Nr 1(77)2023
PDF

Ocena komisyjnego projektu nowelizacji ustawy o związkach zawodowych (druk sejmowy nr 2642)

Kamilla Kurczewska

Doktor nauk prawnych, magister filozofii, ekspert ds. systemu gospodarczego Biura Analiz Sejmowych, Kancelaria Sejmu, Biuro Analiz Sejmowych, Wydział Analiz Społecznych i Ekonomicznych, Zespół Oceny Regulacji Prawnych, WARSZAWA, POLSKA, kamilla.kurczewska@sejm.gov.pl

ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9088-1419

DOI: https://doi.org/10.31268/ZPBAS.2023.21

Streszczenie

The new draft provision aims to reduce the risk of objectification or unequal treatment, discrimina‑ tion and violation of the right to privacy when employers use algorithms or artificial intelligence (AI) systems to manage employees. This goal is to be achieved by introducing the obligation to provide trade union organizations with data on the operation of the algorithm or AI for the purpose of assessing the employer’s activities and taking action to defend employee rights. In the author’s opinion, the introduction of this information obligation to the Act is the implementation of the obligation to protect human dignity under Article 30 of the Constitution.

Słowa kluczowe

cyfryzacja, informacja, projekt ustawy, związek zawodowy, godność człowieka

Bibliografia
Akty prawne

Prawo krajowe
  1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
  2. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, t.j. Dz.U. 2022, poz. 1510, ze zm.
  3. Ustawa z 8 października 1982 r. o związkach zawodowych, t.j. Dz.U. 1985, nr 54, poz. 277.
  4. Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, t.j. Dz.U. 2022, poz. 854.
  5. Ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, t.j. Dz.U. 2022, poz. 1233.
  6. Ustawa z 5 kwietnia 2002 r. o europejskich radach zakładowych, t.j. Dz.U. 2019, poz. 1832.
  7. Ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, Dz.U. nr 79, poz. 550, ze zm.
  8. Ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1608.

Prawo unijne
  1. Traktat o Unii Europejskiej – wersja skonsolidowana, Dz.Urz. UE C 202 z 2016 r.
Prawo hiszpańskie
  1. Real Decreto Legislativo 2/2015, de 23 de octubre, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley del Estatuto de los Trabajadores, „BOE” núm. 255, de 24/10/2015, https://www.boe.es/eli/es/rdlg/2015/10/23/2/con.

Orzecznictwo
  1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 marca 1999 r., sygn. akt K 2/98.
  2. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 kwietnia 2001 r., sygn. akt K 11/2000.
  3. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 2009 r., sygn. akt SK 48/05.
  4. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 stycznia 2013 r., sygn. akt P 46/09.

Literatura
  1. Baran K. i in., Komentarz do ustawy o związkach zawodowych [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia. Komentarz, red. K. Baran, Warszawa 2019.
  2. Baran K., Sądowy wymiar sprawiedliwości w sprawach z zakresu prawa pracy, Warszawa 1996.
  3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
  4. Obem A., Szymielewicz K., Sztuczna inteligencja non-fiction, „Fundacja panoptykon” 2020, https://panoptykon.org/sztuczna-inteligencja-non-fiction.

Inne
  1. Artificial intelligence in EU enterprises, https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-eurostat-news/-/ddn-20210413-1.
  2. Crossover Worksmart, https://www.crossover.com/people-at-crossover/worksmart.
  3. Dzienisiuk D., Opinia prawna dotycząca komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych (druk nr 2642); BAS-WAP-2021/22, niepubl.
  4. Glovo jednym kliknięciem stłumiło strajk kurierów w Polsce. Praca jak z Black Mirror, „Spiderweb.pl” 2021, https://spidersweb.pl/plus/2021/05/kurierzy-glovo-strajk-protest-aplikacja-black-mirror.
  5. In 20 years, your boss may track your every glance, keystroke, and heartbeat, „Fastcompany.com” 2020, https://www.fastcompany.com/90450122/in-20-years-your-boss-may-track-your-every-glance-keystroke-and-heartbeat.
  6. Iwańska K., AI w pracy. Kto chce uregulować niewidzialnego szefa?, „Fundacja Panoptykon” 2022, https://panoptykon.org/wiadomosc/ai-w-pracy-kto-chce-uregulowac-niewidzialnego-szefa.
  7. Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych, druk sejmowy nr 2642/IX kad., https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/612454B631742DF2C12588CB00319C92/%24File/2642.pdf.
  8. Kurczewska K., Jaśkowski M., Opinia na temat wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii (COM(2021) 206 final); BAS-WAP/WAPM-1577/21, niepubl.
  9. Leśniak G., Posłowie chcą dostępu związkowców do algorytmów określających normy pracy, „Prawo.pl” 2022, https://www.prawo.pl/kadry/dostep-do-algorytmow-okreslajacych-normy-pracy-dla-zwiazkow,517260.html.
  10. Leśniak G., Pracownika można wykończyć algorytmem – potrzebne zmiany, „Prawo.pl” 2022, https://www.prawo.pl/kadry/wskazniki-wydajnosci-a-norma-czasu-pracy,512884.html.
  11. Microsoft: 2/3 dużych firm w Polce już stosuje AI, „Przemyśl przyszłość” 2020, https://przemyslprzyszlosci.gov.pl/microsoft-2-3-duzych-firm-w-polsce-juz-stosuje-ai/.
  12. Ministerio de Trabajo y Economía Social, Información algorítmica en el ámbito laboral, Guía práctica y herramienta sobre la obligación empresarial de información sobre el uso de algoritmos en el ámbito laboral, Mayo 2022.
  13. Projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych, COM(2021) 762 final.
  14. Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii, COM(2021) 206 final.
  15. UE proponuje dyrektywę w celu ochrony praw osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, https://eures.ec.europa.eu/eu-proposes-directive-protect-rights-platform-workers-2022-03-17_pl.
  16. Votavová K., Amazon: praca pod rządami algorytmów, „Krytyka Polityczna” 2021, https://krytykapolityczna.pl/swiat/ue/zarzadzanie-algorytmiczne-w-magazynach-amazona-w-europie-srodkowej/.