Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Spostrzeżenia posła RP w Rio de Janeiro Tadeusza Skowrońskiego na temat stosunków brazylijsko-sowieckich i tzw. sprawy polskiej
Marcin Kruszyński
https://orcid.org/0000-0001-9960-0943
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 41 Nr 1 (2023), strony: 445-458
Data publikacji: 2023-10-10
https://doi.org/10.48261/pis234121
PDF
Abstrakt
Brazylia – niejako wbrew odległemu położeniu geograficznemu – odgrywała sporą rolę w dyplomacji II Rzeczypospolitej. Rola ta wzrosła jeszcze po 1939 r. w związku z toczącą się wojną. Ameryka Południowa stała się bowiem obszarem walki dyplomatycznej między państwami osi i mocarstwami zachodnimi. Brazylia – rządzona od 1930 r. przez prezydenta Getúlia Vargasa – długo lawirowała, aż w 1942 r. włączyła się do konfliktu po stronie aliantów. Tym samym zmienił się również stosunek władz tego kraju do Sowietów, dotychczas zdecydowanie krytyczny. Polski poseł w Rio de Janeiro, Tadeusz Skowroński, obserwował te zdarzenia. W 1945 r. kraj pod Krzyżem Południa zmierzał już wprost w objęcia Moskwy, wycofując dotychczasowe wsparcie dla tzw. sprawy polskiej. Równocześnie szef poselstwa popadał w polityczny defetyzm, widząc brak perspektyw na odwrócenie tych trendów, zwłaszcza że autorytarna dyktatura Vargasa wyraźnie słabła.
Słowa kluczowe
Tadeusz Skowroński • poselstwo w Rio de Janeiro • Rio de Janeiro • Brazylia • Getúlio Vargas • Sowiety • komunizm • sprawa polska podczas II wojny światowej Tadeusz Skowroński • legation in Rio de Janeiro • Rio de Janeiro • Brazil • Getúlio Vargas • Soviets • communism • Polish cause during World War II
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Fondation Archivum Helveto-Polonicum, Spuścizna Tadeusza Skowrońskiego
Fondation Archivum Helveto-Polonicum, T. Skowroński, Wspomnienia z działalności w Komitecie Narodowym Polskim w Paryżu
„Polak w Brazylii” 1917
Konferencje panamerykańskie w świetle raportów polskich placówek dyplomatycznych 1923–1945, oprac. E. Kołodziej, K. Smolana, Warszawa 2012.
Faryś J., Konstanty Skirmunt [w:] Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej. Organizacja, polityka, ministrowie, red. P. Długołęcki, K. Szczepanik, współpraca J. Faryś, H. Walczak, Szczecin 2014.
Florkowska-Frančić H., Między Lozanną, Fryburgiem i Vevey. Z dziejów polskich organizacji w Szwajcarii w latach 1914–1917, Kraków 1997.
Głuchowski K., Wśród pionierów polskich na antypodach. Materiały do problemu osadnictwa polskiego w Brazylii, Warszawa 1927.
Historia dyplomacji polskiej, t. 4: 1918–1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995.
Ignatowicz M.A., Polonia brazylijska wobec odzyskania niepodległości Polski w r. 1918 [w:] Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej, red. H. Florkowska-Frančić, M. Frančić, H. Kubiak, Wrocław 1979.
Kamiński M.K., Zacharias M.J., W cieniu zagrożenia. Polityka zagraniczna II RP 1918–1939, Warszawa 1993.
Kołodziej E., Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918–1939. Studia nad polityką emigracyjną II Rzeczypospolitej, Warszawa 1982.
Kornat M., Polityka równowagi (1934–1939). Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938–1939, Gdańsk 2012.
Kornat M., Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop–Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.
Krasuski J., Między wojnami. Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1985.
Kruszyński M., Ambasada RP w Moskwie 1921–1939, Warszawa 2010.
Kula M., Historia Brazylii, Wrocław 1987.
Kula M., Polono-Brazylijczycy i parę kwestii im bliskich, Warszawa 2012.
Łossowski P., Polska w Europie i świecie 1918–1939. Szkice z dziejów polityki zagranicznej i położenia międzynarodowego II Rzeczypospolitej, Warszawa 1990.
Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918–1943, Warszawa 2005.
Materski W., Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918–1939, Warszawa 1994.
Mazurek J., Brazylia i Polonia brazylijska wobec niepodległości Polski w latach 1914–1918 [w:] Polska i Brazylia – bliższe, niż się wydaje. Tom studiów z okazji 100. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Brazylią oraz 90. rocznicy powstania Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego, red. idem, Warszawa 2020.
Mazurek J., Brazylia i Polska – daleko, lecz blisko. Informator do wystawy, Warszawa 2001.
Mazurek J., Stosunki polsko-brazylijskie w latach 1920–1989 [w:] Polska i Brazylia – bliższe, niż się wydaje. Tom studiów z okazji 100. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Brazylią oraz 90. rocznicy powstania Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego, red. idem, Warszawa 2020.
McCann F.D., Brazil and the United States during World War II and Its Aftermath. Negotiating Alliance and Balancing Giants, London 2018.
Michalik-Sztumska M., Wychodźstwo polskie w Brazylii. Stan badań nad zagadnieniem, „Zeszyty Historyczne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” 2010, z. 11.
Milewska E., Polsko-brazylijskie związki literackie [w:] Relacje Polska–Brazylia. Historia i współczesność, red. A. Dembicz, M. Kula, Warszawa 2016.
Nowak-Kiełbikowa M., Konstanty Skirmunt – polityk i dyplomata, Warszawa 1998.
Orzeł-Dereń K., Sufa B., Historia szkolnictwa polskiego w Brazylii na podstawie wybranych stanów, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 2021, folia 341.
Osterhammel J., Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2020.
Płygawko D., Henryk Sienkiewicz jako prezes Generalnego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce [w:] Henryk Sienkiewicz. Twórczość i recepcja, red. L. Ludorowski, Lublin 1991.
Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków 2018.
Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej w okresie II wojny światowej w świetle raportów polskich placówek zagranicznych 1939–1941, red. K. Smolana, Warszawa 2014.
Smolana K., Sprawa Polska na Konferencji Ministrów Spraw Zagranicznych w Meksyku – luty– marzec 1945 r., „Teki Archiwalne. Seria nowa” 2011, t. 11 (33).
Tulchin J.S., The Aftermath of War. World War I and U.S. policy toward Latin America, New York 1971.
Wachowicz R.Ch., Aspectos da imigração polonesa no Brasil, „Projecões” 1999, t. 1.
Weinmann R., Argentina en la Primera Guerra Mundial. Neutralidad, Transición Politica, Buenos Aires 1994.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
