Öz
Aim: The study was planned as a descriptive study to determine the health literacy of the elderly.
Material and Methods: The research population is Sivas 60+ Tazelenme University students. All the elderly enrolled in Sivas Tazelenme University were included in the study (n= 27). After obtaining the necessary legal permissions, the Sociodemographic form and Health Literacy scale prepared in line with the literature were applied to all Tazelenme University students who volunteered to participate in the research.
Results: While the mean age of the elderly who participated in the study was 66.03 ± 4.01 years, 63% were female, most were high school graduates (37.0%), and married (74.1%). In addition, 55.6% of the participants had a chronic disease, and 66.7% were constantly using drugs. According to the scale scores applied to the elderly, the health literacy scale score was determined as 107.48 ± 11.84, and it was seen that their health literacy status was at a good level.
Conclusion: In old age, it is essential to increase people’s health literacy due to the increasing health needs, comorbid diseases, and physiological changes with age. In the sample of Sivas Tazelenme University, it was seen that the health literacy levels of the elderly were sufficient and good. In this sense, trainings can be planned, and different social responsibility projects can be developed to increase the health literacy of the elderly.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ay F, Akkaya D ve Başıbüyük GÖ. Yaşam Kalitesinin Yalnızlık Üzerindeki Etkisi: Antalya 60+ Tazelenme Üniversitesi Örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; XLIII(2): 193-210.
- TÜİK. (2022). Haber Bülteni, Sayı 45636, İstatistiklerle yaşlılar. Mart 2022. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
- KDTD (Kanıta Dayalı Tıp Derneği). Sağlıklı Yaşlanma ve Kronik Hastalıklar Raporu. Sağlıklı Yaşlanma ve Kronik Hastalıklar Farkındalık Projesi 2013; Ankara: KDTD: 1-13.
- Ishikawa H and Yano E. Patient Health Literacy And Participation in The Health-Care Process. Health Expectations. 2008; 11(2): 113–122.
- Beauchamp A, Buchbinder R, Dodson S, et al. Distribution of Health Literacy Strengths and Weaknesses Across Socio-Demographic Groups: A Cross-Sectional Survey Using the Health Literacy Questionnaire (HLQ). BMC Public Health. 2015; 15(678): 1-13.
- Çaylan A, Yayla K, Öztora S, ve ark. Assessing Health Literacy, The Factors Affecting it and Their Relation to Some Health Behaviors Among Adults. Biomedical Research. 2017; 28(15): 6803-6807.
- Taggart J, Williams A, Dennis S, et al. A Systematic Review of İnterventions in Primary Care to İmprove Health Literacy for Chronic Disease Behavioral Risk Factors. BMC Family Practice. 2012; 13(49): 1-12.
- Yılmaz M ve Tiraki Z. Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2016; 9(4): 142-147.
- Aslantekin F. ve Yumrutaş M. Sağlık Okuryazarlığı ve Ölçümü. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2014; 13(4): 327-334.
- Okur MR ve Oktay Ö. Old Age Adult Education Systems and Refreshment University . Kastamonu Eğitim Dergisi Kastamonu Üniversitesinin 15. Yılı: Eğitim Bilimleri Özel Sayısı. 2021; 68-91 . DOI: 10.24106/kefdergi.780577
- Bahar T ve Başıbüyük HH. Antalya 60+ Tazelenme Üniversitesi Öğrencilerinin İyilik Halinin Değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; (1): 163-173.
- Yelboğa N. Üniversite Öğrencilerinin Yaşlılık Algısı: Borçka Acarlar Myo Örneği. The Journal of International Social Research. 2020; 13 (70).
- Aras Z ve Temel BA. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’ nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi . 2017; 25(2): 85 - 94.
- Toçi E, Burazeri G, Sorensen K, et al. Health literacy and socioeconomic characteristics among older people in transitional Kosovo. British Journal of Medicine & Medical Research. 2013; 3(4): 1646-1658.
