Skip to main content
SpringerLink
Log in

Reizigersvaccinatie tegen virale hepatitis

  • Artikel
  • Published:
Bijblijven

Samenvatting

In deze bijdrage worden drie vaccins tegen virale hepatitis behandeld die voor reizigers van belang zijn: het hepatitis-A-vaccin, het hepatitis-B-vaccin en het gecombineerde hepatitis-A+B-vaccin.

Sinds 1992 beschikt men in België en Nederland over hepatitis-A-vaccins. Het preventiebeleid in beide landen bestaat uit de vaccinatie van een aantal risicogroepen. Dit vaccin wordt sterk aanbevolen voor elke reiziger naar landen waar hepatitis A endemisch is. Na een eerste dosis hepatitis-A-vaccin ontwikkelt men binnen twee weken beschermende antistoffen, wat belangrijk is voor wie kort voor vertrek nog ingeënt moet worden. Men schat dat de antistoffen na een volledige hepatitis-A-vaccinatie meer dan 25 jaar aanwezig blijven en dat de bescherming levenslang aanhoudt. Simultane toediening van andere vaccins doet de doeltreffendheid of veiligheid van het hepatitis-A-vaccin niet afnemen.

Recombinante hepatitis-B-vaccins zijn in België en Nederland sinds 1986 op de markt. Wie een volledige vaccinatie heeft gekregen en immunocompetent is, behoeft geen herhalingsvaccin. Zuigelingen, kinderen en adolescenten worden als immunocompetent beschouwd voor de hepatitis-B-vaccins, voor volwassenen wordt één tot drie maanden na de volledige basisvaccinatie een serologische controle op anti-hbs-antistoffen aanbevolen, want niet alle volwassenen kunnen als immunocompetent beschouwd worden. Men gaat ervan uit dat de gevaccineerde bij een anti-hbs-concentratie van 10 mIE/ml of meer levenslang beschermd is tegen klinische hepatitis B en dragerschap. In België wordt vaccinatie van een aantal risicogroepen aanbevolen en is men in 1999 gestart met de systematische vaccinatie van alle zuigelingen en adolescenten van 11 en 12 jaar. Ook in Nederland wordt hepatitis-B-vaccinatie aanbevolen voor een aantal risicogroepen. Een systematische hepatitis-B-vaccinatie van kinderen bestaat niet in Nederland. Wel worden kinderen gratis ingeënt die in of na 2003 geboren zijn en van wie één van de ouders geboren is in een hoog-risicoland voor hepatitis B.

Het gecombineerde vaccin tegen hepatitis A en B combineert zowel de werkzaamheid als het veiligheidsprofiel van de beide andere vaccins.vaccinatie reizigers preventie

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2

Literatuur

  • Teuwen DE, Provost CL. Hepatitis A en vaccinatie. Tijdschrift voor Geneeskunde 1994;50:6:455-60.

    Google Scholar 

  • Van Damme P, Mathei C, Thoelen S, et al. Single dose inactivated hepatitis-A-vaccine: Rationale and clinical assessment of the safety and immunogenicity. J Med Virol 1994;44:435-41.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Loutan L, Bovier P, Althaus B, Glueck R. Inactivated virosome hepatitis-A-vaccine. Lancet 1994;343:322-4.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Landry P, Tremblay S, Darioli R, et al. Inactivated hepatitis-A-vaccine booster given 24 months after the primary dose. Vaccine 2000;19:399-402.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Iwarson S, Lindh M, Widerström L. Excellent booster response 4-6 y after a single primary dose of an inactivated hepatitis-A-vaccine. Scand J Infect Dis 2002;34:110-1.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Beck B, Hatz C, Broennimann R, Glueck R, Herzog C. Immunogenicity of two doses of a virosome formulated hepatitis-A-vaccine administered 18 to 56 months apart [abstract]. Clin Microbiol Infect 2000;6(Suppl 1):We07.

    Google Scholar 

  • Irwin DJ, Millership S. Antibody responses to hepatitis-A-vaccine in healthy adults. Commun Dis Public Health 2001;4:139-40.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Van Damme P, Lievens M, Stoffel M, et al. Rapid seroconversion rates after first dose of an inactivated hepatitis-A-vaccine (Havrix 1440™): Results of a retrospective analysis. In: Travel & Epidemics: 3rd European Conference on Travel Medicine. Florence, Italy; 2002. p. 210.

