/ 292225/30723022012-tc-sb-yanik-algoritmasi.pdf
  • 23. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yanık Tedavi Birimleri Hakkında Yönetmelik [İnternet]. 2019. Erişim Adresi: https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2019/10/20191008-1.htm
  • 24. Miller SF, Bessey PQ, Schurr MJ, Browning SM, Jeng JC, Caruso DM, Gomez M, Latenser BA, Lentz CW, Saffle JR, Kagan RJ, Purdue GF, Krichbaum JA. National Burn Repository 2005: a ten-year review. J Burn Care Res. 2006 Jul-Aug;27(4):411-36. doi: 10.1097/01.BCR.0000226260.17523.22
  • 25. Al B, Güloğlu MN, Okur H, Öztürk H, Kara İH, Aldemir M. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde haşlanma ve alev yanıklarının epidemiyolojik özellikleri. Tıp Araştırma Dergisi. 2005;3:14–21.
  • 26. Aytaç S, Özgenel GY, Akın S, Kahveci R, Özbek S, Özcan M. Güney Marmara Bölgesindeki Çocuklarda Yanık Epidemiyolojisi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004;30(3):145-149.
  • 27. Güzel A, Soyoral L, Öncü MR, Çakır C. Yanık ünitemize başvuran ve cerrahi müdahale yapılan olguların incelenmesi. Van Tıp Dergisi. 2012; 19 (1): 1-7.
  • 28. Zheng Y, Lin G, Zhan R, Qian W, Yan T, Sun L et al. Epidemiological analysis of 9,779 burn patients in China: An eight-year retrospective study at a major burn center in southwest China. Exp Ther Med 2019;17(4): 2847-2854.
  • 29. Duan WQ, Xu XW, Cen Y, Xiao HT, Liu XX, Liu Y. Epidemiologic Investigation of Burn Patients in Sichuan Province, China. Med Sci Monit 2019; 30;25: 872-879.
  • 30. Şakrak T, Mangır S, Körmutlu A, Cemboluk Ö. Elektrik yaralanmalı olgularımızın retrospektif analizi. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi. 2011; 19(1): 1-4.
  • 31. American Burn Association. National Burn Repository 2019 Update, Report of data from 2009–2018 [Internet]. 2019. Available from: ameriburn.site-ym.com
  • 32. Dissanaike S, Rahimi M. Epidemiology of burn injuries: highlighting cultural and socio-demographic aspects. Int. Rev. Psychiatry 2009;21:505–511.
  • 33. Kartal Erdost Ş, Çetinkale O. Yara bakımı ve Tedavisi (Sempozyum Dizisi No:67). İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2008:s111.
  • 34. Şakrak T, Köse AA, Karabağlı Y, Çetin C. Yanık ünitemizde yatarak tedavi gören hastalara ait 10 yıllık tarama sonuçlarımız. Türk Plast Rekonstrest Cerrahi Dergisi 2010;18(3):111-115.
  • 35. American Burn Association. Burn incidence and treatment in the United States: fact sheet [Internet]. 2011. Available from: https://ameriburn.org/
  • 36. Brusselaers N, Monstrey S, Vogelaers D, Hoste E, Blot S. Severe burn injury in Europe: a systematic review of the incidence, etiology, morbidity, and mortality. Crit Care 2010;14: R188.
  • 37. Kurtoğlu M, Alimoğlu O, Ertekin C, Güloğlu R, Taviloğlu K. Yoğun bakim ünitesinde takibi gereken ciddi yaniklarin tedavi, mortalite ve moridite yönünden değerlendirilmesi [Evaluation of severe burns managed in intensive care unit]. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi. 2003;9(1):34-36.
  • 38. Al B, Yildirim C, Coban S, Aldemir M, Güloğlu C. Alev ve haşlanma yanıklarında mortalitede etkili faktörler: 816 hastada deneyimlerimiz [Mortality factors in flame and scalds burns: our experience in 816 patients]. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi. 2009;15(6):599-606.
  • 39. Chien W-C, Pai L, Lin C-C, Chen H-C. Epidemiology of hospitalized patients in Taiwan. Burns 2003; 29:582-588.
  • 40. Lari AR, Alaghehbandan R, Nikui R. Epidemiological study of 3341 burns patients during three tears in Tehran, Iran. Burns 2000; 26:49-53.
  • 41. Mzezewa S, Jonsson K, Aberg M, Salemark L. A prospective study on the epidemiology of burns in patients admitted to the Harare burn units. Burns 1999; 25:499-504

