Yüksek riskli gebelerde psikolojik sağlamlık, algılanan stres ve psikososyal sağlık

Yeter Sinem Üzar Özçetin; Mehtap Erkan

doi:10.17826/cumj.502989

Araştırma Makalesi

Resilience, perceived stress and psychosocial health of high-risk pregnant women

Yıl 2019, Cilt: 44 Sayı: 3, 1017 - 1026, 30.09.2019

Yeter Sinem Üzar Özçetin Mehtap Erkan

https://doi.org/10.17826/cumj.502989

Cited By: 10

Öz

Purpose: This study aims to evaluate the effect of resilience level of high-risk pregnant women on psychosocial health and perceived stress.

Materials and Methods: The study was conducted using descriptive design with 54 high-risk pregnant women. Data were collected with 'Introductory Data Form' evaluated by the reseachers; 'Connor-Davidson Resilience Scale'; 'Perceived Stress Scale'; and 'Antenatal Psychosocial Health Assessment Scale.'

Results: Pregnant staying in hospital had higher anxiety and stress, psychological support needs and perceived stress. Similarly, pregnant had bad-staying, stress and psychological support needs were higher. Pregnants with lower educational level had higher levels of perceived stress. Self-efficacy was lower and, anxiety and stress were higher among pregnants received regular follow-up support during pregnancy. Therefore, working pregnant had more tolerance toward negative situations.

Conclusion: High-risk pregnancy is significant cause of stress, and it may be directly related to perceived stress of pregnant as a result of resilience and psychosocial health. However, pregnant staying in hospital had higher perceived stress which may be based on being in hospital. Although psychosocial health of these women are high, this level fails to reduce perceived stress. Consequently, it’s possible to state that supporting and enhancing resilience of high-risk pregnant had great value to handle this period

