Nr 1(162)/2021
PDF

Glosa do Wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 grudnia 2017 r., sygn. akt K 17/14

Justyna Karaźniewicz

Dr hab., prof. UWM, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Prawa i Administracji, Polska; justyna.karazniewicz@uwm.edu.pl

ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2276-6640

DOI: https://doi.org/10.31268/PS.2021.11

Streszczenie

W glosowanym wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność z Konstytucją RP przepisów ustaw i rozporządzeń przewidujących prawo funkcjonariuszy wielu służb do przeszukania osoby lub kontroli osobistej. Słusznie zakwestionowano niewłaściwy podział regulacji pomiędzy ustawy i akty podustawowe, naruszający konstytucyjny wymóg określenia zasad i trybu ograniczenia praw i wolności jednostki na poziomie ustawy. Trybunał odniósł się także do nakazu zapewnienia skutecznych mechanizmów ochrony jednostki przed nieuzasadnioną ingerencją w jej prawa poprzez wprowadzenie skutecznych środków zaskarżenia podejmowanych czynności. Z uwagi na wąski zakres wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich inicjującego postępowanie przed Trybunałem rozważania były ograniczone tylko do niektórych aspektów przeszukania i kontroli osobistej. W orzeczeniu można jednak odnaleźć cenne, choć fragmentaryczne odniesienia do istoty tych czynności i ich normatywnego kształtu, pożądanego z perspektywy konstytucyjnej.

Słowa kluczowe

przeszukanie, kontrola osobista, zażalenie, prawo do prywatności, nietykalność osobista, ograniczenie korzystania z praw i wolności

Bibliografia

ŻRÓDŁA

  1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów, Dz.U. z 2015 r. poz. 156.
  2. Stanowisko Prokuratora Generalnego z dnia 19 października 2015 r., sygn. PG VIII TK 77/14 (K 17/14).
  3. Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 13 marca 1990 r., sygn. akt V KZP 33/89, LEX nr 20408.
  4. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, Dz.U. z 2017 r. poz. 2067.
  5. Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, Dz.U. z 2017 r. poz. 1978.
  6. Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, Dz.U. z 2016 r. poz. 2072.
  7. Ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2018 r. poz. 2399.
  8. Wniosek RPO z dnia 24 sierpnia 2014 r., sygn. II.519.344.2014.ST.
  9. Wyrok TK z dnia 12 stycznia 2000 r., sygn. akt P 11/98, OTK ZU nr 1/2000, poz. 3.
  10. Wyrok TK z dnia 8 lipca 2003 r., sygn. akt P 10/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 62.
  11. Wyrok TK z dnia 6 października 2009 r., sygn. akt SK 46/07.
  12. Wyrok TK z dnia 10 marca 2010 r., sygn. akt U 5/07, LEX nr 564454.
  13. Wyrok TK z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt P 29/10, OTK ZU nr 9/A/2011, poz. 96.
  14. Wyrok TK z dnia 30 lipca 2014 r., sygn. akt K 23/11, OTK-A nr 7/2014, poz. 80.
  15. Wyrok TK z dnia 14 grudnia 2017 r., sygn. akt K 17/14, Dz.U. z 2017 r. poz. 2405.
PIŚMIENNICTWO
  1. Babieracki G., Kontrola osobista, Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku, Słupsk 2010.
  2. Bajerski A., Legitymowanie, kontrola osobista, przeglądanie zawartości bagażu, sprawdzenie ładunku, Szkoła Policji w Pile, Piła 2007.
  3. Cyma-Końska D., Wójcik R., Kontrola osobista a przeszukanie osoby, Centrum Szkolenia Policji, Legionowo 2015.
  4. Czyżyk P., Karczmarczyk M., Kosiński J., Zatrzymanie rzeczy, przeszukanie, sprawdzenie osoby, kontrola osobista — taktyka realizacji. Wybrane zagadnienia, Wydział Wydawnictw i Poligrafii Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2013.
  5. Gądzik Z., Art. 15, [w:] Ł. Czebotar, Z. Gądzik, A. Łyżwa, A. Michałek, A. Świerczewska-Gąsiorowska, M. Tokarski, Ustawa o Policji. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2015, LEX/el.
  6. Kamińska-Nawrot A., Przeszukanie osoby a kontrola osobista — w kontekście zasady informacji prawnej, „Security, Economy & Law” 2017, nr 4, https://doi.org/10.24356/SEL/17/7.
  7. Karaźniewicz J., Instytucja sygnalizacji w polskim procesie karnym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015.
  8. Karaźniewicz J., Przeszukanie i czynności zbliżone do przeszukania w teorii i praktyce organów ścigania, [w:] Węzłowe problemy procesu karnego, red. P. Hofmański, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.
  9. Karaźniewicz J., Przeszukanie osoby i tzw. czynności podobne do przeszukania jako uprawnienia funkcjonariuszy Policji, „Studia Prawnoustrojowe” 2020, nr 49, https://doi.org/10.31648/sp.5855.
  10. Kociołek K., Legitymowanie, kontrola osobista, przeszukanie oraz zatrzymanie — procedury oraz podstawy wykonywania wybranych czynności służbowych przez funkcjonariuszy Policji w świetle obowiązujących rozwiązań prawnych, „Policja” 2018, nr 3.
  11. Kontrola osobista, [w:] Wielki słownik języka polskiego, red. P. Żmigrodzki, <https://wsjp.pl/index.php?id_hasla=5213&ind=0&w_szukaj=kontrola+osobista>.
  12. Michalska-Będziejewska M., Zmiany art. 15 ustawy o Policji, „Policja 997” 2019, nr 2.
  13. Opalska-Kasprzak A., Przeszukanie — problematyka prawna i kryminalistyczna, Difin, Warszawa 2018.
  14. Sarnecki P., Uwagi do art. 41, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2016, LEX/el.
  15. Szumiło-Kulczycka D., Kontrola osobista, przeglądanie zawartości bagaży, przeszukanie (przyczynek do kwestii racjonalności legislacji), „Państwo i Prawo” 2012, nr 3.