Uzbrojenie na malowidłach ściennych w kościele w Lubecku
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.30.15Słowa kluczowe:
broń, ikonografia, datowanieAbstrakt
Paintings revealed in the Assumption of Holy Virgin Mary church in Lubecko during the conservation works have been pre-dated to the beginning of 15th century. However, after military parts shown on the painting were analyzed, this doens’t seem to be true anymore. All of depicted soldiers wear full plate armours, composed of plate legs and arms protection some of which have gilded protection parts on their joints. Breastplates are rounded and have radiate cannelures. Soldiers’ hips are covered with skirts with foil tassels. That type of breastplates as mentioned above appeared twice in known history of armament: in 2nd half of 15th century and in turn of 15th and 16th. Foil tassels suggest rather that second period. This is the type of armour that was popular in that time; numerous tombstones, examples of iconography and single preserved parts of armours are the proof here.
There are few types of helmets shown on the painting: kettle hats, simple shallow skull caps and rare kind of helmet similar to findings from Toruń and Mielno – storczhelme/pekilhube.
All pieces of weapon are depicted as schematically as armours. It is worth to notice that swords have pointy forms, good for stabbing. The most interesting one, handled by one of angels, has an even-armed cross-shaped pommel.
Additionaly to swords, there are also halberds, hammer-axe and misericorde.
Wholeness of the armament seems to be typical for the gothic period. It is highly likely that the author portrayed the reality he knew.
Pobrania
Bibliografia
Blair C. (1958), European Armour circa 1066 to circa 1700, B. T. Batsford, London.
Google Scholar
Boccia L. (1982), Le armature di S.Maria delle Grazie di Curtatone di Mantova e l’armatura lombarda del ‘400, Busto Arsizio, Bramante.
Google Scholar
Bołdyrew A. (2011), Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku, Neriton, Warszawa.
Google Scholar
Czechowicz B. (2003), Nagrobki późnogotyckie na Śląsku, Wydawnictwo UW, Wrocław.
Google Scholar
Domasławski J., Karłowska-Kamzowa A., Kornecki M., Małkiewiczówna H. (1984), Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar
Engel B. (1911), Schmiedemarkenproben auf einem mittelalterlichen Helm, „Zeitschrift für Historische Waffenkunde”, 5/6, s. 186–187.
Google Scholar
Gadomski J. (1988), Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1460–1500, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Głosek M. (1996), Późnośredniowieczna broń obuchowa w zbiorach polskich, IAiE PAN, Warszawa–Łódź.
Google Scholar
Głosek M. (1998), Broń drzewcowa i obuchowa, [w:] Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450–1500, red. A. Nadolski, Wydawnictwo UMK, Toruń, s. 40–52.
Google Scholar
Głosek M., Nowakowski A. (1980), Średniowieczna przyłbica z Muzeum Okręgowego w Toruniu. Przyczynek do znajomości bałtyjskiego uzbrojenia ochronnego, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XXVII, nr 1, s. 53–61.
Google Scholar
Głosek M., Wasiak W. (2011), Nowe spojrzenie na problem przyłbicy typu pekilhube z Torunia, [w:] Cum Arma per Aeva. Uzbrojenie indywidualne na przestrzeni dziejów, red. P. Kucypera, P. Pudło, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 126–150.
Google Scholar
Goliński M. (1990), Uzbrojenie mieszczańskie na Śląsku od połowy XIV do końca XV wieku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. XXXIII, s. 3–64.
Google Scholar
Grabarczyk T. (2000), Piechota zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku, Ibidem, Łódź.
Google Scholar
Gutkowska-Rychlewska H. (1968), Historia ubiorów, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Hrabatý S. (2006), Chladná krása plátové zbroje, Muzeum Východních Čech, Hradec Králové.
Google Scholar
Kajzer L. (1974), Węgierskie Chronicum Pictum i wartość miniatur jako źródła do historii uzbrojenia, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. XXII, nr 1, s. 25–37.
Google Scholar
Kajzer L. (1976), Uzbrojenie i ubiór rycerski w średniowiecznej Małopolsce w świetle źródeł ikonograficznych, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Kloss E. (1942), Die schlesische Buchmalerei des Mittelalters, Deutscher Verein für Kunstwissenschaft, Berlin.
Google Scholar
Kochanowska-Reiche M. (2003), Mistyczne średniowiecze, Bosz, Lesko.
Google Scholar
Labuda A. (1979), Malarstwo tablicowe w Gdańsku w 2 poł. XV w., PWN, Warszawa.
Google Scholar
Labuda A., Secomska K. red. (2004), Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 2, Katalog Zabytków, DiG, Warszawa.
Google Scholar
Ławrynowicz O. (2009), Nowo odkryty kapalin z Włocławka na tle porównawczym, „Acta Militaria Mediaevalia”, t. V, s. 176–181.