  • Ambrosch F, Wiedermann G, Jonas S, et al. Immunogenicity and protectivity of a new liposomal hepatitis-A-vaccine. Vaccine 1997;15:1209-13.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Ambrosch F, Glueck R, Herzog C, Koren A, Kollaritsch H, Wiedermann G. Antibody kinetics following the primary and the booster dose of a virosome formulated hepatitis-A-vaccine [abstract]. Clin Microbiol Infect 2000;6(Suppl 1):WeP306.

    Google Scholar 

  • Connor BA, Van Herck K, Van Damme P. Rapid protection and vaccination against hepatitis A for travellers. Biodrugs 2003;17(Suppl 1):19-21.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Van Herck K, Van Damme P, Lievens M, et al. Hepatitis-A-vaccine: Indirect evidence of immune memory 12 years after primary course. J Med Virol 2004;72:194-6.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Van Herck K, Beutels P, Van Damme P, et al. Mathematical models for assessment of long-term persistence of antibodies after vaccination with two inactivated hepatitis-A-vaccines. J Med Virol 2000;60:1-7.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Bovier PA, Bock J, Loutan L, et al. Long-term immunogenicity of an inactivated virosome hepatitis-A-vaccine. J Med Virol 2002;68:489-93.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Van Herck K, Renard D, Molenberghs G, et al. Model based estimates of long term persistence of vaccine induced hepatitis A antibodies. In: Margolis HS, Alter MJ, Liang TJ, et al, editors. Viral hepatitis and liver disease: Proceedings of the 10th International Symposium on Viral Hepatitis and Liver Disease. International Medical Press; 2002. p. 56-9.

  • Van Herck K, Beutels P, Van Damme P, et al. Mathematical models for assessment of long-term persistence of antibodies after vaccination with two inactivated hepatitis-A-vaccines. J Med Virol 2000;60:1-7.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Van Herck K, Van Damme P. Inactivated hepatitis-A-vaccine-induced antibodies: Follow-up and estimates of long-term persistence. J Med Virol 2001;63:1-7.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Van Damme P, Banatvala J, Fay O, et al. Hepatitis A booster vaccination: Is there a need? International Consensus Group on HAV Immunity. Lancet 2003;362: 1065-71.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Thoelen S, Van Damme P, Leentvaar-Kuypers A, et al. The first Regular vaccine against hepatitis A and B: An overview. Vaccine 1999;17:1657-62.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Joines RW, Blatter M, Abraham B, et al. A prospective, randomized, comparative US trial of a combination hepatitis A and B vaccine (Twinrix) with corresponding monovalent vaccines (Havrix and Engerix-B) in adults. Vaccine 2001;19:4710-9.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Van Damme P, Leroux-Roels G, Law B, et al. Long-term persistence of antibodies induced by vaccination and safety follow-up, with the first Regular vaccine against hepatitis A and B in children and adults. J Med Virol 2001;65:6-13.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • European Consensus Group on Hepatitis B Immunity. Are booster immunisations needed for lifelong hepatitis B immunity? Lancet 2000;355:561-5.

    Google Scholar 

  • Ascherio A, Zhang SM, Hernan MA, Olek MJ, Coplan P, Brodovicz K, Walker AM. Hepatitis-B-vaccination and the risk of multiple sclerosis. N Engl J Med 2001;344:327-32.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Confavreux C, Suissa S, Saddier P, Bourdes V, Vukusic S, for the Vaccines in Multiple Sclerosis Study Group. Vaccinations and the risk of relapse in multiple sclerosis. N Engl J Med 2001;344:319-26.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Gellin BG, Schaffner W. The risk of vaccination: The importance of ‘negative’ studies. N Engl J Med 2001;344:372-3.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Jilg W, Schmidt M, Deinhardt F. Persistence of specific antibodies after hepatitis-B-vaccination. J Hepatol 1988;6:201-7.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Banatvala JE, Van Damme P. Hepatitis-B-vaccine: Do we need boosters. J Viral Hepat 2003;10:1-6.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Ayerbe MC, Pérez-Rivilla A & ICOVAHB Group. Assessment of long-term efficacy of hepatitis-B-vaccine. Eur J Epidemiol 2001;17:151-6.

