Τρίτος τομέας και κοινωνία πρόνοιας: κριτική ανάλυση των θεωρητικών προσεγγίσεων

Abstract

[…] Η συγκεκριμένη μελέτη αναφέρεται στο ρόλο και τη θέση του τρίτου τομέα στις σύγχρονες κοινωνίες. Σκοπός είναι η διερεύνηση της φύσης του, ενώ δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένες και σημαντικές διαστάσεις όπως οι σχέσεις «Απασχόληση- Τρίτος Τομέας» και «Κοινωνικός Αποκλεισμός- Τρίτος Τομέας». Αυτές οι διαστάσεις αφορούν ιδιαίτερες κατηγορίες που η μελέτη τους αφορά και διαφορετικών διαστάσεων προσεγγίσεις και γι’ αυτό το λόγο δεν συμπεριλαμβάνονται στη συγκεκριμένη διατριβή. Τέλος, η μελέτη επικεντρώνεται στον τρίτο τομέα ως έναν από τους συντελεστές της «Κοινωνίας Πρόνοιας», και όχι στην αναζήτηση τύπων και μιγμάτων όλων των φορέων κοινωνικής φροντίδας για τη χάραξη αποτελεσματικότερης κοινωνικής πολιτικής. Σε αυτό που εστιάζεται είναι τα όρια της φύσης και των δυνατοτήτων του ως μέρος της κοινωνίας πρόνοιας, και όχι το πώς «πρέπει» να ενσωματωθεί σε διάφορες πολιτικές. Η φύση του θέματος και η μακρο-θεώρησή του δημιουργούν την ανάγκη μιας ιδιόμορφης δομής της διατριβής. Οι διαφορετικές θεωρίες και εννοιολογικές προσεγγίσεις είναι δεκάδες. Αλλά και η κριτική που πραγματοποιείται από τον γράφοντα ασκείται σε διάφορες επιμέρους προσεγγίσεις. Συνεπώς κρίθηκε αδόκιμη η συγκέντρωση των παρατηρήσεων υπό τη μορφή συμπερασμάτων στο τέλος της διατριβής, γιατί διαφορετικά δεν θα υπήρχε η δυνατότητα άμεσης αντιπαραβολής των απόψεων και των Θεωριών που σχολιάζονται με την αντίστοιχη κριτική, ώστε να επισημανθεί και η ορθότητά της. Στο πρώτο μέρος της διατριβής αναλύεται η έννοια και το περιεχόμενο του Τρίτου Τομέα. Στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μια πρώτη προσέγγιση και οριοθέτηση του γνωστικού αντικειμένου. Επιπλέον, εξετάζονται εν συντομία και διάφοροι συγγενείς όροι που έχουν αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται οι έννοιες της κοινωνίας των πολιτών, της φιλανθρωπίας και του εθελοντισμού, ως ερμηνευτικές προσεγγίσεις του Τρίτου Τομέα. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στις βασικές οργανωσιακές μορφές που εντοπίζονται στον Τρίτο Τομέα. Στο τέταρτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μια σύνθεση των οπτικών που εξετάστηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια. Επιπλέον διεξάγονται κάποια συμπεράσματα για τη ιδιαίτερη φύση του Τρίτου Τομέα και για τις μορφές με τις οποίες εμφανίζεται στις σύγχρονες κοινωνίες. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής αναλύονται οι θεωρητικές προσεγγίσεις που ερμηνεύουν τις διαφορετικές όψεις του Τρίτου Τομέα. Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζεται ο Τρίτος Τομέας μέσα από τις θεωρίες της οργάνωσης. Το έκτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στις οικονομικές διαστάσεις του πεδίου. Δηλαδή εξετάζεται η ύπαρξη του Τομέα, οι μορφές με τις οποίες εμφανίζεται και ο ρόλος του στις σύγχρονες κοινωνίες, υπό το πρίσμα της οικονομικών θεωριών. Στο έβδομο κεφάλαιο εξετάζεται ο Τρίτος τομέας ως προς τις σύγχρονες οπτικές της κοινωνικής εμπιστοσύνης και του κοινωνικού κεφαλαίου. Το Τρίτο μέρος επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες όψεις των σχέσεων κράτους και τρίτου τομέα στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Το όγδοο κεφάλαιο αναφέρεται στο επίπεδο και τη μορφή ανάπτυξης του Τρίτου Τομέα στα πλαίσια του Κοινωνικού κράτους. Στο ένατο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση κοινωνικού κράτους και τρίτου τομέα, ως προς τις διαστάσεις αναδιανομής εισοδήματος και αποτελεσματικότητας στο πεδίο της κοινωνικής φροντίδας. Στο δέκατο κεφάλαιο προτείνεται ένα νέο μοντέλο μελέτης του Τρίτου Τομέα. […]