Anahtar Kelimeler

High-risk pregnancy, resilience, perceived stress, psychosocial health

Kaynakça

1. Agaibi CE, Wilson JP. Trauma, PTSD and Resilience. A review of the literature. Trauma Violence Abuse. 2005;6:195–216.2. Akbaş E, Vırıt O, Kalenderoğlu A, Savaş AH, Sertbaş G. Gebelikte sosyodemografik değişkenlerin kaygı ve depresyon düzeyleriyle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008;45(1):85-91.3. Arabacıoğlu, C. Gebelerde yaşam kalitesi ve eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2012.4. Beydağ KD. Doğum sonu dönemde anneliğe uyum ve hemşirenin rolü. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6:479-484. 5. Blackmore ER, Carroll J, Reid A, Biringer A, Glazier RH, Midmer D, et al. The use of the Antenatal Psychosocial Health Assessment (ALPHA) tool in the detection of psychosocial risk factors for postpartum depression: a randomized controlled trial. J Obstet Gynaecol Can. 2006;28(10):873-8. 6. Bowes L, Jaffee S. Biology, genes, and resilience: Toward a multidisciplinary approach. Trauma, Violence, & Abuse. 2013;14(3):195-208.7. Carroll JC, Reid AJ, Biringer A, Midmer D, Glazier,RH, Wilson L, et al. Effectiveness of the Antenatal Psychosocial Health Assessment (ALPHA) form in detecting psychosocial concerns: a randomized controlled trial. CMAJ. 2005;173(3):253-9.8. Cohen S, Kamarcık T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior. 1983;24:386-396. 9. Conner KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson Resilience Scale (CD‐RISC). Depression and Anxiety. 2003;18(2).10. Daş Z. Gebeliğin Psikososyal ve Kültürel Boyutu. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Editör: Taşkın L. Akademisyen Tıp Kitabevi, XII. Baskı, Ankara, 2014;217-225.11. Dereli S. Gebelerin Stresle Başa Çıkma, Depresyon ve Prenatal Bağlanma Düzeyleri ve Bunları Etkileyen Faktörler. Genel Tıp Dergisi. 2010;20(3):99-108.12. Erci B. Reliability and validity of the Turkish version of perceived stress scale, Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007;9(1).13. Faisal-Cury A, Savoia M, Menezes P. Coping style and depressive symptomatology during pregnancy in a private setting sample. Span J Psychol. 2012;15(1):295-305.4.14. Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge JH, Martinussen M. A new rating scale for adult resilience: what are the protective resources behind healthy adjustment? Int J Methods Psychiatr Res. 2003;12:65–76.15. Gilbert ES, Harmon SJ. Yüksek Riskli Gebelik ve Doğum El Kitabı. (Çev:Lale Taşkın). Ankara: Palme Yayıncılık. 2002;2-103.16. Glover V. Annual research review: prenatal stress and the origins of psychopathology: an evolutionary perspective. J Child Psychol Psychiatry. 2011;52:356–67.17. Glover, V. (2014). Maternal depression, anxiety and stress during pregnancy and child outcome; what needs to be done. Best practice & research Clinical Obstetrics & Gynaecology. 2014;28(1):25-35.18. Gourounti K, Anagnostopoulos F, Lykeridou K, Griva F, Vaslamatzis G. Prevalence of women’s worries, anxiety and depression during pregnancy in a public hospital setting in Greece. Journal of Clinical and Expimental Obstetrics Gynecology. 2013;40(4):581-583.19. Gourounti C, Karpathiotaki N, Vaslamatzis G. Psychosocial stress in high risk pregnancy. International Archives of Medicine. 2015;8(95):1-9.20. Greenberg M. Promoting resilience in children and youth: Preventive interventions and their interface with neuroscience. Annals of New York Academy of Sciences. 2006;1094:139-150.21. Greeff A, Thiel C. Resilience in families of husbands with prostate cancer. Educ. Gerontol. 2012;38:179-189.22. Gümüşdaş M. Riskli Olan Ve Olmayan Gebelerin Psiko-Sosyal Sağlıklarının Karşılaştırılması. HSP. 2014;1(2):32-42.23. Heaman M, Gupton, A. Perceptions of Bed Rest By Women High–Risk Pregnancies: A Comparison Between Home and Hospital. Birth. 1998;25(4):252-262.24. İnciser Paşalak Ş. Yüksek riskli gebelik nedeniyle hastanede yatak istirahatinde olan gebelerin gebeliğe uyum düzeyleri ve etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Koç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; 2016.25. Kamalak H. Yüksek riskli gebelerin yaşadığı antepartum semptomların gebelik uyumuna etkisİ, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın; 2015.26. Karaçam Z, Ançel G. Depression, anxiety and influencing factors in pregnancy: A study in a Turkish population, Midwifery. 