Abstract
Early evidence suggests that populist radical right (PRR) parties and their exclusionary policy agenda could be a threat to population health. In the Netherlands, the Party for Freedom (Partij voor de Vrijheid, PVV) is the main PRR party. It has been closely involved in a national coalition government (2010–2012) under a Tolerance Agreement, in which the PVV supported the minority government without formally being part of it. The aim of this case study is to analyse the standpoints and influence of the PVV – and to a smaller extent the newer Forum for Democracy (FvD) – on health policy in the areas of elderly care, curative care, public health, and the COVID-19 pandemic. The PVV’s agenda on healthcare is welfare chauvinistic, favouring increased government spending (primarily for older adults) combined with the exclusion of certain immigrant groups. During its time supporting a centre-right coalition, the PVV faced a trade-off between pursuing its electoral agenda and maintaining its position in office. The party maintained a strong focus on immigration and elderly care but conformed to the coalition at the expense of its welfare chauvinistic healthcare agenda. This resulted in liberal chauvinistic health policy, in favour of cutting welfare spending in general, with a particular focus on minorities.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
References
Afonso, A. (2015). Choosing whom to betray: Populist right-wing parties, welfare state reforms and the trade-off between office and votes. European Political Science Review, 7(2), 271–292. https://doi.org/10.1017/S1755773914000125.
Arzheimer, K. (2009). Contextual factors and the extreme right vote in Western Europe, 1980–2002. American Journal of Political Science, 53(2), 259–275. https://doi.org/10.1111/j.1540-5907.2009.00369.x.
Boersema, W. (2019). Zal Forum voor Democratie slagen waar de PVV dat niet deed? Trouw Retrieved from https://www.trouw.nl/nieuws/zal-forum-voor-democratie-slagen-waar-de-pvv-dat-niet-deed~be8fca02/.
Borst, H., & Gaemers, C. (n.d.). Scherp op Ouderenzorg Manifest Retrieved from https://www.scherpopouderenzorg.nl/.
Bunnik, A. (2012). The rise and fall of Geert Wilders?. Retrieved from https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2012/09/201291192756398991.html.
CBS. (2017). Het profiel van het electoraat in 2012. Retrieved from https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2017/08/het-profiel-van-het-electoraat-in-2012.
CBS. (2019). Stemgedrag stemgerechtigden Tweede Kamerverkiezingen 12-09-2012. Retrieved from https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/82095NED.
Ennser-Jedenastik, L. (2016). A Welfare State for Whom? A Group-based Account of the Austrian Freedom Party’s Social Policy Profile. Swiss Political Science Review, 22(3), 409–427. https://doi.org/10.1111/spsr.12218.
Ennser-Jedenastik, L. (2018). Welfare chauvinism in populist radical right platforms: The role of redistributive justice principles. Social Policy & Administration, 52(1), 293–314. https://doi.org/10.1111/spol.12325.
Falkenbach, M., & Greer, S. L. (2018). Political parties matter: The impact of the populist radical right on health. European Journal of Public Health, 28(suppl_3), 15–18. https://doi.org/10.1093/eurpub/cky157.
FvD. (2017). Verkiezingsprogramma FvD. Retrieved from https://dnpprepo.ub.rug.nl/10938/1/FvD_verkprogTK2017.pdf.
FvD. (2020). Corona: Waar staan we nu? En wat is de weg vooruit? Retrieved from https://www.fvd.nl/corona-waar-staan-we-wat-is-de-weg-vooruit.
FvD. (n.d.). Zorg. Retrieved from https://www.fvd.nl/zorg.
Heck, S. V. (2020a). Politieke barometer week 36. Retrieved from https://www.ipsos.com/nl-nl/politieke-barometer-week-36-1.
Heck, S. V. (2020b). Politieke barometer week 44. Retrieved from https://www.ipsos.com/nl-nl/politieke-barometer-week-44-2.
Ipsos. (2018). Baudet, Wilders en de strijd op rechts. Retrieved from https://www.ipsos.com/nl-nl/baudet-wilders-en-de-strijd-op-rechts.
Kennedy, J. (2019). Populist politics and vaccine hesitancy in Western Europe: An analysis of national-level data. European Journal of Public Health, 29(3), 512–516. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckz004.
Kester, J. (2020). VVD groeit fors in eerste maand coronacrisis, FVD en PVV op verlies. EenVandaag. Retrieved from https://eenvandaag.avrotros.nl/panels/opiniepanel/alle-uitslagen/item/vvd-groeit-fors-in-eerste-maand-coronacrisis-fvd-en-pvv-op-verlies/.