- Bükecik N , Adana F. Hastane Çalışanlarının Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri Ve İlişkili Faktörler: Konya İli Örneği. Caucasian J. Sci. 2021; 8(1): 1-13.
- Dost A ve Özsoy DM. Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri Ve Etkileyen Faktörler . İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 2022; 10 (2): 652-666 . DOI: 10.33715/inonusaglik.1010493
- Kutner M, Greenberg E, Jin Y et al. The Health Literacy of America’s Adults: Results from the 2003 National Assessment of Adult Literacy. 2006; Washington: U.S.Department of Education .
- Deniz S. Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi. İnsan ve İnsan. 2020; 7(24): 84-96.
- Sural V ve Tamer K. Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2021; 26(1): 163-180.
- Kolaç N, Balcı AS, Şişman FN, ve ark. Fabrika Çalışanlarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı ve Sağlık Algısı. Bakırköy Tıp Dergisi. 2018; 14(3): 267- 274.
- Yanık A ve Noğay NH. Sağlık Çalışanlarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi. 2017; 22(4): 167-176.
- Çimen Z ve Temel AB. Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı İlişkisi ve Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017; 33(3): 105- 125.
- İkiışık H, Turan G, Kutay F, ve ark. Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2020; 73(3): 247-252. DOI: 10.4274/atfm.galenos.2020.83007
Öz
Amaç: Çalışma, yaşlı bireylerin sağlık okuryazarlıklarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın evrenini Sivas 60+ Tazelenme Üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmaya, Sivas Tazelenme Üniversitesine kayıtlı olan tüm yaşlı bireyler dahil edilmiştir. Gerekli yasal izinler alındıktan sonra, araştırmaya katılmaya gönüllü tüm Tazelenme Üniversitesi öğrencilerine, literatür doğrultusunda hazırlanan Sosyodemografik form ve Sağlık Okur yazarlığı ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan yaşlı bireylerin yaş ortalamaları 66,03 ± 4,01 yıl iken, %63’ü kadın, büyük çoğunluğunun lise mezunu (%37,0) ve evli (%74,1) olduğu belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların %55,6 ‘sının kronik hastalığı olduğu ve %66,7’sinin sürekli ilaç kullandığı da elde edilen bulgular arasındadır. Yaşlı bireylere uygulanan ölçek puanlarına göre ise, sağlık okuryazarlığı ölçek puanı 107,48 ± 11,84 olarak belirlenmiş ve sağlık okuryazarlık durumlarının iyi düzeyde olduğu görülmüştür.
Sonuç: Yaşlılık döneminde, yaşla birlikte artan sağlık ihtiyaçları, komorbid hastalıklar ve fizyolojik değişimler sebebiyle, kişilerin sağlık okuryazarlıklarının artırılması oldukça önemlidir. Sivas Tazelenme Üniversitesinde, yaşlı bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin yeterli ve iyi olduğu, sağlık konusunda farkındalıklarının yüksek olduğu görülmüştür. Bu anlamda, yaşlı bireylerin sağlık okuryazarlıklarının artırılması için eğitimler planlanabilir ve farklı sosyal sorumluluk projeleri de geliştirilebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ay F, Akkaya D ve Başıbüyük GÖ. Yaşam Kalitesinin Yalnızlık Üzerindeki Etkisi: Antalya 60+ Tazelenme Üniversitesi Örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; XLIII(2): 193-210.
- TÜİK. (2022). Haber Bülteni, Sayı 45636, İstatistiklerle yaşlılar. Mart 2022. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
- KDTD (Kanıta Dayalı Tıp Derneği). Sağlıklı Yaşlanma ve Kronik Hastalıklar Raporu. Sağlıklı Yaşlanma ve Kronik Hastalıklar Farkındalık Projesi 2013; Ankara: KDTD: 1-13.