    Article  Google Scholar 

  • Mandeep S Chadha, Vidya A Arankalla. Ten-year serological follow-up of hepatitis-B-vaccine recipients. Indian J Gastroenterol 2000;19:168-71.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • West DJ, Calandra GB. Vaccine induced immunologic memory for hepatitis B surface antigen: Implications for policy on booster vaccination. Vaccine 1996;14:1019-27.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Banatvala JE, Van Damme P, Oehen S. Lifelong protection against hepatitis B: The role of vaccine immunogenicity in immune memory. Vaccine 2001;19:877-85.

    Google Scholar 

  • Boland GJ, De Gast GC, Italiander E, Reijden J van der, Hattum L van. Long term immunity to hepatitis B infection after vaccination with recombinant hepatitis-B-vaccine. Hepatology 1995;22:325.

    Article  Google Scholar 

  • Wismans P, Hattum J van, Gast GC de, et al. A prospective study of in vitro anti-HBs producing B cells (spot-elisa) following primary and supplementary vaccination with recombinant hepatitis-B-vaccine in insulin-dependent diabetic patients and matched controls. J Med Virol 1991;35:216-22.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Dentico P, Crovari P, Lai PL, et al. Anamnestic response to administration of purified non-adsorbed hepatitis B surface antigen in healthy responders to hepatitis-B-vaccine with long-term non-protective antibody titres. Vaccine 2002;20:3725-30.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/bijblijven-0168-9428.html

    P. van Damme

Authors
  1. P. van Damme
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. K. van Herck
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. M. van der Wielen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. H. Theeten
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. P. Michielsen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Prof. dr. P. Van Damme is hoofd van het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties binnen de vakgroep Epidemiologie en Sociale Geneeskunde aan de Universiteit Antwerpen en directeur van het Referentiecentrum voor de Preventie en Controle van Virale Hepatitis voor de Wereldgezondheidsorganisatie. Hij doceert aan de faculteit Geneeskunde en Farmacie, voert vaccinstudies en epidemiologische studies uit en is auteur van een groot aantal internationale publicaties.

Dr. K. Van Herck is onderzoeker aan het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties. Zijn werk bestaat uit klinisch vaccinonderzoek met verschillende vaccins, bij gezonde vrijwilligers van alle leeftijdsgroepen, en uit (sero-)epidemiologisch onderzoek naar diverse vaccineerbare infectieziekten. De onderzoeksresultaten werden gepubliceerd in verschillende nationale en internationale tijdschriften.

Mevrouw dr. M. Van der Wielen is onderzoeker aan het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties. Haar werk bestaat uit klinisch vaccinonderzoek met verschillende vaccins, bij gezonde vrijwilligers van alle leeftijdsgroepen, en uit (sero-)epidemiologisch onderzoek naar diverse vaccineerbare infectieziekten. De onderzoeksresultaten werden gepubliceerd in verschillende nationale en internationale tijdschriften.

Mevrouw dr. H. Theeten is onderzoeker aan het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties. Haar werk bestaat uit klinisch vaccinonderzoek met verschillende vaccins, bij gezonde vrijwilligers van alle leeftijdsgroepen, en uit (sero-)epidemiologisch onderzoek naar diverse vaccineerbare infectieziekten. De onderzoeksresultaten werden gepubliceerd in verschillende nationale en internationale tijdschriften.

Prof. dr. P. Michielsen, hepatoloog, is adjunct-diensthoofd Gastro-enterologie Hepatologie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en docent aan de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Antwerpen. Hij is betrokken bij meerdere multicentrische onderzoeken rond virale hepatitis.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

van Damme, P., van Herck, K., van der Wielen, M. et al. Reizigersvaccinatie tegen virale hepatitis. BIJB 21, 334–341 (2005). https://doi.org/10.1007/BF03059877

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03059877

Search

Navigation