2009;25:344-356.27. Karaırmak Ö. Establishing the psychometric qualities of the Connor–Davidson Resilience Scale (CD-RISC) using exploratory and confirmatory factor analysis in a trauma survivor sample. Psychiatry Research. 2010;179:350-356.28. Kingston D, Heaman M, Fell D, Dzakpasu S, Chalmers B. Factors associated with perceived stress and stressful life events in pregnant women: Findings from the Canadian maternity experiences survey. Matern Child Health J. 2012; 16(1):158-68.29. Kuğu N, Akyüz G. Gebelikte ruhsal durum. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 2001;23(1):61-64.30. Kuru A. Gebelerin Risk Durumunun Belirlenmesinde Kullanılan “Knox Skorlama Sistemi” nin Geçerliliğinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir; 2007.31. Lennon SL, Heaman M. Factors associated with family resilience during pregnancy among inner-city women. Midwifery. 2015;31(10):957-964.32. Maloni JA. Antepartum bed rest for pregnancy complications: efficacy and safety for preventing preterm birth. BRN. 2010;12(2):106-24.33. Marakoğlu K, Şahsıvar MŞ. Gebelikte Depresyon. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2008;28:525-532.34. Mautner E, Stern C, Deutsch M, et al. The impact of resilience on psychological outcomes in women after preeclampsia: an observational cohort study. Health Qual. Life Outcomes 2013;11:194-200.35. Matthey S. Assessing for psychosocial morbidity in pregnant women. CMAJ. 2005;173(3):267-9. 36. Mautner E, Greimel E, Egger J, Trutnovsky G, Lang U. Quality of life outcomes inpregnancy and postpartum complicated by hypertensive disorders, gestational diabetesand preterm birth. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2009;30:231-7.37. Mautner E, Stern C, Deutsch M, Nagele E, Greimel E, Lang, U, et al. The impact of resilience on psychological outcomes in women after preeclampsia: an observational cohort study. Health and Quality of Life Outcomes. 2013;11:194. 38. Midmer D, Bryanton J, Brown R. Assessing antenatal psychosocial health randomized controlled trial of two versions of the ALPHA Form. Canadian Family Physician. 2004;50:80-87. 39. Olah MC, Barry M. Antenatal stress:an Irish case study. Midwifery, 2014;30(3):310-16.40. Rutten BPF, Hammels C, Geschwind N, Menne-CLothmann C, Pishva E, Schruers K, et al. Resilience in mental health: linking psychological and neurobiological perspectives. Acta Psychiatr Scand. 2013;128:3–20.41. Rutter M. Resilience as a dynamic concept. Dev. Psychopathol. 2012;24:335-344.42. Rutter M. Annual research review: Resilience-clinical implications. Journal of Child Psychology and Psychiatr. 2013;54(4):474-487.43. Sapienza J, Masten A. Understanding and promoting resilience in children and youth. Current Opinion in Psychiatry. 2011;24(4):267-273.44. Serçekuş P. Yüksek Riskli Gebelerde Uzun Süre Hastanede Yatmanın Etkileri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7(3):107-111.45. Sevindik F. Elazığ İlinde Gebelikte Depresyon Prevelansı Ve Etkileyen Faktörler. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 2005.46. Silva RA, Jansen K, Mattos Souza DL, Moraes Silva IG, Tomasi E, Silva GD, et al. Depression during pregnancy in the Brazilian public health. Caresystem. Revista Brasileira de Psiquiatria. 2010;32(2):139-44.47. Stern C, Trapp E, Mautner E, Deusch M, Lang U, Cervar-Zivkovic M. Theimpact of severe preeclampsia on maternal qualtiy of life. Qual Life Res. 2013; 23(3):1019-26.48. Şahin EM, Kılıçarslan S. Son Trimester Gebelerin Depresyon ve Kaygı Düzeyleri İle Bunları Etkileyen Etmenler. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2010;27:51-58.49. Şahin NH, Oskay ÜY. Hastanede Yatak İstirahatindeki Yüksek Riskli Gebelerde Ortaya Çıkan Stresörler. Hemşirelik Forumu. 2003;6(3):33-39.50. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 11.baskı, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara. 2014;211-223.51. Vanderbilt-Adriance E, Shaw DS. Protective factors and the development of resilience in the context of neighborhood disadvantage. J. Abnorm. Child Psychol. 2008;36:887-901.52. Vırıt O, Akbaş E, Savaş HA, Sertbaş G, Kandemir H. Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008;45(1):9-13.53. Yanıkkerem E, Altıparmak S, Karadeniz G. Gebelikte Yaşanan Fiziksel Sağlık Sorunlarının İncelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi. 2006;3(10):35-42.54. Yıldız H. (2011). Gebelikte psikososyal sağlığı değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4(1):63-74.