MANAGEMENT OF BURN PATIENTS

Yıl 2023, Cilt: 30 Sayı: 3, 538 - 543, 23.09.2023

İsa Sözen

https://doi.org/10.17343/sdutfd.1349044

Öz

Objective
In this study, our aim is to share our first experiences
by revealing the demographic and patient characteristics
of the region, especially in our province, which
does not have a burn center.
Material and Method
In the study, 109 patients who were hospitalized and
treated as burn patients in the General Surgery Clinic
of Süleyman Demirel University between May 2019
and June 2023 were retrospectively evaluated for age,
gender, burn width, burn depth, whether they had undergone
surgery, need for antibiotics, and were admitted
with referral. scanned as shipped. Outpatient and
pediatric age group were excluded from the study.
Results
The mean age of 108 patients included in the study
was 38.41 ± 17.13 years, 25% female and 75% male.
The most common causes of burns were flame (50%)
and hot liquid (28.7%). 21 (19.4%) patients required
antibiotic use. According to WHO age criteria, there
was no significant relationship between age groups
and the cause of burns. Among the groups, the most
common burns were minor in width (52.8%), 2nd degree
in depth (91%), and minor in severity (61.1%). 3
patients were referred to the burn center. 4 patients
died.

Anahtar Kelimeler

burn flame chemical graft burn center

Kaynakça

  • 1. World Health Organization. Burns. WHO. 2018. Available from: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/burns
  • 2. Artz CP. Historical aspects of burn management. Surg Clin North Am. 1970; 50:1193–1200.
  • 3. Smolle C, et al. Recent trends in burn epidemiology worldwide: a systematic review. Burns 2017;43:249–257.
  • 4. Greenhalgh DG. Management of burns. N. Engl. J. Med. 2019;380:2349–2359.
  • 5. Lee RC. Injury by electrical forces: pathophysiology, manifestations, and therapy. Curr. Probl. Surg. 1997;34:677–764.
  • 6. Deveci M, Şengezer M, Er E, Selmanpakoğlu N. Yanıkta mortalite analizi. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi. 1998;6(2):108-113.
  • 7. Lund CC, Browder NC. The Estimation of Areas of Burns. Surgery Gynecology and Obstetrics.1944;79:352.
  • 8. Youn YK, LaLonde C, Demling R. The role of mediators in the response to thermal injury. World J Surg 1992;16:30-6.
  • 9. Klein MB. Thermal, Electrical, and Chemical injuries. In Thorne CHM, Beasley RW, Aston SJ, Bartlett SP, Gurtner GC, Spear SL. Eds. Grabb & Smith’s Plastic Surgery, Sixth Ed. Philadelphia, Wolters Kluwer / Lippincott Wiliam & Wilkins, 2007;132-149.
  • 10. Wolf SE, Debroy M, Herndon DN. The cornerstones and directions of pediatric burn care. Pediatr Surg Int 1997;12:312-20.
  • 11. Mason SA, et al. Increased rate of long-term mortality among burn survivors. Ann. Surg. 2019;269:1192–1199.
  • 12. Açıkel C, Eren F, Çeliköz B. Bir yanık ünitesinde yatarak tedavi edilen akut yanıklı hastaların maliyeti. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi. 2002;10(2):186-189.
  • 13. Akelma H, Tarıkçı Kılıç E, Karahan ZA. Rare burn cases treated traditionally: folk medicine: review of 8 cases. J Burn Care Res 2019;21(40):520-526.
  • 14. Gomez R, Murray CK, Hospenthal DR, et al. Causes of mortality by autopsy findings of combat casualties and civilian patients admitted to a burn unit. J Am Coll Surg 2009;208:348-54.
  • 15. Taneja N, Emmanuel R, Chari PS, Sharma M. A prospective study of hospital-acquired infections in burn patients at a tertiary care referral centre in North India. Burns 2004;30:665-9.
  • 16. Peck MD. Epidemiology of burns throughout the world. Part I: Distribution and risk factors. Burns 2011; 37:1087-100.
  • 17. Latenser BA. Critical care of the burn patient: the first 48 hours. Crit Care Med. 2009;37(10): 2819-2826.
  • 18. Supple KG. Physiologic response to burn injury. Crit Care Nurs Clin North Am 2004; 16:119-26.
  • 19. Muehlberger T, Ottomann C, Toman N, Daigeler A, Lehnhardt M. Emergency pre-hospital care of burn patients. Surgeon. 2010;8(2):101-104.
  • 20. Moss LS. Treatment of the burn patient in primary care. Adv Skin Wound Care. 2010;23(11):517-524.
  • 21. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yataklı Sağlık Kuruluşlarında Yanık Tedavi Ünitelerinin İşleyiş ve Kurulmasına İlişkin Yönerge [İnternet]. 2010. Erişim Adresi: https://www.memurlar.net/ common/news/documents/292225/308yanik-tedavi-algoritmasi- 01102012---2525.pdf
