Kreatywność w badaniach jakościowych. Pomiędzy procedurami a intuicją

Krzysztof T. Konecki

doi:10.18778/1733-8069.15.3.03

Autor

Krzysztof T. Konecki Uniwersytet Łódzki, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905 r. nr 41, 90-214 Łódź https://orcid.org/0000-0002-7370-3490

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.3.03

Słowa kluczowe:

kreatywność, badania jakościowe, fenomenologia, interakcjonizm symboliczny, teoria ugruntowana, kontekst odkrycia, badania kontemplatywne, intuicja

Abstrakt

W artykule chciałbym przedstawić zestaw koncepcji umożliwiających poszerzenie tradycyjnych, metodycznych i technicznych umiejętności badacza i analityka jakościowego oraz jego umiejętności intelektualnych związanych z łączeniem kategorii, interpretacji danych, a także interpretacji przyczyn i skutków powstania pewnych zjawisk społecznych. Celem artykułu jest wskazanie i opisanie niektórych metodologii, metod i technik badawczych, których poznanie, jak i użycie pewnych procedur z nich pochodzących, może sprzyjać twórczym rozwiązaniom koncepcyjnym i interpretacyjnym. Dlatego opiszę zjawisko kontekstu odkrycia, będącego egzemplifikacją nowych twórczych rozwiązań, w odniesieniu do następujących metodologii: metodyki badawczej interakcjonizmu symbolicznego, badań kontemplatywnych, fenomenologii, etnografii, metodologii teorii ugruntowanej. Ponadto poruszony zostanie także problem intuicji w badaniach jakościowych, która często wnosi nowe i wartościowe inspiracje do badań empirycznych. Przedstawione zostaną również pewne wnioski, będące wynikiem analiz wyżej wymienionych koncepcji, a dotyczące tego, jak być kreatywnym w badaniach jakościowych.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Krzysztof T. Konecki - Uniwersytet Łódzki, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905 r. nr 41, 90-214 Łódź

Krzysztof T. Konecki, prof. zw. dr hab., kierownik Katedry Socjologii Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, prodziekan ds. nauki Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ, członek Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Jego obszar zainteresowań naukowych to między innymi: socjologia jakościowa, teoria ugruntowana, interakcjonizm symboliczny, badania kontemplatywne, socjologia wizualna oraz socjologiczne badania nad medytacją i jogą.

Bibliografia

Becker Howard S. (1982) Art Worlds, Berkeley: University of California Press.
Google Scholar

Bentz Valerie Malhotra (1965) Husserl, Schutz, “Paul” and Me: Reflections on Writing Phenomenology. „Human Studies”, vol. 18, no. 1, s. 41−62.
Google Scholar

Bentz Valery M., Shapiro Jeremy J. (1998) Mindful Inquiry in Social Research. London: Sage.
Google Scholar

Blumer Herbert (1954) What is Wrong with Social Theory. „American Sociological Review”, vol. 18, s. 3−10.
Google Scholar

Boon Wouter (2014) Defining Creativity: The Art and Science of Great Ideas. Amsterdam: BIS Publishers.
Google Scholar

Chandler Daniel (1992) The Phenomenology of Writing by Hand. „Intelligent Tutoring Media”, vol. 3, no. 2/3, s. 65−74.
Google Scholar

Charmaz Kathy (2006) Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis. London: Sage.
Google Scholar

Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Przełożyła Barbara Komorowska. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Chomczyński Piotr (2017) Dylematy etyczne i metodologiczne w etnograficznych badaniach terenowych w Meksyku. „Roczniki Nauk Społecznych”, t. 8(44), nr 4, s. 143−159.
Google Scholar

Chomczyński Piotr (2018) Doing Ethnography in a Hostile Environment: The Case of a Mexico Community. „Research Method Cases”. London: SAGE [dostęp 14 lipca 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.researchgate.net/publication/323527378_Doing_Ethnography_in_a_Hostile_Environment_The_Case_of_a_Mexico_Community
Google Scholar

Christensen T. M., Brumfield K. A. (2010) Phenomenological designs: The philosophy of Phenomenological Research [w:] C . J S heperis, J . S Young, M. H. Daniels, eds., Counseling Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Methods. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Google Scholar