Yüksek riskli gebelerde psikolojik sağlamlık, algılanan stres ve psikososyal sağlık

Yıl 2019, Cilt: 44 Sayı: 3, 1017 - 1026, 30.09.2019

Yeter Sinem Üzar Özçetin Mehtap Erkan

https://doi.org/10.17826/cumj.502989

Cited By: 10

Öz

Amaç: Bu çalışmada yüksek riskli gebelerde psikolojik sağlamlık, algılanan stres ve psikososyal sağlık düzeyleri ve ilişkili değişkenlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı araştırma deseni kullanılan bu araştırmanın örneklemini 54 yüksek riskli gebe oluşturmuştur. Veriler ‘Connor-Davidson Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’, ‘Algılanan Stres Ölçeği’ ve ‘Gebelerde Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği’ ile toplanmıştır.

Bulgular: Bulgular değerlendirildiğinde hastane yatış deneyimi olan gebelerin kaygı ve stres düzeylerinin, psikososyal destek gereksinimlerinin, algılanan stres düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde yatak istirahati gereksinimi duyan gebelerin stres rahatsızlık algısı, psikososyal destek gereksinimi daha yüksektir. Eğitim düzeyi düşük olan gebelerin algılanan stres düzeyleri daha fazladır. Düzenli gebelik takibi yaptıran gebelerin özyeterlik algısı daha düşüktür ve kaygı ve stres puanları daha yüksektir. Çalışan gebelerin negatif olaylara tolerans düzeyleri daha yüksek çıkmıştır.

Sonuç: Yüksek riskli gebelik, algılanan stres düzeyinin artması, psikolojik sağlamlık ve psikososyal sağlık düzeylerinin yüksek olması ile doğrudan ilişkili olabilmektedir. Gebeliği süresince hastane yatışı deneyimleyenlerin algılanan stres düzeylerinin yüksek olması, hastaneye yatışın bireylerin mevcut stres düzeyini artırmasına bağlı olabilir. Bu gebelerin psikososyal sağlık düzeyleri yüksek olsa dahi, algılanan stresi azaltmada yetersiz kalmıştır. Sonuç olarak yüksek riskli gebelerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin desteklenmesinin ve geliştirilmesinin gebelerin bu süreci daha kolay ve sağlıklı atlatmalarında önemli bir unsur olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yüksek riskli gebelik, psikolojik sağlamlık, algılanan stres

