Samenvatting
Castien RF, Van der Windt DAWM, Blankenstein AH, Grooten A, Dekker J. Effectiviteit van manuele therapie bij chronische spierspanningshoofdpijn. Huisarts Wet 2011;54(5):244–7.
Doel
Beoordeling van de effectiviteit van manuele therapie bij patiënten met chronische spierspanningshoofdpijn (CSSH).
Methode
We voerden een pragmatisch gerandomiseerd klinisch onderzoek uit met gedeeltelijk geblindeerde uitkomstmetingen. In totaal 82 patiënten met chronische spierspanningshoofdpijn wezen we willekeurig toe aan een geprotocolleerde behandeling door de manueel therapeut of behandeling door de huisarts volgens de NHG-Standaard Hoofdpijn. Primaire uitkomstmaten waren het aantal hoofdpijndagen en het gebruik van pijnstillers. Secundaire uitkomstmaten waren de ernst van de hoofdpijn, beperkingen in activiteiten en de bewegingsfunctie van de cervicale wervelkolom.
Resultaten
Na 8 weken en 26 weken zagen we een significant verschil in afname van de frequentie van het aantal hoofdpijndagen ten gunste van de manuele therapiegroep (gemiddeld verschil na 8 weken –6,4 dagen; 95%-BI –8,3 - –4,5; effectgrootte 1,6). Het gebruik van pijnstillers daalde in beide groepen, maar verschilde niet significant tussen beide groepen. Na de behandelperiode van acht weken vonden we een significant verschil in de scores met betrekking tot beperkingen in activiteiten en de cervicale bewegingsfunctie ten gunste van de manuele therapiegroep. Bij de follow-up na 26 weken was het verschil in beperkingen in activiteiten en de bewegingsfunctie van de cervicale wervelkolom tussen beide groepen niet meer significant.
Conclusie
Manuele therapie is op de korte en lange termijn effectiever in het verminderen van de symptomen van CSSH dan behandeling door de huisarts.
Literatuur
Stovner LJ, Hagen K, Jensen R, Katsarava Z, Lipton R, Scher AI, et al. The global burden of headache: a documentation of headache prevalence and disability worldwide. Cephalalgia 2007;27:193–210.
Rasmussen BK. Epidemiology of headache. Cephalalgia 2001;21:774–7.
Jensen R. Diagnosis, epidemiology and impact of tension-type headache. Curr Pain Headache Rep 2003;7:455–9.
Zwart AJ, Dyb G, Hagen K, Svebak S, Stovner LJ, Holmen J. Analgesic overuse among subjects with headache, neck, and low-back pain. Neurology 2004;62:1540–4.
Fernandez-de-las Penas C, Schoenen J. Chronic tension-type headache: what is new? Curr Opin Neurol 2009;22:254–61.
Knuistingh Neven A, Bartelink MEL, De Jongh TOH, Ongering JEP, Oosterhuis WW, Van der Weerd PCM, et al. NHG-Standaard Hoofdpijn. Huisarts Wet 2004;46:411–22.
Castien RF, Van der Windt DAWM, Dekker J, Mutsaers B, Grooten A. Effectiveness of manual therapy compared to usual care by the general practitioner for chronic tension-type headache: design of a randomised clinical trial. BMC Musculoskelet Disord 2009;10:21.
Castien RF, Van der Windt DAWM, Grooten A, Dekker J. Effectiveness of manual therapy for chronic tension-type headache: a pragmatic randomised clinical trial. Cephalalgia 2011;31:133–43.
Headache Classification Subcommittee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders, 2nd edition. Cephalalgia 2004;24 Suppl 1:9–160.
Jull G.A. Management of cervical headache. Manual Ther 1997;2:182–90.
Andrasik F, Lipchik GL, McCrory DC, Wittrock DA. Outcome measurement in behavioral headache research: headache parameters and psychosocial outcomes. Headache 2005;45:429–37.
Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences, 2nd Ed. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, 1988.
Jensen R, Stovner LJ. Epidemiology and comorbidity of headache. Lancet
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Master SPT, manueel therapeut
huisarts
huisarts
epidemioloog
psycholoog
huisarts
About this article
Cite this article
Castien, R., Grooten, A., Blankenstein, A. et al. Effectiviteit van manuele therapie bij chronische spierspanningshoofdpijn. HUISARTS WETENSCHAP 54, 244–247 (2011). https://doi.org/10.1007/s12445-011-0124-x
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-011-0124-x