Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi

Öz

Bu araştırma, bireyin, yaşam boyu öğrenme etkinliğini gerçekleştirirken kullandığı
becerileri ele almaktadır. Bu süreçte, bilgiyi üreten, hayatta işlevsel olarak kullanabilen ve
problem çözebilen bireyler yetiştirmek, öğretim programlarında da ifade edilmektedir. Ancak
sadece problem çözmek yeterli olmayabilir. Aynı zamanda problem çözmeye yönelik olarak
yansıtıcı düşünmek te gereklidir. Shermis’e göre (1992) de yansıtıcı düşünme belirli bir problem
algılandığı zaman ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle de yansıtma en iyi şekilde problem çözme
sürecinde gözlenebilir. Öğretim programlarında da ele alınan ve öğrencilerin hem ulusal hem de
uluslararası düzeyde ihtiyaç duyacakları beceri yelpazeleri olan yetkinliklerden biri,
matematiksel yetkinliktir. Bu süreçte problem çözmenin yanı sıra matematiksel düşünme tarzını
geliştirmek ve uygulamak ta hedeflenmektedir. Öğrenmeyi öğrenme olarak belirtilen diğer
yetkinlik, bireyin öğrenme eylemini etkili zaman ve bilgi yönetimini de kapsayacak şekilde
bireysel ya da grup olarak düzenlemesidir (MEB, 2018). Bu nedenle buradan hareketle problem
çözme ve yansıtıcı düşünme sürecinde öz-düzenleme önemlidir. Bu araştırmada da, ortaokul
öğrencilerinin sahip oldukları öz-düzenleme becerileri ile problem çözmeye yönelik yansıtıcı
düşünme becerileri çeşitli değişkenler açısından incelenmiş ve problem çözmeye yönelik yansıtıcı
düşünme ve öz-düzenleme becerileri arasında ilişki olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır.
Araştırmada tarama modelinde betimsel bir araştırma olarak desenlenmiştir. Araştırmanın
örneklemini 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında, Ege bölgesinde yer alan bir ilde, devlet
ortaokulunda öğrenim görmekte olan 289 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı
olarak, Kızılkaya ve AĢkar (2009) tarafından geliştirilen, “Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı
Düşünme Becerisi Ölçeği”, Arslan ve Gelişli (2015) tarafından geliştirilen “Algılanan ÖzDüzenleme
Ölçeği” ve araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır.
Ele alınan değişkenler açısından öğrencilerin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme
becerileri ile öz-düzenleme becerileri incelenmiş, bulgular doğrultusunda öneriler getirilmiştir.
Ayrıca araştırma sonucunda problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri ile özdüzenleme
becerileri arasında pozitif yönde, yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki belirlenmiştir