Kaynakça

1. Agaibi CE, Wilson JP. Trauma, PTSD and Resilience. A review of the literature. Trauma Violence Abuse. 2005;6:195–216.2. Akbaş E, Vırıt O, Kalenderoğlu A, Savaş AH, Sertbaş G. Gebelikte sosyodemografik değişkenlerin kaygı ve depresyon düzeyleriyle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008;45(1):85-91.3. Arabacıoğlu, C. Gebelerde yaşam kalitesi ve eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2012.4. Beydağ KD. Doğum sonu dönemde anneliğe uyum ve hemşirenin rolü. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6:479-484. 5. Blackmore ER, Carroll J, Reid A, Biringer A, Glazier RH, Midmer D, et al. The use of the Antenatal Psychosocial Health Assessment (ALPHA) tool in the detection of psychosocial risk factors for postpartum depression: a randomized controlled trial. J Obstet Gynaecol Can. 2006;28(10):873-8. 6. Bowes L, Jaffee S. Biology, genes, and resilience: Toward a multidisciplinary approach. Trauma, Violence, & Abuse. 2013;14(3):195-208.7. Carroll JC, Reid AJ, Biringer A, Midmer D, Glazier,RH, Wilson L, et al. Effectiveness of the Antenatal Psychosocial Health Assessment (ALPHA) form in detecting psychosocial concerns: a randomized controlled trial. CMAJ. 2005;173(3):253-9.8. Cohen S, Kamarcık T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior. 1983;24:386-396. 9. Conner KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson Resilience Scale (CD‐RISC). Depression and Anxiety. 2003;18(2).10. Daş Z. Gebeliğin Psikososyal ve Kültürel Boyutu. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Editör: Taşkın L. Akademisyen Tıp Kitabevi, XII. Baskı, Ankara, 2014;217-225.11. Dereli S. Gebelerin Stresle Başa Çıkma, Depresyon ve Prenatal Bağlanma Düzeyleri ve Bunları Etkileyen Faktörler. Genel Tıp Dergisi. 2010;20(3):99-108.12. Erci B. Reliability and validity of the Turkish version of perceived stress scale, Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007;9(1).13. Faisal-Cury A, Savoia M, Menezes P. Coping style and depressive symptomatology during pregnancy in a private setting sample. Span J Psychol. 2012;15(1):295-305.4.14. Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge JH, Martinussen M. A new rating scale for adult resilience: what are the protective resources behind healthy adjustment? Int J Methods Psychiatr Res. 2003;12:65–76.15. Gilbert ES, Harmon SJ. Yüksek Riskli Gebelik ve Doğum El Kitabı. (Çev:Lale Taşkın). Ankara: Palme Yayıncılık. 2002;2-103.16. Glover V. Annual research review: prenatal stress and the origins of psychopathology: an evolutionary perspective. J Child Psychol Psychiatry. 2011;52:356–67.17. Glover, V. (2014). Maternal depression, anxiety and stress during pregnancy and child outcome; what needs to be done. Best practice & research Clinical Obstetrics & Gynaecology. 2014;28(1):25-35.18. Gourounti K, Anagnostopoulos F, Lykeridou K, Griva F, Vaslamatzis G. Prevalence of women’s worries, anxiety and depression during pregnancy in a public hospital setting in Greece. Journal of Clinical and Expimental Obstetrics Gynecology. 2013;40(4):581-583.19. Gourounti C, Karpathiotaki N, Vaslamatzis G. Psychosocial stress in high risk pregnancy. International Archives of Medicine. 2015;8(95):1-9.20. Greenberg M. Promoting resilience in children and youth: Preventive interventions and their interface with neuroscience. Annals of New York Academy of Sciences. 2006;1094:139-150.21. Greeff A, Thiel C. Resilience in families of husbands with prostate cancer. Educ. Gerontol. 2012;38:179-189.22. Gümüşdaş M. Riskli Olan Ve Olmayan Gebelerin Psiko-Sosyal Sağlıklarının Karşılaştırılması. HSP. 2014;1(2):32-42.23. Heaman M, Gupton, A. Perceptions of Bed Rest By Women High–Risk Pregnancies: A Comparison Between Home and Hospital. Birth. 1998;25(4):252-262.24. İnciser Paşalak Ş. Yüksek riskli gebelik nedeniyle hastanede yatak istirahatinde olan gebelerin gebeliğe uyum düzeyleri ve etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Koç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; 2016.25. Kamalak H. Yüksek riskli gebelerin yaşadığı antepartum semptomların gebelik uyumuna etkisİ, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın; 2015.26. Karaçam Z, Ançel G. Depression, anxiety and influencing factors in pregnancy: A study in a Turkish population, Midwifery. 2009;25:344-356.27. Karaırmak Ö. Establishing the psychometric qualities of the Connor–Davidson Resilience Scale (CD-RISC) using exploratory and confirmatory factor analysis in a trauma survivor sample. Psychiatry Research. 