Öz
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, who produced works in various genres such as critique, drama, prosaic poetry,
article, novel, story and memoirs, is a name that left its mark on Turkish literature especially in the Republican
era. Yaban is one of the most striking of his novels due to the controversy it has caused. The novel, which reflects
the views of an intellectual from Istanbul to the peasant, has been the target of many criticisms during and after
its publication especially because of its view of the Anatolian peasant. Due to the criticism of his novel, Yakup
Kadri also felt the need to defend it and wrote a preface to the second edition of the novel, opposing the claims
that the peasants were humiliated and responded to the criticism by giving examples of tirades stating that
Turkish intellectuals were responsible for the ignorance of the peasants. Although it has a right side, the fact that
the discussions about the novel remained on a thematic dimension overshadowed the technical examination
of the novel and consequently led to a distraction from clues or data while interpreting the novel. In this study,
the issues that are the source of the discussions about Yaban novel will be tried to be explained by the concept
of “implied author” which was first proposed by Wayne Booth and later developed by other narrative theorists.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abbott, H. Porter, The Cambridge Introduction to Narrative, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
- Booth, Wayne, The Rhetoric of Fiction, 2. Baskı, Chicago University Press, Chicago 1983.
- Chatman, Seymour, Coming to Terms: The Rhetoric of Narrative in Fiction and Film, Cornell University Press, Ithaca/London 1990.
- _____, Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film, Cornell University Press, Ithaca 1978.
- Ender, Muzaffer, Millî Edebiyat ve Sonrası, Yeni Matbaa, İstanbul 1967.
- Enginün, İnci, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, 3. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2002.
- _____, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 2. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul 1991.
- Hayber, Abdülkadir, Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, MEB Yayınları, İstanbul 1993.
- Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Yaban, haz. Atilla Özkırımlı, 15. Basım, Birikim Yayınları, İstanbul [1932] 1981.
- Kindt, Tom ve Hans-Harald Müller, The Implied Author, de Gruyter, Berlin/New York 2006.
- Kudret, Cevdet, Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman II, Varlık Yayınları, İstanbul 1967.
- Moran, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, 7. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 1998.
- Neumann, Birgit ve Ansgar Nünning, An Introduction to the Study of Narrative Fiction, Klett Lerntraining GmbH, Stuttgart 2008.
- Phelan, James, Experiencing Fiction: Judgments, Progressions, and the Rhetorical Theory of Narrative, The Ohio State University Press, Columbus 2007.
- Prince, Gerald, A Dictionary of Narratology, University of Nebraska Press, Lincoln/London 2003.
- Rimmon-Kenan, Shlomith, Narrative Fiction: Contemporary Poetics, Routledge, London/New York 2002.
- Schmid, Wolf, “Implied Author”, Handbook of Narratology, Peter Huhn, John Pier, Wolf Schmid ve Jörg Schonert (Ed.), de Gruyter, Berlin/New York 2009, s. 161-174.
- _____, Narratology: An Introduction, de Gruyter, Berlin/New York 2010.
- Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Cilt 2, 3. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010, s. 591-595.
- Tekin, Mehmet, Roman Sanatı I, Ötüken Yayınları, İstanbul 2001.
- Yalçın, Alemdar, Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı, Akçağ Yayınları, Ankara 2002.
Öz
Tenkit, piyes, mensur şiir, makale, roman, hikâye, hatırat vb. türlerde eser veren Yakup Kadri Karaosmanoğlu,
özellikle romanlarıyla Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatına damga vurmuş bir isimdir. Karaosmanoğlu’nun
romanları arasında, neden olduğu tartışmalarla en dikkat çekenlerden biri Yaban’dır. İstanbullu bir aydının
köylüye bakışını yansıtan roman, özellikle Anadolu köylüsüne bakışı bağlamında yayınlandığı dönem ve
sonrasında birçok eleştirinin hedefi olmuştur. Yakup Kadri de gelen eleştiriler üzerine romanını savunma
ihtiyacı hissetmiş ve romanın ikinci baskısına bir önsöz yazarak köylülerin aşağılandığı yönündeki iddialara
karşı çıkmış, romanda köylülerin cahilliğinden Türk aydınlarının sorumlu olduğunu belirten “tirad”ları örnek
göstererek eleştirilere karşılık vermiştir. Yaban romanıyla ilgili tartışmalar daha çok tematik düzeyde kalmış,
haklı bir yanı olmakla birlikte bunlar romanın teknik açıdan incelenmesini gölgelemiş ve dolayısıyla romanla
ilgili yorumlar yapılırken eserdeki ipuçları ya da verilerden uzaklaşılmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada,
Yaban romanındaki tartışmaların kaynağı olan hususlar ilk kez Wayne Booth tarafından ortaya atılan ve daha
sonra diğer anlatı teorisyenleri tarafından geliştirilen “ima edilen yazar” kavramından hareketle izah edilmeye
çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abbott, H. Porter, The Cambridge Introduction to Narrative, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
- Booth, Wayne, The Rhetoric of Fiction, 2. Baskı, Chicago University Press, Chicago 1983.
- Chatman, Seymour, Coming to Terms: The Rhetoric of Narrative in Fiction and Film, Cornell University Press, Ithaca/London 1990.
- _____, Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film, Cornell University Press, Ithaca 1978.
- Ender, Muzaffer, Millî Edebiyat ve Sonrası, Yeni Matbaa, İstanbul 1967.
- Enginün, İnci, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, 3. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2002.
- _____, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 2. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul 1991.
- Hayber, Abdülkadir, Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, MEB Yayınları, İstanbul 1993.
- Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Yaban, haz. Atilla Özkırımlı, 15. Basım, Birikim Yayınları, İstanbul [1932] 1981.
- Kindt, Tom ve Hans-Harald Müller, The Implied Author, de Gruyter, Berlin/New York 2006.
- Kudret, Cevdet, Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman II, Varlık Yayınları, İstanbul 1967.
- Moran, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, 7. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 1998.
- Neumann, Birgit ve Ansgar Nünning, An Introduction to the Study of Narrative Fiction, Klett Lerntraining GmbH, Stuttgart 2008.
- Phelan, James, Experiencing Fiction: Judgments, Progressions, and the Rhetorical Theory of Narrative, The Ohio State University Press, Columbus 2007.
- Prince, Gerald, A Dictionary of Narratology, University of Nebraska Press, Lincoln/London 2003.
- Rimmon-Kenan, Shlomith, Narrative Fiction: Contemporary Poetics, Routledge, London/New York 2002.
- Schmid, Wolf, “Implied Author”, Handbook of Narratology, Peter Huhn, John Pier, Wolf Schmid ve Jörg Schonert (Ed.), de Gruyter, Berlin/New York 2009, s. 161-174.
- _____, Narratology: An Introduction, de Gruyter, Berlin/New York 2010.
- Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Cilt 2, 3. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010, s. 591-595.
- Tekin, Mehmet, Roman Sanatı I, Ötüken Yayınları, İstanbul 2001.
- Yalçın, Alemdar, Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı, Akçağ Yayınları, Ankara 2002.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 7 Sayı: 1 |