Kickbusch, I. (2015). The political determinants of health—10 years on. BMJ: British Medical Journal, 350, h81. https://doi.org/10.1136/bmj.h81.
Kiesraad. (2019a). Europees Parlement 23 mei 2019. Retrieved from https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/EP20190523.
Kiesraad. (2019b). Provinciale Staten 20 maart 2019. Retrieved from https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/PS20190320.
Kleinpaste, T. (2019). The New Face of the Dutch Far-Right. Retrieved from https://foreignpolicy.com/2019/03/28/the-new-face-of-the-dutch-far-right-fvd-thierry-baudet-netherlands-pvv-geert-wilders/.
Landeweer, M. (2014). Radeloze Joop (81): Soms loopt urine langs haar enkels. Algemeen Dagblad. Retrieved from https://www.ad.nl/gezond/radeloze-joop-81-soms-loopt-urine-langs-haar-enkels~af8145d5/.
Lucardie, A. (2009). Rechts-extremisme, populisme of democratisch patriotisme? Opmerkingen over de politieke plaatsbepaling van de Partij voor de Vrijheid en Trots op Nederland. In G. Voerman (Ed.), Jaarboek Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen 2007 (pp. 176–190). Groningen: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen.
Margulies, B. (n.d.). Why Europe should worry about Thierry Baudet. Retrieved from https://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2019/04/24/why-europe-should-worry-about-thierry-baudet/#Author.
Ministry of Public Health, W. a. S. (2017). Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2018. Retrieved from https://www.rijksoverheid.nl/documenten/begrotingen/2017/09/19/xvi-volksgezondheid-welzijn-en-sport-rijksbegroting-2018.
Mudde, C. (2007). Populist radical right parties in Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
Mudde, C. (2010). The Geert Wilders enigma. Open Democracy. Retrieved from https://www.opendemocracy.net/en/geert-wilders-enigma/.
Mudde, C. (2016). Populist radical right parties in Europe today. In Transformations of Populism in Europe and the Americas: History and Recent Tendencies (1st ed., pp. 295–307). London: Bloomsbury Academic.
n.a. (2010). Henk en Ingrid van de PVV stemden ooit PvdA. Volkskrant Retrieved from https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/henk-en-ingrid-van-de-pvv-stemden-ooit-pvda~bd15c8ee/.
NOS. (2012). Eigen risico in zorg omhoog. Retrieved from https://nos.nl/artikel/386257-eigen-risico-in-zorg-omhoog.html.
NOS. (2019). Dit is de Forum-kiezer en zo ziet de rest van de stemmers eruit. Retrieved from https://nos.nl/artikel/2277050-dit-is-de-forum-kiezer-en-zo-ziet-de-rest-van-de-stemmers-eruit.html.
NOS. (2020). Brief over Baudet vol ruzie en complottheorieën. Retrieved from https://nos.nl/artikel/2358110-brief-over-baudet-vol-ruzie-en-complottheorieen.html.
Otjes, S., Ivaldi, G., Jupskås, A. R., & Mazzoleni, O. (2018). It’s not Economic Interventionism, Stupid! Reassessing the Political Economy of Radical Right-wing Populist Parties. Swiss Political Science Review, 24(3), 270–290. https://doi.org/10.1111/spsr.12302.
Parlement.com. (n.d.). Kabinetscrisis 2012: de Catshuiscrisis. Retrieved from https://www.parlement.com/id/vj1ped4lzuz8/kabinetscrisis_2012_de_catshuiscrisis.
PVV. (2008). PVV: Rookverbod KLINKklare onzin! Retrieved from https://pvv.nl/index.php/component/content/article.html?id=1447:pvv-rookverbod-klinkklare-onzin.
PVV. (2010a). De agenda van hoop en optimisme. Een tijd om te kiezen: PVV 2010–2015. Retrieved from https://www.parlement.com/9291000/d/2010_pvv_verkiezingsprogramma.pdf.
PVV. (2010b). Henk en Ingrid zijn het beste af bij PVV. Retrieved from https://www.pvv.nl/in-de-media/persberichten/2944-henk-en-ingrid-het-beste-af-bij-pvv.html.