2010;179:350-356.28. Kingston D, Heaman M, Fell D, Dzakpasu S, Chalmers B. Factors associated with perceived stress and stressful life events in pregnant women: Findings from the Canadian maternity experiences survey. Matern Child Health J. 2012; 16(1):158-68.29. Kuğu N, Akyüz G. Gebelikte ruhsal durum. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 2001;23(1):61-64.30. Kuru A. Gebelerin Risk Durumunun Belirlenmesinde Kullanılan “Knox Skorlama Sistemi” nin Geçerliliğinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir; 2007.31. Lennon SL, Heaman M. Factors associated with family resilience during pregnancy among inner-city women. Midwifery. 2015;31(10):957-964.32. Maloni JA. Antepartum bed rest for pregnancy complications: efficacy and safety for preventing preterm birth. BRN. 2010;12(2):106-24.33. Marakoğlu K, Şahsıvar MŞ. Gebelikte Depresyon. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2008;28:525-532.34. Mautner E, Stern C, Deutsch M, et al. The impact of resilience on psychological outcomes in women after preeclampsia: an observational cohort study. Health Qual. Life Outcomes 2013;11:194-200.35. Matthey S. Assessing for psychosocial morbidity in pregnant women. CMAJ. 2005;173(3):267-9. 36. Mautner E, Greimel E, Egger J, Trutnovsky G, Lang U. Quality of life outcomes inpregnancy and postpartum complicated by hypertensive disorders, gestational diabetesand preterm birth. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2009;30:231-7.37. Mautner E, Stern C, Deutsch M, Nagele E, Greimel E, Lang, U, et al. The impact of resilience on psychological outcomes in women after preeclampsia: an observational cohort study. Health and Quality of Life Outcomes. 2013;11:194. 38. Midmer D, Bryanton J, Brown R. Assessing antenatal psychosocial health randomized controlled trial of two versions of the ALPHA Form. Canadian Family Physician. 2004;50:80-87. 39. Olah MC, Barry M. Antenatal stress:an Irish case study. Midwifery, 2014;30(3):310-16.40. Rutten BPF, Hammels C, Geschwind N, Menne-CLothmann C, Pishva E, Schruers K, et al. Resilience in mental health: linking psychological and neurobiological perspectives. Acta Psychiatr Scand. 2013;128:3–20.41. Rutter M. Resilience as a dynamic concept. Dev. Psychopathol. 2012;24:335-344.42. Rutter M. Annual research review: Resilience-clinical implications. Journal of Child Psychology and Psychiatr. 2013;54(4):474-487.43. Sapienza J, Masten A. Understanding and promoting resilience in children and youth. Current Opinion in Psychiatry. 2011;24(4):267-273.44. Serçekuş P. Yüksek Riskli Gebelerde Uzun Süre Hastanede Yatmanın Etkileri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7(3):107-111.45. Sevindik F. Elazığ İlinde Gebelikte Depresyon Prevelansı Ve Etkileyen Faktörler. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 2005.46. Silva RA, Jansen K, Mattos Souza DL, Moraes Silva IG, Tomasi E, Silva GD, et al. Depression during pregnancy in the Brazilian public health. Caresystem. Revista Brasileira de Psiquiatria. 2010;32(2):139-44.47. Stern C, Trapp E, Mautner E, Deusch M, Lang U, Cervar-Zivkovic M. Theimpact of severe preeclampsia on maternal qualtiy of life. Qual Life Res. 2013; 23(3):1019-26.48. Şahin EM, Kılıçarslan S. Son Trimester Gebelerin Depresyon ve Kaygı Düzeyleri İle Bunları Etkileyen Etmenler. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2010;27:51-58.49. Şahin NH, Oskay ÜY. Hastanede Yatak İstirahatindeki Yüksek Riskli Gebelerde Ortaya Çıkan Stresörler. Hemşirelik Forumu. 2003;6(3):33-39.50. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 11.baskı, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara. 2014;211-223.51. Vanderbilt-Adriance E, Shaw DS. Protective factors and the development of resilience in the context of neighborhood disadvantage. J. Abnorm. Child Psychol. 2008;36:887-901.52. Vırıt O, Akbaş E, Savaş HA, Sertbaş G, Kandemir H. Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008;45(1):9-13.53. Yanıkkerem E, Altıparmak S, Karadeniz G. Gebelikte Yaşanan Fiziksel Sağlık Sorunlarının İncelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi. 2006;3(10):35-42.54. Yıldız H. (2011). Gebelikte psikososyal sağlığı değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4(1):63-74.

Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm	Araştırma
Yazarlar	Yeter Sinem Üzar Özçetin 0000-0003-3744-1398 Mehtap Erkan Bu kişi benim 0000-0001-7853-2443
Yayımlanma Tarihi	30 Eylül 2019
Kabul Tarihi	21 Şubat 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019 Cilt: 44 Sayı: 3

Kaynak Göster

MLA	Üzar Özçetin, Yeter Sinem ve Mehtap Erkan. “Yüksek Riskli Gebelerde Psikolojik sağlamlık, algılanan Stres Ve Psikososyal sağlık”. Cukurova Medical Journal, c. 44, sy. 3, 2019, ss. 1017-26, doi:10.17826/cumj.502989.