Google Scholar
Marek L. (2008), Broń biała na Śląsku XIV–XVI wiek, Wratislavia Antiqua 10, Instytut Archeologii UW, Wrocław.
Google Scholar
Martyka K. (2011), Średniowieczna broń obuchowa z ziem Polski. Maczugi, buławy, kiścienie i cepy, Toruń, maszynopis pracy magisterskiej w archiwum Instytutu Archeologii UMK.
Google Scholar
Miller D., Embleton G. (1995), The Swiss at War 1300–1500, Osprey, London.
Google Scholar
Müller H., Kölling H. (1981), Europäische Hieb- und Stichwaffen. Aus der Sammlung des Musuem für Deutsche Geschichte, BerlinMilitärverlag der Dt Demokrat Republik, Berlin.
Google Scholar
Mrozowski P. (1994), Polskie nagrobki gotyckie, Arx Regia, Warszawa.
Google Scholar
Nicolle D. (2001), Knight Hospitaller (2) 1306–1565, Osprey, London.
Google Scholar
Nowakowski A. (1994), Arms and armour in the medieval Teutonic Order’s State in Prussia, Oficyna Naukowa MS, Łódź.
Google Scholar
Nowakowski A. (1998a), Charakterystyka podstawy źródłowej, [w:] Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450–1500, red. A. Nadolski, Wydawnictwo UMK, Toruń, s. 9–14.
Google Scholar
Nowakowski A. (1998b), Uzbrojenie ochronne, [w:] Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450–1500, red. A. Nadolski, Wydawnictwo UMK, Toruń, s. 73–105.
Google Scholar
Oakeshott E. (2000), Records of the Medieval Swords, The Boydell Press, Woodbridge.
Google Scholar
Przybyłok A. (2009), Przyczynek do poznania hełmów żołnierzy biblijnych w późnośredniowiecznej sztuce Śląska, [w:] Broń i wojna w dziejach człowieka, red. K. Badowska, W. Wasiak, P. Łuczak, Instytut Archeologii UŁ, Łódź, s. 133–151.
Google Scholar
Przybyłok A. (2010), Testosteron nie tylko w stal odziany, [w:] Seks! Przyjemność, konieczność, czy patologia, red. J. Jagla, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 170–181.
Google Scholar
Schneider H., Stüber K. (1980), Waffen im Schweizerischen Landesmusuem, Griffwaffen I, Orell Füssli, Zürich.
Google Scholar
Thomas B., Fritz J. (1978), Unbekannte Werke spätmittelalterlicher Waffenschmiedekunst in Karlsruhe, „Waffen und Kostümkunde”, t. 20, z. 1, s. 1–18.
Google Scholar
Tokarski W. (1997), Średniowieczne militaria jako wyznacznik chronologii, „Archaeologia Historica Polona”, t. 6, red. J. Olczak, Toruń, s. 55–68.
Google Scholar
Trapp O., Scalini M. (1996), Die Churburger Rüstkammer, Magnus Edizioni, Udine.
Google Scholar
Trzos A. (2010), Karchowice i Lubecko. „Biblia pauperum” w dwóch wydaniach, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego”, t. 2, s. 237–239.
Google Scholar
Trzos A. (2012), Sprawozdanie z III etapu prac konserwatorskich w prezbiterium kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Lubecku, [w:] Blaski Średniowiecza, red. B. Klajmon, Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego, t. 4, ŚWKZ, Katowice, s. 309–316.
Google Scholar
Wap A. (1994), Kapalin z XIV/XV wieku, „Zeszyty Naukowe Ośrodka Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku”, t. 8, s. 125–126.
Google Scholar
Wasiak W. (2009) Identyfikacja średniowiecznych przedstawień ikonograficznych z realnymi egzemplarzami broni, na przykładzie wyobrażeń hełmu typu pekilhube z kościoła w Strzelnikach koło Brzegu, [w:] Broń i wojna w dziejach człowieka, red. K. Badowska, W. Wasiak, P. Łuczak, Instytut Archeologii UŁ, Łódź, s. 117–131.
Google Scholar
Wawrzonowska Z. (1976), Uzbrojenie i ubiór Piastów śląskich od XII do XIV wieku, ŁTN, Łódź.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2011), Dwie oktagonalne głowice mieczy z terenu Górnego Śląska, [w:] Non sensistis gladios. Studia ofiarowane Marianowi Głoskowi w 70. Rocznicę urodzin, red. O. Ławrynowicz, J. Maik, P. Nowakowski, Instytut Archeologii UŁ [etc.], Łódź, s. 495–504.
Google Scholar
Żygulski Z. (jun.) (1978), Średniowieczna zbroja szydercza, [w:] Sztuka i ideologia XV wieku, PWN, Warszawa, s. 597–607.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
