Selanikli Fatma İclal Hanım'ın Felaketten İbret Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme
(An Evaluatıon On Fatma İclal Hanım's Work Tıtled Felaketten Ibret (A Lesson From Dısaster) )

Yazar : Yasemin Mumcu    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 26
Sayfa : 8-12
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut458
    


Özet
Selanikli Fatma İclal Hanım tarafından yazılan Felaketten İbret adlı eser 1331/1915’te Cemiyet Kütüphanesi yayınları arasından çıkmıştır. Eserini Ahmet Cevdet ve Celal Nuri (İleri)’ye ithaf eden yazar, Rumeli Müslümanlarının uğradığı felaketten bütün vatan evlatlarını kurtarmak gayesiyle bu risaleciği kaleme aldığını belirtir. Balkan Savaşları sonrasında doğup büyüdüğü Selanik topraklarından ayrılmak zorunda kalan Fatma İclal felsefe, edebiyat ve hikemiyat tahsili görmüş aydın bir kadındır. İlk eseri olan bu kitaptaki eksikleri için okuyucusundan af dileyerek asıl konuya başlar. Metin boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun düştüğü aczin sebepleri üzerinde duran yazara göre bizdeki en büyük eksiklik “milliyet fikri”dir. Vatan muhabbeti, millet gayreti gibi kuvvetli duygular bizde hiç uyanmamıştır ve bütün dünya süratle ilerlediği halde tembellik ve cehalet kurbanı Osmanlı bu durumdan hiç de rahatsızlık duymamaktadır. Bir mozaik olan ve Osmanlı bayrağı altında yaşayan birbirinden ayrı unsurlar bile dillerine, dinlerine, milliyetlerine sahip çıkarken Osmanlı’nın resmi lisanı Türkçeyi milli lisan haline koyamadığından yakınan yazar için kurtuluş çaresi, yaşanan bütün felaketlerden ibret dersi çıkarmak ve millileşmektir. Bu çalışmayla amacımız Selanik’ten ayrılarak İstanbul’a gelmek zorunda kalan aydın bir kadın olan Fatma İclal Hanım’ın duygularını, düşüncelerini ortaya çıkarmak; bir kadının bakış açısıyla Osmanlı’nın çöküş nedenleri ve bunlardan kurtulmak için ortaya sürülen önerilerini belirlemektir.

Anahtar Kelimeler
Kadın, Fatma İclal, Osmanlı, felaket, ibret

Abstract
Written by Fatma İclal Hanım from Thessaloniki, the work titled Felaketten İbret (A Lesson From Disaster) was published in 1331/1915 in the publications of the Society Library. Dedicating his work to Ahmet Cevdet and Celal Nuri (İleri), the author states that she wrote this pamphlet with the aim of saving all the countrymen of Rumelian Muslims from the disaster they suffered. Fatma İclal, who had to leave Thessaloniki where she was born and raised after the Balkan Wars, is an enlightened woman who has studied philosophy, literature and wisdom. She starts the main topic by asking the reader's forgiveness for her deficiencies in this book, which is her first work. According to the author, who dwells on the reasons for the helplessness of the Ottoman Empire throughout the text, the biggest deficiency we have is the "idea of nationality". Strong feelings such as patriotism and national zeal have never been awakened in us, and although the whole world is advancing rapidly, the Ottomans, victims of laziness and ignorance, are not at all disturbed by this situation. The writer who complained that Ottoman could not make Turkish their national language, while even all the nations, who were a mosaic and lived under the Ottoman flag, defended their languages, religions and nationalities, offers the solution for salvation through drawing a lesson from all the disasters and becoming national. Our aim with this study is to reveal the feelings and thoughts of Fatma İclal Hanım, an enlightened woman who had to leave Thessaloniki and come to Istanbul; and to determine the reasons for the collapse of the Ottoman Empire from a woman's point of view and put forward suggestions to get rid of them.

Keywords
Woman, Fatma İclal, Ottoman, disaster, lesson