  • 22. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yanık Tedavi Algoritması [İnternet]. 2012. Erişim Adresi: https://www.memurlar.net/common/news/documents/ 292225/30723022012-tc-sb-yanik-algoritmasi.pdf
  • 23. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yanık Tedavi Birimleri Hakkında Yönetmelik [İnternet]. 2019. Erişim Adresi: https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2019/10/20191008-1.htm
  • 24. Miller SF, Bessey PQ, Schurr MJ, Browning SM, Jeng JC, Caruso DM, Gomez M, Latenser BA, Lentz CW, Saffle JR, Kagan RJ, Purdue GF, Krichbaum JA. National Burn Repository 2005: a ten-year review. J Burn Care Res. 2006 Jul-Aug;27(4):411-36. doi: 10.1097/01.BCR.0000226260.17523.22
  • 25. Al B, Güloğlu MN, Okur H, Öztürk H, Kara İH, Aldemir M. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde haşlanma ve alev yanıklarının epidemiyolojik özellikleri. Tıp Araştırma Dergisi. 2005;3:14–21.
  • 26. Aytaç S, Özgenel GY, Akın S, Kahveci R, Özbek S, Özcan M. Güney Marmara Bölgesindeki Çocuklarda Yanık Epidemiyolojisi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004;30(3):145-149.
  • 27. Güzel A, Soyoral L, Öncü MR, Çakır C. Yanık ünitemize başvuran ve cerrahi müdahale yapılan olguların incelenmesi. Van Tıp Dergisi. 2012; 19 (1): 1-7.
  • 28. Zheng Y, Lin G, Zhan R, Qian W, Yan T, Sun L et al. Epidemiological analysis of 9,779 burn patients in China: An eight-year retrospective study at a major burn center in southwest China. Exp Ther Med 2019;17(4): 2847-2854.
  • 29. Duan WQ, Xu XW, Cen Y, Xiao HT, Liu XX, Liu Y. Epidemiologic Investigation of Burn Patients in Sichuan Province, China. Med Sci Monit 2019; 30;25: 872-879.
  • 30. Şakrak T, Mangır S, Körmutlu A, Cemboluk Ö. Elektrik yaralanmalı olgularımızın retrospektif analizi. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi. 2011; 19(1): 1-4.
  • 31. American Burn Association. National Burn Repository 2019 Update, Report of data from 2009–2018 [Internet]. 2019. Available from: ameriburn.site-ym.com
  • 32. Dissanaike S, Rahimi M. Epidemiology of burn injuries: highlighting cultural and socio-demographic aspects. Int. Rev. Psychiatry 2009;21:505–511.
  • 33. Kartal Erdost Ş, Çetinkale O. Yara bakımı ve Tedavisi (Sempozyum Dizisi No:67). İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2008:s111.
  • 34. Şakrak T, Köse AA, Karabağlı Y, Çetin C. Yanık ünitemizde yatarak tedavi gören hastalara ait 10 yıllık tarama sonuçlarımız. Türk Plast Rekonstrest Cerrahi Dergisi 2010;18(3):111-115.
  • 35. American Burn Association. Burn incidence and treatment in the United States: fact sheet [Internet]. 2011. Available from: https://ameriburn.org/
  • 36. Brusselaers N, Monstrey S, Vogelaers D, Hoste E, Blot S. Severe burn injury in Europe: a systematic review of the incidence, etiology, morbidity, and mortality. Crit Care 2010;14: R188.
  • 37. Kurtoğlu M, Alimoğlu O, Ertekin C, Güloğlu R, Taviloğlu K. Yoğun bakim ünitesinde takibi gereken ciddi yaniklarin tedavi, mortalite ve moridite yönünden değerlendirilmesi [Evaluation of severe burns managed in intensive care unit]. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi. 2003;9(1):34-36.
  • 38. Al B, Yildirim C, Coban S, Aldemir M, Güloğlu C. Alev ve haşlanma yanıklarında mortalitede etkili faktörler: 816 hastada deneyimlerimiz [Mortality factors in flame and scalds burns: our experience in 816 patients]. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi. 2009;15(6):599-606.
  • 39. Chien W-C, Pai L, Lin C-C, Chen H-C. Epidemiology of hospitalized patients in Taiwan. Burns 2003; 29:582-588.
  • 40. Lari AR, Alaghehbandan R, Nikui R. Epidemiological study of 3341 burns patients during three tears in Tehran, Iran. Burns 2000; 26:49-53.
  • 41. Mzezewa S, Jonsson K, Aberg M, Salemark L. A prospective study on the epidemiology of burns in patients admitted to the Harare burn units. Burns 1999; 25:499-504
Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Genel Cerrahi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

İsa Sözen 0000-0001-7724-9750

Yayımlanma Tarihi 23 Eylül 2023
Gönderilme Tarihi 24 Ağustos 2023
Kabul Tarihi 28 Ağustos 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 30 Sayı: 3

Kaynak Göster

Vancouver Sözen İ. YANIK HASTALARININ YÖNETİMİ. SDÜ Tıp Fak Derg. 2023;30(3):538-43.
 Kapak Resmi İndir

                                                                                         14791


Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi/Medical Journal of Süleyman Demirel University is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 International.