- Ishikawa H and Yano E. Patient Health Literacy And Participation in The Health-Care Process. Health Expectations. 2008; 11(2): 113–122.
- Beauchamp A, Buchbinder R, Dodson S, et al. Distribution of Health Literacy Strengths and Weaknesses Across Socio-Demographic Groups: A Cross-Sectional Survey Using the Health Literacy Questionnaire (HLQ). BMC Public Health. 2015; 15(678): 1-13.
- Çaylan A, Yayla K, Öztora S, ve ark. Assessing Health Literacy, The Factors Affecting it and Their Relation to Some Health Behaviors Among Adults. Biomedical Research. 2017; 28(15): 6803-6807.
- Taggart J, Williams A, Dennis S, et al. A Systematic Review of İnterventions in Primary Care to İmprove Health Literacy for Chronic Disease Behavioral Risk Factors. BMC Family Practice. 2012; 13(49): 1-12.
- Yılmaz M ve Tiraki Z. Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2016; 9(4): 142-147.
- Aslantekin F. ve Yumrutaş M. Sağlık Okuryazarlığı ve Ölçümü. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2014; 13(4): 327-334.
- Okur MR ve Oktay Ö. Old Age Adult Education Systems and Refreshment University . Kastamonu Eğitim Dergisi Kastamonu Üniversitesinin 15. Yılı: Eğitim Bilimleri Özel Sayısı. 2021; 68-91 . DOI: 10.24106/kefdergi.780577
- Bahar T ve Başıbüyük HH. Antalya 60+ Tazelenme Üniversitesi Öğrencilerinin İyilik Halinin Değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; (1): 163-173.
- Yelboğa N. Üniversite Öğrencilerinin Yaşlılık Algısı: Borçka Acarlar Myo Örneği. The Journal of International Social Research. 2020; 13 (70).
- Aras Z ve Temel BA. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’ nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi . 2017; 25(2): 85 - 94.
- Toçi E, Burazeri G, Sorensen K, et al. Health literacy and socioeconomic characteristics among older people in transitional Kosovo. British Journal of Medicine & Medical Research. 2013; 3(4): 1646-1658.
- Bükecik N , Adana F. Hastane Çalışanlarının Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri Ve İlişkili Faktörler: Konya İli Örneği. Caucasian J. Sci. 2021; 8(1): 1-13.
- Dost A ve Özsoy DM. Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri Ve Etkileyen Faktörler . İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 2022; 10 (2): 652-666 . DOI: 10.33715/inonusaglik.1010493
- Kutner M, Greenberg E, Jin Y et al. The Health Literacy of America’s Adults: Results from the 2003 National Assessment of Adult Literacy. 2006; Washington: U.S.Department of Education .
- Deniz S. Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi. İnsan ve İnsan. 2020; 7(24): 84-96.
- Sural V ve Tamer K. Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2021; 26(1): 163-180.
- Kolaç N, Balcı AS, Şişman FN, ve ark. Fabrika Çalışanlarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı ve Sağlık Algısı. Bakırköy Tıp Dergisi. 2018; 14(3): 267- 274.
- Yanık A ve Noğay NH. Sağlık Çalışanlarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi. 2017; 22(4): 167-176.
- Çimen Z ve Temel AB. Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı İlişkisi ve Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017; 33(3): 105- 125.
- İkiışık H, Turan G, Kutay F, ve ark. Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2020; 73(3): 247-252. DOI: 10.4274/atfm.galenos.2020.83007
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Klinik Tıp Bilimleri |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 31 Ağustos 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Mayıs 2023 |
| Kabul Tarihi | 22 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
Bu dergide yayınlanan makaleler Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Geriatrik Bilimler Dergisi, Türkiye Atıf Dizini, Türk MEDLINE, Asos İndeks, Scilit, EuroPub ve Eylül 2022 tarihinden itibaren Index Copernicus International - Journals Master List'te indekslenmektedir.
|
|
|
|
|
|