Depraz Natalia, Francisco J. Varela, Vermersch Pierre (1999) The Gesture Awareness: An Account of Its Structural Dynamics [w:] Max Velmans, ed., Investigating Phenomenal Consciousness. New Methodologies and Maps. Amsterdam: Benjamin Publishers.
Google Scholar

Einstein Albert (1919) Induction and Deduction in Physics. „Berliner Tageblatt”, 25 grudnia, CPAE 7: 28.
Google Scholar

Englander Magnus (2016) The Phenomenological Method in Qualitative Psychology and Psychiatry. „International Journal Qualitative Stud Health Well-Being”, vol. 11, no 1 [dostęp 16 lipca 2018 r.]. Dostępny w Internecie: http://dx.doi.org/10.3402/qhw.v11.30682
Google Scholar

Fine Gary A. (1991) On the Macrofoundations of Microsociology: Constraint and the Exterior Reality of Structure. „The Sociological Quarterly”, vol. 32, no 2, s. 161−177.
Google Scholar

Fine Gary A. (2004) Everyday Genius: Self-Taught Art and the Culture of Authenticity. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Fine Gary A., Deegan James (1996) Three Principles of Serendipity: Insight, Chance, and Discovery in Qualitative Research. „International Qualitative Studies in Education”, vol. 9, no 4, s. 434−447.
Google Scholar

Giorgino Vincenzo M. B. (2014) Contemplative Methods Meet Social Sciences: Back to Human Experience as It Is. „Journal for the Theory of Social Behaviour”, vol. 45, no. 4, s. 461−483.
Google Scholar

Glaser Barney G. (1965) The Constant Comparative Method of Qualitative Analysis. „Social Problems”, vol. 12, no. 4, s. 436−445.
Google Scholar

Glaser Barney, Strauss Anselm L. (1967) Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago, IL: Aldine.
Google Scholar

Glaser Barney, Strauss Anselm L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego. Przełożył M. Gorzko. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Gorzko Marek (2008) Procedury i emergencja. O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Hall Dewana (2010) A Phenomenological Inquiry of Chronic Homeless Individuals’ Challenges to Independence [rozprawa doktorska]. Walden University Scholar Works [dostęp 16 stycznia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://scholarworks.waldenu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1818&context=dissertations
Google Scholar

Heidegger Martin (2005) Elucidations of Hölderlin Poetry. New York: Humanity Books.
Google Scholar

Holton Judith, Walsh Isabelle (2017) Classic Grounded Theory. Applications with Qualitative and Quantitative Data. London: Sage.
Google Scholar

Hughes Everett Cherrington (1962) Good People and Dirty Work. „Social problems”, vol. 10, no 1, s. 3–11.
Google Scholar

Hughes Everett Cherrington (1964) Men and Their Work. London: The Free Press of Glencoe.
Google Scholar

Isaacson Walter (2010) Einstein. Jego życie. Jego Wszechświat. Warszawa: WAB.
Google Scholar

Janesick Valerie J. (2015) Contemplative Qualitative Inquiry: Practicing the Zen of Research. Walnut Creek, CA: Left Coast Press.
Google Scholar

Kacperczyk Anna (2014) Autoetnografia: Technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 32−74 [dostęp 18 grudnia 2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://qualitativesociologyreview.org/PL/Volume27/PSJ_10_3_Kacperczyk.pdf
Google Scholar

Kacperczyk Anna (2016) Społeczne światy. Teoria – empiria – metody badań. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2005) Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno – symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2008) Zarządzanie talentami – zarządzanie lamentami, czyli jak rozwija się geniusz? [w:] Sławomir Banaszak, Kazimierz Doktór, red., Problemy socjologii gospodarki. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, s. 411–427.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2009) Teaching Visual Grounded Theory. „Qualitative Sociology Review”, vol. V, no 3, s. 64−92. ISSN: 1846-7954. Dostępny w Internecie: http://www.qualitativesociologyreview.org/ENG/Volume14/QSR_5_3_Konecki.pdf
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2014) Socjologia emocji według Thomasa Scheffa [w:] Krzysztof T. Konecki, Beata Pawłowska, red., Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–38.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2015) Is the Body the Temple of the Soul? Modern Yoga Practice as a Psychosocial Phenomenon. Kraków: Jagiellonian University Press.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2016) Meditation as Epistemology: How Can Social Scientists Profit from Meditation? [w:] Valerie M. Bentz,
Google Scholar

