JUDAIZM I EKONOMIA. ZWIĄZEK JUDAIZMU Z ŻYCIEM GOSPODARCZYM
Stanisław Fel
Magdalena Zdun
Abstrakt
Artykuł podejmuje tematykę związku judaizmu z szeroko rozumianą aktywnością gospodarczą. Przedmiotem rozważań jest typowe dla etyki żydowskiej rozumienie pieniądza, bogactwa, pracy i gospodarczych inicjatyw. Fundamentalne dla życia gospodarczego kwestie ujęte zostają w odniesieniu do ksiąg uznanych za święte i szczególnie ważne w tej religii (Stary Testament, Talmud). Równie ważne są referencje do kulturowych interpretacji judaizmu, w tym do dzieł klasyków tematyki – Jacquessa Attaliego czy Wernera Sombarta. Kluczowym dla tematyki pojęciem jest „bogactwo”, którego znaczenie zostaje wyprowadzone kolejno z Biblii (Księga Wyjścia) i Talmudu. Ostatecznie ekonomika żydowska daje się przedstawić jako wytwór kultury osadzonej i ufundowanej na religii, a majątek zyskuje etyczną legitymizację. Wywód wieńczą historyczne przykłady aktywności gospodarczej Żydów, będące jednocześnie dowodem na wzajemne powiązania bogactwa i religii.
Słowa kluczowe:
judaizm, gospodarka, przedsiębiorczość, etyka biznesu, dobrobyt, filantropia, inwestowanie, powołanie, pieniądzeBibliografia
Attali J., Żydzi, świat, pieniądze, Wydawnictwo Cykady, Warszawa 2003.
Bourdieu P., The Forms of Capital, w: J.G. Richardson (red.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, Greenwood, New York 1985.
Fromm E., Mieć czy być?, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1999.
Goldberg A., Judaizm, w: E. Brunner-Traut (red.), Pięć wielkich religii świata, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2001.
Hertz A., Żydzi w kulturze polskiej, Biblioteka Więzi, Warszawa 2003.
Kozielecki J., Transgresja i kultura, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2002.
Machejek A. (red.), Żydzi łódzcy, Wydawnictwo Hamal, Łódź.
Puś W., Żydzi w łodzi w latach zaborów 1793-1914, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
Putnam R., Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Fundacja im. Stefana Batorego - Znak, Warszawa - Kraków 1995.
Sikora S., Przedmowa do A. Żor, Kronenberg. Dzieje fortuny, PWN, Warszawa 2011.
Sombart W., Żydzi i życie gospodarcze, IFiS PAN, Warszawa 2010.
Stambler Sz. B., Memches F., Ekonomia w Judaizmie. Z rabinem Szalomem Berem Stamblerem rozmawia Filip Memches, MDI Books, Warszawa 2011.
Szlajfer H., Żydzi Wernera Sombarta, Wstęp do: W. Sombart, op. cit.
Tamari M., Punkt widzenia judaizmu na współczesną moralność przedsiębiorczości, w: P. M. Minus (red.), Etyka w biznesie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Wydawnictwo Test, Lublin 1994.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