PVV. (2011). Nota Gezondheidsbeleid Gezondheid Dichtbij. Retrieved from https://www.pvv.nl/index.php/component/content/article/70-karen-gerbrands/5273-nota-gezondheidsbeleid-gezondheid-dichtbij-.html.
PVV. (2012a). PVV: tegenoffensief plannen ouderenzorg Rutte II. Retrieved from https://pvv.nl/38-fj-related/fleur-agema/6321-pvv-tegenoffensief-plannen-ouderenzorg-rutte-ii.html.
PVV. (2012b). Verkiezingsprogramma 2012–2017: Hún Brussel, óns Nederland. Retrieved from http://dnpprepo.ub.rug.nl/520/.
PVV. (2015). PVV: tijd om woningcorporaties te ontdoen van PvdA-cliëntelisme. Retrieved from https://www.pvv.nl/in-de-media/persberichten/7972-pvv-tijd-om-woningcorporaties-te-ontdoen-van-pvda-clientelisme.html.
PVV. (2017a). Concept-verkiezingsprogramma 2017–2021: Nederland weer van ons!. Retrieved from https://dnpprepo.ub.rug.nl/628/.
PVV. (2017b). Plan Wilders voor Nederland – Toelichting op de speerpunten van de PVV. Retrieved from http://dnpprepo.ub.rug.nl/628/.
PVV. (2020). Inbreng Geert Wilders debat waardering van zorgmedewerkers (19-08-2020). Retrieved from https://www.pvv.nl/36-fj-related/geert-wilders/10245-inbreng-geert-wilders-debat-waardering-van-zorgmedewerkers-eerste-termijn.html.
Rijksoverheid. (2010a). Gedoogakkoord VVD-PVV-CDA. Retrieved from https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2010/09/30/gedoogakkoord-vvd-pvv-cda.
Rijksoverheid. (2010b). Vaststelling begroting Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2011. Retrieved from http://www.rijksbegroting.nl/2011/kamerstukken,2011/6/3/kst157024.html.
Rijn, M. J. V. (2017). Kwaliteit van zorg: Brief van de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2016A05368.
Rinaldi, C., & Bekker, M. P. M. (2020). A scoping review of populist radical right parties’ influence on welfare policy and its implications for population health in Europe. International Journal of Health Policy and Management, -. Retrieved from http://www.ijhpm.com/article_3789_84dd025e7f0a7868e9751af1419753f4.pdf.
Schols, J. (2011). Wint de ouderenzorg echt als gevolg van het nieuwe regeerakkoord?. Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 89(1), 10–11.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2010a). Gew motie Kooiman en Voortman over tegengaan van de stijgende wachtlijsten in de zorg voor jeugd (t.v.v. 32500 XVI, nr. 41). Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2010Z16554&did=2010D44491.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2010b). Gew. motie Van Gerven over het experiment met de SOS-arts (t.v.v. 29248, nr. 156). Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2010Z19866&did=2010D52309.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2010c). Motie Agema c.s. over de rollator en andere loophulpmiddelen in het basispakket houden. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2010Z16476&did=2010D44311.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2010d). Motie Kooiman en Voortman over in stand houden van het wettelijk recht op jeugdzorg. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2010Z16457&did=2010D44274.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2010e). Ontwerpbesluit houdende wijziging van het Besluit uitvoering rookvrije werkplek, horeca en andere ruimten. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2010D52466&did=2010D52466.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011a). Amendement van de leden Leijten en Van der Veen ter vervanging van nr. 6 over het teniet doen van de verhoging van het eigen risico. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z18881&did=2011D47007.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011b). Landelijke nota gezondheidsbeleid ‘Gezondheid dichtbij’. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z10950&did=2011D27011.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011c). Motie Agema c.s. over niet afschaffen van de verzorgingshuizen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2012Z14021&did=2012D29672.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011d). Motie Arib over zorg verlenen aan illegalen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z08316&did=2011D20634.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011e). Motie Bouwmeester c.s. over handhaving van het wettelijk rookverbod. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2011Z01474&did=2011D03739.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011f). Motie Dijkstra c.s. over het stoppen-met-roken-programma. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z14885&did=2011D36472.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011g). Motie Gerbrands over de zorg beperken tot spoedeisende medisch noodzakelijke zorg. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z08327&did=2011D20649.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011h). Motie Van der Veen en Wiegman-van Meppelen Scheppink over een sociaal maximum aan eigen bijdragen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z18738&did=2011D46668.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011i). Motie Voordewind c.s. over breed toegankelijke reguliere zorg. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z08325&did=2011D20646.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011j). Motie Voordewind c.s. over de toegankelijkheid van de medische behandeling. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z08323&did=2011D20644.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011k). Motie Voordewind over bij toetsing gebruikmaken van meerdere bronnen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z08326&did=2011D20648.