تحلیل محتوای کتاب‌های درسی تاریخ مقطع متوسطه(رشته‌های علوم پایه) از منظر ترسیم هویّت دینی از سال 58تا 92 ه.ش.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فرهنگیان

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه اصفهان، مدرس دانشگاه فرهنگیان کرمانشاه

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های درسی تاریخ دوره متوسطه علوم پایه برای تعیین جایگاه مؤلفه‌های هویت دینی، مذهبی و انقلابی در محتوای این کتاب‌ها انجام شده است. مسأله‌ی اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال بوده است: آیا کتاب‌های درسی تاریخ دوره متوسطه رشته‌های علوم پایه از سال 58 تا 92 ه. ش در شکل دهی هویّت دینی، مذهبی و انقلابی در دانش آموزان موفق بوده اند؟ روش پژوهش، اسنادی و مبتنی بر تحلیل محتواست. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی تاریخ دوره متوسطه رشته علوم پایه ازسال 1358 تا 1392.ه.ش، تألیف دفتر برنامه‌ریزی و کتب درسی وزارت آموزش و پرورش است. و از میان آن‌ها تعداد 9 عنوان کتاب درسی تاریخ که به لحاظ محتوائی تکراری نبودند، به عنوان حجم نمونه انتخاب و مورد مطالعه و تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از فهرست وارسی (چک لیست) سنجش مؤلفه‌های هویت دینی، مذهبی و انقلابی استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش حاکی از این است که: کتاب‌های درسی تاریخ متوسطه بعد از انقلاب اسلامی در شکل دهی و انتقال مفاهیم هویّت دینی، مذهبی و انقلابی سهم زیادی داشته اند. و توانسته اند وی‍ژگی‌ها، بایدها و نبایدهای دینی، عقاید و هویّت اسلامی- انقلابی را در لابه‌لای مطالب خویش، به دانش‌آموزان انتقال‌ دهند و در جهت درونی ‌سازی آن‌ها مؤثر عمل کنند.

کلیدواژه‌ها