„Urząd Ochrony Konstytucji” jako organ bezpieczeństwa ustrojowego RFN. Problematyka funkcjonowania w państwie demokratycznym

Abstrakt

Celem publikacji jest przedstawienie roli, jaką Federalny Urząd Ochrony Konstytucji oraz urzędy krajów związkowych odgrywają w niemieckim systemie bezpieczeństwa ustrojowego, ukazanie źródeł i kontrowersji związanych z ich funkcjonowaniem oraz źródeł braku efektywności służb wywiadowczych. Celem artykułu jest także zdefiniowanie uniwersalnych obszarów napięć pomiędzy demokracjami liberalnymi a„naturą” służb wywiadowczych. Analiza ukazała, że specyfika niemieckiego systemu bezpieczeństwa ustrojowego determinuje trudną relację metod wywiadowczych wobec innych instrumentów systemu bezpieczeństwa konstytucyjnego państwa jak np. delegalizacja partii politycznych. Okazało się także, że szczególnie problematyczny ze względu na efektywność działania urzędów jest rozdział kompetencji pomiędzy policją a służbami wywiadowczymi oraz federalny charakter wywiadu cywilnego. Analiza pozwoliła na pewne generalizacje dotyczące problematyki działania wywiadu w państwie demokratycznym. Jako typowy określić można m.in. konflikt między zasadą nienaruszalności wolności osobistej a metodami działania służb wywiadowczych oraz dylemat związany z brakiem przejrzystości działań służb specjalnych oraz ich efektywną kontrolą przy konieczności zachowania efektywności i bezpieczeństwa działań wywiadu.