Vincenzo M. B. Giorgino, eds., Contemplative Social Research: Caring for Self, Being, and Lifeworld, Santa Barbara: Fielding University Press.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2018) Advances in Contemplative Social Research. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego / Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Lesiak Michał (2018) Brudna praca w zawodach medycznych. Analiza kontekstów interakcji pacjentów i personelu medycznego [rozprawa doktorska]. Łódź: Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego. Merleau-Ponty Maurice (1962/2005) Phenomenology of Perception. London: Routledge.
Google Scholar

Merton Robert (1968a) Social Theory and Social Structure. New York, London: The Free Press, Collier – Macmillan Ltd.
Google Scholar

Merton Robert (1968b) The Mathew Effect in Science. „Science”, vol. 159(3810), s. 56–63.
Google Scholar

Merton Robert K., Barber Elinor (2004) The Travels and Adventures of Serendipity. Princenton: Princeton University Press.
Google Scholar

Moustakas Clark (1994) Phenomenological Research Methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Google Scholar

Partis Mary (2003) Hope in Homeless People: A Phenomenological Study. „Primary Health Care Research & Development”, vol. 4(1), s. 9–19.
Google Scholar

Petitmengin-Peugeout Claire (2002) The Intuitive Experience [w:] Francisco Varela, Jonathan Shear, eds., The View From Within. First-Person Approaches To The Study Of Consciousness. Thorverton: Imprint Academic, s. 43−78.
Google Scholar

Prus Justyna (2010) Tajemniczy geniusz z Petersburga. „Rzeczpospolita”, 22 marca 2010 r. [dostęp 6 listopada 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.rp.pl/Nauka/303229806-Tajemniczy-geniusz-z-Petersburga.html
Google Scholar

Rehoric David A., Bentz Valerie M. (2008) Transformative Phenomenology. Changing Ourselves, Lifeworlds, and Professional Practice. Lanham, MD: Lexington Books.
Google Scholar

Reichenbach Hans (1938) Experience and Prediction: An Analysis of the Foundations and the Structure of Knowledge. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Runco Mark A. (1988) Creativity Research: Originality, Utility, and Integration. „Creativity Research Journal”, vol. (1), s. 1–7.
Google Scholar

Runco Mark A., Jaeger Garrett J. (2012) The Standard Definition of Creativity. „Creativity Research Journal”, vol. 2 (1), s. 92−96.
Google Scholar

Scheff Thomas J. (1990) Microsociology. Discourse, Emotion, and Social Structure. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Simpson Sandra (2008) Experiencing Phenomenology as Mindful Transformation. An Autobiographical Account [w:] Rehorick David A., Bentz Valerie Malhotra, eds., Transformative Phenomenology. Changing Ourselves, Liveworlds, and Professional Practice. N.Y.: Lexington Books.
Google Scholar

Stein Morris I. (1953) Creativity and Culture. „Journal of Psychology”, vol. 36, s. 31–322.
Google Scholar

Strauss Anselm L. (1987) Qualitative Analysis for Social Scientists. Cambridge University Press, Cambridge. Strauss Anselm, Corbin Juliet (1990) Basics of Qualitative Research. London: Sage.
Google Scholar

Strzemiński Władysław (1958) Teoria widzenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Sy Felicia Washington (2010) A Grounded Theoretical Approach to Embodiment among Homeless Youth [rozprawa doktorska] [dostęp 18 grudnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://digitalcommons.du.edu/etd/637
Google Scholar

Topolinski Sascha, Reber Rolf (2010) Gaining Insight into the “Aha”-Experience. „Current Directions in Psychological Science”, vol. 19, s. 402–405.
Google Scholar