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011m). Motie Wiegman-van Meppelen Scheppink/Voortman over afzien van de eigen bijdrage in de eerste-en tweedelijnsggz. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z14906&did=2011D36493.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2011n). Nader gewijzigd amendement van het lid Leijten ter vervanging van nr. 14 over het opheffen van het verplicht eigen risico. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011Z18841&did=2011D46939.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2012a). Motie van het lid Agema c.s. over in het basispakket houden van de rollator. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2012Z12511&did=2012D26628.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2012b). Motie van het lid Agema c.s. over ongedaan maken van de verhoging van het eigen risico. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2012Z12501&did=2012D26613.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2012c). Motie van het lid Agema over afzien van extramuralisering van zorgzwaartepakket 1 tot en met 4. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2012Z20011&did=2012D43562.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2013a). Motie Agema over de Agemagelden. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2013Z07482&did=2013D15449.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2013b). Motie Agema over het niet afschaffen van de verzorgingstehuizen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2013Z07475&did=2013D15441.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2013c). Motie van het lid Agema over de Agemagelden voor extra zorgmedewerkers en extra scholing. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2013Z22829&did=2013D46809.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2013d). Motie van het lid Agema over het stoppen met het sluiten van verzorgingshuizen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2013Z20749&did=2013D42883.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2014). Motie van het lid Agema suite over terugdraaien van het sluiten van verzorgingshuizen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2014Z03406&did=2014D06687.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2020d). Motie van de leden Van Haga en Baudet over een scenario waarbij specifiek ouderen en kwetsbaren beschermd worden. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2020Z18895&did=2020D40882.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2020e). Motie van de leden Wilders en Pieter Heerma over een nationale reserve aan zorgmedewerkers. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2020Z20568&did=2020D44155.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2020f). Motie van het lid Wilders over een structurele reserve van ic-bedden en klinische ziekenhuisbedden. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2020Z20566&did=2020D44153.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2015a). Motie van het lid Gerbrands over het in ere herstellen van de Agemagelden. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2015Z05913&did=2015D12111.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2015b). Motie van het lid Gerbrands over het niet onnodig sluiten van verzorgingshuizen. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2015Z01082&did=2015D02154.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2016). Motie van het lid Klever c.s. over het omarmen van het manifest “Scherp op Ouderenzorg”. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2016Z23478&did=2016D48027.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2017). Motie van het lid Agema over stoppen met extramuraliseren ZZP 1–3. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2017Z09371&did=2017D19448.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2020a). Motie van het lid Wilders over per direct de anderhalvemetermaatregel afschaffen in de buitenruimte. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2020Z12258&did=2020D26237.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2020b). Motie van het lid Wilders over structureel een forse salarisverhoging voor zorgmedewerkers. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2020Z14668&did=2020D31560.
Tweede Kamer der Staten-Generaal T. K. d. (2020c). Tweede Kamer, 61e vergadering: Dinsdag 10 maart 2020. Retrieved from https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/211b57c3-57e6-4033-b2ce-126145a841c0.
Vossen, K. (2011). Classifying Wilders: The ideological development of Geert Wilders and his Party for Freedom. Politics, 31(3), 179–189. https://doi.org/10.1111/j.1467-9256.2011.01417.x.
Wanders, J. (2010). Duo’s Henk and Ingrid platgebeld op zoek naar PVV-ijkgezin. Volkskrant. Retrieved from https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/duo-s-henk-en-ingrid-platgebeld-op-zoek-naar-pvv-ijkgezin~b69b00dd/.
Yannis, S., & Giorgos, K. (2020). Populism and the pandemic: A collaborative report.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2021 The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Switzerland AG
About this chapter
Cite this chapter
Rinaldi, C., Bekker, M. (2021). Populist Radical Right Influence on Health Policy in the Netherlands: The Case of the Party for Freedom (PVV). In: Falkenbach, M., Greer, S.L. (eds) The Populist Radical Right and Health. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-70709-5_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-70709-5_4
Published:
Publisher Name: Springer, Cham
Print ISBN: 978-3-030-70708-8
Online ISBN: 978-3-030-70709-5
eBook Packages: MedicineMedicine (R0)